Zelfanalyse: ‘Ik vind dat het nooit mijn schuld is’

Tekst Aurore Aimelet – Illustratie Éric Giriat

Mirte (5) stoot haar glas melk om. ‘Dat was niet mijn schuld!’, schreeuwt ze. Haar broertje, helemaal aan de andere kant van de tafel, heeft het gedaan. Of het kwam omdat haar zusje tegen haar praatte, waardoor ze verstrooid was. Of het glas viel vanzelf omver. Of de tafel bewoog. Of de zon scheen in haar ogen. Ze is vijf. Logisch dus dat ze ons van haar onschuld probeert te overtuigen. Alleen doen we als volwassenen eigenlijk vaak net hetzelfde. ‘Het eerste waar we aan denken als we ons schuldig voelen, is de verantwoordelijkheid op iets of iemand anders afschuiven’, zegt psychoanalyticus Robert Neuburger. Maar is dat wel de beste manier om met schuldgevoelens om te gaan? En hoe komt het dat we het zo moeilijk vinden om de verantwoordelijkheid voor onze fouten op ons te nemen?

Jezelf niet in vraag durven stellen

‘Toegeven dat je feilbaar bent, is vandaag not done’, zegt life coach Patrick Schriel. ‘We moeten ons sterk houden, niet tonen dat we twijfelen of kwetsbaar zijn, de uiterlijke schijn ophouden. Vandaar dat het zoveel gemakkelijker is om je fouten op een ander te projecteren. Dan hoef je je eigen aandeel niet onder ogen te zien.’

Bang voor afwijzing

Dat we het moeilijk vinden om onze feilbaarheid toe te geven, heeft ook te maken met een diepgewortelde angst, stelt psychoanalytica Virginie Megglé. ‘Achter onze zelfverdedigingsmechanismen schuilt een enorme schrik om afgewezen te worden, om de liefde van anderen te verliezen en helemaal alleen te staan.’ Dat roept oerangsten op, want uitgestoten worden uit de groep betekende vroeger minder kansen om te overleven.

Cultuur van zondebokken

(…)

Lees de andere oorzaken en hoe je ze aanpakt in het juninummer van Psychologies.