Wat parfums je vertellen
Het gender van geuren
Als grondstoffen zo specifiek geassocieerd worden met parfums voor mannen of voor vrouwen, zijn ze zelf ook a priori mannelijk of vrouwelijk? Thierry Wasser: ‘Nee, lavendel is een bloem die traditioneel gebruikt wordt voor mannelijke geuren. Toch heb ik de plant gekozen voor deze hommage aan de vrouw en ze komt ook terug in het grote vrouwenparfum Jicky. Wat mij betreft, hebben geuren geen geslacht. In het Midden Oosten ruiken jongens naar rozen en oranjebloesem. Dat is gewoon cultureel bepaald. In de jaren 70 en 80 maakte men van vrouwen een beetje mannen, door heel aanwezige parfums te creëren. Denk maar aan Giorgio Beverly Hills of Tuxedo pour Femme van Saint Laurent. Tegenwoordig zien we feminisme op een juistere manier: je hoeft je als vrouw niet voor te doen als een man om sterk te zijn.’
Louison Grajcar, parfumeur en stichter van Technique Indiscrète, vindt dat parfums wel een geslacht hebben. ‘Ik maak een schets van de achthonderd materialen waarmee ik werk,vooral van bloemen. Ik ken hen karakteristieken toe die eerder mannelijk of vrouwelijk zijn: een kleur, een vorm, een plaats of een type persoon. Je kan een vloeistof vervrouwelijken of vermannelijken. De persoon die de geur uiteindelijk draagt, bepaalt die perceptie.’ Iedereen kan zich dus een sekse eigenmaken. ‘Sommige mannen houden van vrouwelijke essences, en die passen wonderwel bij hen. Hetzelfde geldt voor vrouwen: je ziet onmiddellijk aan hun temperament en look of een mannelijke geur hen zal liggen. Voor mij heeft parfum wel degelijk een geslacht, maar daar doe je mee wat je wil. Hoe meer we maatschappelijk evolueren, hoe meer andere genders dan mannelijk of vrouwelijk worden aanvaard: transgender, interseksualiteit of de keuze om je met geen enkel gender te definiëren. De nicheparfumerie houdt van gemengde aroma’s, terwijl mainstream geuren neigen naar heel vrouwelijke aroma’s met fruitige bloesems, sterke rozen, rood fruit, zachte oranjebloesem of een toets van “poederachtige suikerbonen”.’
Bij Grajcar, een Antwerpenaar die in Parijs woont, worden parfums geboren uit een herinnering, een boek of zelfs een emotie. Voor hem hebben ze een therapeutische functie. ‘Je geheugen gebruikt geuren zonder dat je je daarvan bewust bent. Vandaar de boom van olfactotherapie, geurentherapie, die ik ook toepas in mijn werk. Ik heb een opleiding aromatherapie gevolgd en die helpt me om me uit te drukken en dingen los te laten in mijn persoonlijke leven.’
Voor Fleur de Papier, de laatste nieuwkomer in zijn gelimiteerde verzameling van 14 vloeistoffen en extracties van emoties, vertrok hij van de grote bloemen op behangpapier die vroeger erg in waren en nu aan een comeback toe zijn. ‘Die bloemen hebben geen natuurlijke geur en trekken geen bijen aan, en toch zijn ze erg aanwezig en hebben ze hun eigen geur. Ze zijn een voorstelling van de werkelijkheid, op dezelfde manier als de vele beelden die voortdurend en zonder emotie op het internet verspreid worden – een maatschappelijke trend die me angst inboezemt. Voor de samenstelling heb ik me gebaseerd op mijn herinneringen aan een recent opgeknapt huis, met de licht bloemige en gepoederde geur van behangerslijm en de geur van nat papier.’ Een poëtische reis door de tijd die ruikt naar bloemen, kruiden, bessen en verschillende soorten hout.
