Zelfanalyse: ‘Ik voel me snel geviseerd’

Tekst Siska Verstraete – Illustratie Éric Giriat

‘Ik weet niet hoe het komt, maar ik heb heel snel het gevoel dat kritiek op mij persoonlijk slaat’, zegt Sofie (37), theatermaakster. ‘Een boutade over Vlamingen of een opmerking over mijn werk, en ik begin te twijfelen aan mezelf.’ Dezelfde opmerking kan iemand helemaal van streek maken, terwijl een ander er stoïcijns bij blijft. Hoe komt het dat mensen zo verschillend reageren? ’Alles wat we horen en zien wordt door ons brein geïnterpreteerd’, legt klinisch psychologe Amélia Lobbé uit. We mogen dan denken dat we puur de realiteit observeren, in werkelijkheid zien we alles door een gekleurde bril.’ Maar waarom kleurt die bril bij de ene persoon roze en bij de andere zwart?

Zwak zelfbeeld – ‘Mensen die zich snel aangevallen voelen hebben meestal weinig zelfvertrouwen’, duidt psychologe Pieternel Dijkstra. ‘Als je zekerheid mist, dan ga je die zoeken buiten jezelf en word je hypersensitief voor signalen uit je omgeving. Je gaat extra goed letten op wat anderen zeggen, en je denkt al snel dat alles wat mensen rond je zeggen met jou te maken heeft. En als er gelachen wordt, dan denk je dat jij de risee bent. Je gaat dus dingen op jezelf betrekken die misschien niks met jou te maken hebben.’

Gebrek aan afbakening – ‘Een ander gevolg van een laag zelfbeeld is dat je niet zo goed weet wie je bent en waar je voor staat. Daardoor heb je ook moeite om te zien wat jouw verantwoordelijkheid is en wat niet’, gaat Pieternel Dijkstra voort. ‘Niet alleen heb je daar geen klare kijk op, je durft er ook niet assertief in op te treden. Met als gevolg dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Want je denkt dat je iets fout hebt gedaan – terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn – waardoor het idee dat je het niet zo goed doet nog wordt versterkt.’

Negatief denken – Voel je je snel geviseerd, dan koester je wellicht wel vaker negatieve gedach-ten, klinkt het bij klinisch psychologe Kim Goovaerts. ‘Stel, je dochter komt thuis en geeft een opmerking over de rommel in de keuken. Als je negatief denkt, dan zal je haar commentaar al gauw interpreteren als kritiek op het feit dat je niet gepoetst hebt, terwijl ze misschien gewoon bedoelt dat je hard hebt gewerkt in de keuken.’

(…)

Lees de andere oorzaken en mogelijke oplossingen in het meinummer van Psychologies.