Wordt smetvrees de nieuwe trend?
Handen wassen tot het pijn doet, het pakket van de postbode aannemen alsof het een tijdbom is, niemand buiten je bubbel nog aanraken… Vroeger waren dit gedragingen van mensen met smetvrees, vandaag zijn ze vrijwel gemeengoed. Een positieve evolutie of niet?
Tekst Katrien Elen
JA, WANT…
… er is sprake van dreiging. Het risico op een coronabesmetting is reeël en hygiënemaatregelen kunnen levens redden. Bij smetvrees daarentegen, wanneer je bijvoorbeeld zonder aanleiding elke dag je bed verschoont of na elke visite je huis schoonmaakt, zijn de gedachten en handelingen niet in proportie met het gevaar..
… smetvrees ontwikkel je niet van de ene dag op de andere. Om handen wassen een compulsieve stoornis te laten worden, moet je daar een gevoeligheid voor hebben. Onze maatschappij is dan wel – tijdelijk – veranderd, maar onze intrinsieke gevoeligheid voor vuil, en om dus een stoornis te ontwikkelen, is dat niet. Mensen hebben een groot aanpassingsvermogen. Als het virus onder controle is, zal normaal gezien ook de angst afnemen en het obsessieve gedrag verdwijnen.
… orde en hygiëne zorgen voor rust. Mensen met een opgeruimd huis, clean desk en nette auto ervaren minder stress en chaos. De boeddhistische monnik Matsumoto beweert in Veeg je zorgen weg zelfs dat poetsen de sleutel tot geluk is.
MAAR …
… als het een stoornis wordt, gaat het je leven beheersen. Eindeloos schoonmaken, openbare plaatsen vermijden: mensen met smetvrees zijn er de hele dag mee bezig, waardoor hun werk en gezinsleven in het gedrang komen. Wie voor de crisis met een obsessief-compulsieve stoornis (ocs) kampte, maar zijn gedrag onder controle had, kan in de coronacrisis een verhoogde druk voelen.
… we hebben ‘goede’ bacteriën nodig. Door een steriele levensstijl bestrijden we niet alleen de slechte microben, maar ook de goede. Ook voor de coronacrisis leverde dat al allergieën en verteringsproblemen op. Mogelijk wordt dat effect nu groter.
… hoe lang zal het duren voordat we weer mensen buiten onze bubbel durven knuffelen? Je moeder stevig omhelzen bij het afscheid, een vriendin troosten met een warme knuffel. De afgelopen decennia raakten we elkaar veel meer aan dan onze voorouders. Een positieve evolutie, want bij een aanraking komt het geluksstofje oxytocine vrij. De huidige afstandsregels werken ook depressie, angsten en eenzaamheid in de hand, zoals uit vele bevragingen blijkt.
… kinderen lopen het risico dat hygiëne een obsessie wordt. Handen wassen, afstand houden: bij veel kinderen wordt het er ingedrild zonder dat ze precies weten waarom. Daarbij voelen ze de onrust en paniek bij hun ouders. Dit kan leiden tot angsten en dwangmatig gedrag.
KORTOM:
Een verhoogde aandacht voor hygiëne is noodzakelijk in deze crisis. En ook op lange termijn kan het enkele positieve gevolgen hebben. Anderzijds hebben de huidige maatregelen voor een aantal mensen nefaste psychologische gevolgen, zoals angsten, depressie en sociaal isolement. Waak voor een goede balans en laat ‘de maatregelen’ vooral geen obsessie worden.
