Svend Brinkmann: ‘Zet je coach aan de deur’

Je klaagt de zelfhulpindustrie aan, maar je eigen boek bestaat uit zeven adviezen, zoals ‘concentreer je op het negatieve in het leven’ en ‘zet je nee-hoed op’. Waarom heb je voor die benadering gekozen?

SB: ‘Het gaat om een cultuurkritisch boek, gekaderd als een parodie op zelfhulpboeken, omdat ik geloof dat de hele zelfhulpindustrie een deel van het probleem is. Via de zelfhulpindustrie worden mensen aangemoedigd om zich op zichzelf te richten in plaats van op de bredere sociale wereld waar ze deel van uitmaken, en dat is wel degelijk een oorzaak van veel problemen. Daardoor rekenen mensen zichzelf dingen aan die eigenlijk sociale of maatschappelijke issues zijn, waardoor wanhoop ontstaat. Ik hoop dat de lezer de ironie in mijn boek begrijpt.’

Die ironie is bij momenten verwarrend. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over ‘antwoorden in jezelf zoeken’ geef je als voorbeeld dat je je met de vraag naar het Chinese woord voor paard of met de vraag naar het recept voor pepernoten niet tot je innerlijk kan richten, wat ofwel een eigenaardige grap lijkt ofwel een erg flauw argument.

SB: ‘Ik heb veel boeken en artikels gelezen die geschreven zijn door life coaches, therapeuten en anderen die bezig zijn met persoonlijke ontwikkeling. Het argument dat “alle antwoorden binnen jezelf liggen” komt vaak voor. Ik heb geprobeerd om aan te tonen dat dat nonsens is. De meeste antwoorden, zo niet alle, op vragen in ons leven kunnen gevonden worden door interesse te tonen in de wereld rond ons en niet zozeer in het naar binnen kijken. Daarom raad ik in mijn boek aan om naar musea te gaan, om boeken te lezen en in het bos te wandelen. Het is een manier om je te bevrijden van jezelf, van je eigen subjectiviteit. Zo leer je dat de belangrijke dingen in het leven buiten jezelf bestaan.’

Als ik doorheen de spitsvondige ideeën en ironie in jouw boek probeer te kijken, stuit ik vooral op bezorgdheid en het idee dat we de ego-voedende cultuur moeten vervangen door een moreel verantwoord en op gemeenschap gericht wereldbeeld. Waarom heb je er dan niet voor gekozen om een warm pleidooi voor dat wereldbeeld te schrijven in plaats van een parodie op de zelfhulpcultuur?

SB: ‘Je hebt het inderdaad correct begrepen, maar het is nu eenmaal zo dat niemand wil luisteren naar een moralistische preek. We luisteren wel naar mensen die ons vertellen hoe we succesvol zullen worden. Mijn definitie van succes in het boek wijkt af van wat daar normaal onder verstaan wordt, in begrippen zoals geluk, gezondheid, rijkdom … Het nastreven van een ethisch verantwoordelijk leven samen met anderen, is wat ik onder geluk versta. Mijn nieuwe boek, net gepubliceerd in Denemarken met de titel Standpunten, is een vervolg op Standvastig en bevat moreel belangrijke begrippen zoals liefde, waardigheid, vrijheid en vergeving. Dat boek wil een discussie op gang brengen over waar we voor moeten staan, wat we willen bekrachtigen.’