Zijn we nog wel lief voor ons lijf?

Knippen en plakken

Ouderdom is een keuze geworden. Dat is ook wat sportfreak Fien drijft: ‘Ik ben klein en al wat ouder, dus ik moet iets doen om mee te blijven draaien in de wereld van de actieve mensen. Want jong en actief betekent succesvol. Ik wil zo lang mogelijk goed geconserveerd blijven en werken aan mijn looks en gewicht. Als ik een oud vrouwtje over straat zie lopen, denk ik altijd: zo wil ik nooit worden!’ Toen BNN-presentatrice Sophie Hilbrand vorig jaar de 40 naderde, vroeg ze zich af of zij nu net als Linda De Mol en de rest van ‘naadloos’ Nederland aan de botox en fillers moest. Voor haar programma Sophie in de Kreukels bezocht ze cosmetische klinieken, bevroeg ze rimpelloze gebruikers en voelde ze rolmodellen aan de hagelwitte tanden. ‘Moet ik het nu wél of niet doen?’ Ze liet alle kanten van de kwestie zien en zette daarmee velen aan het denken. Uiteindelijk besloot ze publiekelijk: ‘Ik vind dat het is doorgeschoten en dat je maar beter natuurlijk oud kan worden!’ Dat statement zette ze kracht bij door op het Televizier Gala te verschijnen met een bloot gezicht. Geen schmink, geen siliconen, alleen zij. Hilbrand kreeg schouderklopjes van volstrekt onherkenbare strak gespoten gezichten en Harper’s Bazaar riep de presentatrice uit tot Vrouw van het jaar. Omdat ze zichzelf bleef. Hoe moeilijk kan het zijn?

‘Grijs haar en rimpels, ik kan me daar nog altijd niet bij neerleggen’, fronst Nele (43). Ze overweegt botox en is daarmee niet aan haar plastisch proefstuk toe. ‘Na mijn zwangerschappen voelde ik me niet goed in mijn vel. Mijn borsten waren theezakjes, mijn buik was uitgerekt en zat vol striemen. Ik had een lelijk, opgebruikt lijf.’ Nele koos voor een platte buik en nieuwe borsten maar zag zichzelf ook in dat spiegelbeeld niet terug. ‘Na de operatie heb ik geweend en geroepen: dat moet er weer uit! Ik vind mijn borsten veel te groot, dus nu draag ik sportbeha’s om ze platter te duwen. Erg hé, het is nooit goed.’ ‘Cosmedische’ chirurgie die lichamelijk of psychisch lijden kan verhelpen, valt te verantwoorden. Louter cosmetisch knippen, plakken en spuiten is een andere kwestie. Het is niet zonder gevaren en kan sterk ingrijpen in onze identiteit. Terwijl we de Kim Kardashians van deze wereld kopiëren en morphen in ons favoriete dier à la ‘Catman’ Denis Avner (toegegeven, een beetje extréém), gommen we onze eigenheid weg tot er alleen nog ‘constructie’ overblijft.

Het lichaam als huis

Waar eindigt gezonde zelfzorg en dreigt de overdrijving? An Vandeputte van Eetexpert.be: ‘Ik gebruik vaak het beeld van het huis. Als je in alle kamers van het huis binnenkomt, ben je gezond bezig. Een beetje slapen, mensen ontvangen in de living, een beetje eten in de keuken, werken in de werkkamer … Maar zodra je te veel in één ruimte zit, wordt het gevaarlijk voor je lichaam. Als we te veel focussen op één vlak komt ons zelfbeeld heel snel onder druk te staan en worden we ongelukkig. Recent heeft men gezien dat een negatief zelfbeeld niet alleen leidt tot meer psychische klachten maar dat mensen er ook lichamelijk ziek van worden.’ Waarop de focus ligt, wordt cultureel bepaald maar ook persoonlijkheid en context spelen een rol. Vandeputte onderstreept bovendien dat we een overdrijving ook altijd in de andere richting moeten bekijken. Want naast een groep die te veel sport, is er ook een groep die te weinig beweegt. Ook dat is gevaarlijk voor het lichaam. Een beetje van alles dus, en van alles een beetje. An Vandeputte: ‘We moeten ons altijd de vraag stellen: doen we ons lichaam daar geen geweld mee aan. Met als belangrijkste kompas dat we zelf gelukkig zijn. Dat eten, sporten, slapen en werken middelen zijn en geen doelen worden.’