‘We moeten niet meer maar juist minder uren werken’

‘Waar wil je als samenleving op inzetten? Op welvaart of op welzijn? Het is trouwens een fabeltje dat de 30-urige werkweek nefast zou zijn voor onze economie’

In hoeverre kan de 30-urenwerkweek, die jullie naar voren schuiven, daar iets aan veranderen? 

IDV: ‘Als we met z’n allen, vrouwen én mannen, minder uren per week gaan werken, zorgt dat voor een meer ontspannen samenleving met minder stressklachten en minder burn-outs. Op het thuisfront zou het werk beter verdeeld worden tussen beide partners en zou er meer ruimte vrijkomen voor mantelzorgers en vrijwilligerswerk –ook door mannen. Daarnaast zou het werk in het algemeen beter verdeeld kunnen worden, want nu is de balans zoek. Aan de ene kant heb je de mensen die zoveel werk hebben dat ze bijna kopje onder gaan, aan de andere kant heb je de mensen die géén job hebben. De arbeidsduur verminderen maakt het mogelijk om met meer mensen minder te werken en meer te leven.’

Maar er zijn vandaag toch ook al heel wat maatregelen om de druk van de ketel te halen, zoals ouderschapsverlof of thuiswerken?
IDV: ‘Dat is zo, maar niet iedereen kan daarvan profiteren. Van glijdende werkuren en telewerken kunnen vooral kenniswerkers gebruikmaken; het is niet in alle sectoren mogelijk. Ouderschapsverlof of tijdskrediet zorgt voor een inkomensverlaging en kan dus alleen genomen worden door mensen die het zich financieel kunnen veroorloven, net als poetshulp of een kindermeisje. Dat soort maatregelen zorgt vooral voor een ongelijkheid tussen mensen met een hoger en mensen met een lager inkomen. Het zijn lapmiddelen, geen structurele oplossingen. Hoog tijd voor een maatschappelijk debat. Voor een beleid dat collectieve maatregelen nastreeft in plaats van almaar de verantwoordelijkheid bij het individu te leggen.’

Wat bedoel je daarmee?
IDV: ‘Onze huidige verlofstelsels, zoals ouderschapsverlof, tijdskrediet of palliatief verlof, zijn individuele systemen die dus het nadeel hebben dat niet iedereen ervoor kan kiezen. En hoe vaak hoor je niet dat iemand die vier vijfde gaat werken zijn werk maar in vier dagen rond moet krijgen? Of dat de collega’s wat extra werk erbij moeten nemen? We zijn de afgelopen decennia te veel gaan individualiseren: we leggen de verantwoordelijkheid vaak bij het individu. Verzuip je als gezin omdat jij en je partner gebukt gaan onder de stress? Oké, hier zijn een paar maatregelen die kunnen helpen, en los het dan maar op, samen met je partner. Collectiviteit en solidariteit zijn geen populaire waarden meer. Terwijl we nu echt moeten gaan nadenken over ingrijpende maatschappelijke veranderingen.’

Almaar meer mensen trekken samen met jullie aan de alarmbel. Zo schreef journaliste Ilse Ceulemans vorig jaar een blog waarin ze pleitte voor meer flexibiliteit voor werknemers met kinderen. Haar verzuchting werd massaal gedeeld op sociale media.
IDV: ‘Zij lanceerde het idee om de loopbanen van werknemers anders in te delen, in functie van de leeftijdsfase: gun vrouwen met jonge kinderen wat meer ademruimte en maak optimaler gebruik van de toegenomen tijd en levenswijsheid van vrouwen boven 45 jaar. Een interessante zienswijze, maar zij legt de oplossing helaas alleen bij de vrouwen. Daar gaan wij niet mee akkoord. Vrouwen én mannen moeten minder gaan werken en meer tijd krijgen voor andere dingen dan betaald werk.’

En wat vinden jullie van het Plan Peeters: de Wet Werkbaar Wendbaar Werk* die onlangs werd goedgekeurd door de ministerraad? Ook die maatregelen beogen toch om werk en privé beter te kunnen combineren?
IDV: ‘Ik ben bang dat ze het omgekeerde effect zullen hebben. Neem nu de maatregel rond de wekelijkse arbeidsduur. Die blijft gemiddeld op 38 uur, maar mag vanaf nu in sommige periodes oplopen tot 45 of zelfs 50 uur. Zo kan de werknemer kiezen wanneer hij wat meer of minder werkt, zogezegd. Maar iedereen die ooit op een werkvloer heeft gestaan, weet dat dat onzin is. Het is het bedrijf dat beslist wanneer het druk is en extra werknemers ingezet moeten worden, en wanneer die mensen daarna verlof mogen nemen. Los van het feit dat het totaal niet productief is om elf uur aan een stuk te werken. En hoe gaan gezinnen in hemelsnaam een 45-urenwerkweek organiseren als het nu al zo’n krachttoer is om die 38-urenweek geregeld te krijgen?’