95% van de mensen heeft last van uitstelgedrag, zo blijkt. Geen wonder dat onze journaliste Hade Wouters zich aangesproken voelde toen ze een online cursus tegenkwam over het onderwerp. Eindelijk meer discipline – wie wil dat niet? ‘Niet tevreden, geld terug’, klonk het bovendien. Tijd om de uitdaging aan te gaan. En wel meteen.
Tekst Hade Wouters – Foto Shutterstock
‘Stoppen met uitstellen staat volgens auteur Piers Steel bovenaan de lijst van ’s werelds meest begeerde doelen. 95% heeft er last van. Onder wie ik dus’
Sinds enkele maanden praat ik tegen een geel kuiken. Het is lief en pluizig, maar laat je vooral niet voor de gek houden: stiekem is het erg dwingend. Het is moe als ik wil werken, of het wil eerst nog honderd andere dingen doen en het suggereert steevast dat alles wat moet gebeuren morgen, met een fris hoofd, beter zal lukken.
Het kuiken is jammer genoeg geen huisdier. Dan kon ik hem af en toe wel even op een zacht plekje te rusten leggen. Het beestje is een symbool voor mijn uitstelgedrag. Uit het boek Uitstelgedrag van Piers Steel leerde ik dat 95% van de mensen last heeft van procrastinatie (uitstelgedrag), maar dat het slechts bij een kwart van de mensen een chronisch en bepalend kenmerk is van hun persoonlijkheid. Stoppen met uitstellen staat volgens Steel bovenaan de lijst van ’s werelds meest begeerde doelen.
Ik behoor tot die 95%. Misschien zelfs tot het kwart van de mensen bij wie het uitstellen een bepalend kenmerk is geworden. Het komt niet omdat ik lui ben. Ik blijf niet voor de tv zitten met een zak chips en ik ga niet lekker op café met vrienden in plaats van een rapport te schrijven. Ik wil en moet gewoon te veel, geraak dan het spoor bijster en vanuit perfectionisme en overweldiging wordt het steeds moeilijker om iets voor elkaar te krijgen. Tot ik besloot niet langer uit te stellen en mijn doel te behalen: stoppen met uitstellen!
‘Voor mij werken de beelden in de cursus heel goed. Het beeld van taken die gaan schimmelen en dan je hele leven vergiftigen, is erg krachtig’
Broeden op een leuker leven
Boeken lezen, goede voornemens maken, strakke dagschema’s, het bracht allemaal geen zoden aan de dijk. Dus schreef ik me in op soChicken.nl voor een online cursus over uitstelgedrag. Jelle Hermus is in 2004 soChicken begonnen als een hobby. soChicken is een (online) plek waar je broedt op een leuker leven. Jelle deelt tips en ideeën voor een simpeler en gelukkiger leven via de website, een app en sociale media, maar biedt ook eCursussen aan. Zijn lessen hebben leuke namen, zoals ‘Schijt’ (meer zelfvertrouwen, minder onzekerheid), ‘Plop! (bruisen van energie) en ‘Minder meuk, meer leuk’ (minimalisme).
Ik kies uiteraard voor ‘Kies eieren voor je tijd’, voor minder uitstelgedrag en meer discipline. Als ik 49 euro betaald heb, krijg ik toegang tot de eCursus. Die bestaat uit vijf modules, met in totaal achttien lessen. Ik kan de leerstof volgen op mijn telefoon, pc of tablet. Elke les bestaat uit informatie, een stukje van Jelles eigen verhaal , opdrachten of reflectievragen en dikwijls ook tips. Leuk detail is dat Jelle voor elke cursus die hij verkoopt vijf euro aan het goede doel schenkt. En er is een garantie van 365 dagen. Ik kan mijn geld dus terugvragen als ik binnen een jaar niet van het probleem ben verlost. Prima, lijkt me.
Met goede moed ga ik aan de slag. Als ijverige student houd ik een mindmap bij met mijn inzichten. Het eerste deel van de cursus gaat over begrijpen waarom mensen weiniggedaan krijgen. Dit onderdeel is een soort introductie, waarin Jelle zich out als ervaringsdeskundige. Als ik hem ontmoet in Delft, praten we bij een cappuccino over de cursus. Jelle vertelt dat hij bij het schrijven van zijn scriptie helemaal verstrikt was geraakt in zijn uitstelgedrag en bijbehorende schaamte. Hoewel hij erg graag wou schrijven, lukte het hem niet. Hij had een perfecte schijnwerkelijkheid gecreëerd: voor de buitenwereld was er geen vuiltje aan de lucht, terwijl hij vanbinnen eenzaam worstelde met zijn uitstelgedrag. Het inleveren van zijn scriptie beschrijft hij een scène uit een film: hij moest door de regen rennen om zijn werkstuk op tijd in te leveren, alwaar de secretaresse het grapje maakte dat hij net te laat was. Toen hij later alleen thuis aan zijn eigen bedrijfje zat te werken, werd hij nog altijd geplaagd door uitstelgedrag. Hij begon erover te lezen en oefende met het onder controle krijgen van zijn uitstelgedrag. Dit resulteerde in de eCursus: ‘Ingewikkelde dingen simpel maken, verbanden leggen en dit doorgeven aan mensen is immers waar ik goed in ben.’
Stappenplan voor noodgevallen
Hermus doorbreekt met zijn verhaal het taboe en lost de schaamte op, maar hij is evengoed het levende bewijs dat uitstelgedrag overwonnen kan worden. In de eerste module zit een stappenplan voor een noodgeval. Wat moet je doen als je in de rats zit? Slim voor de gebruiker die op hete kolen zit om een uitgesteld project meteen aan te pakken. In het tweede deel van de cursus ontwikkel je in vier lessen inzicht in je eigen uitstelgedrag. Eerst leer je het uitstelgedrag als een onwenselijke kant van je verder positieve persoonlijkheid te zien. Het is fijn om te lezen dat mensen met uitstelgedrag zelden lui zijn, maar geregeld wel slim en creatief. Dat kan ervoor zorgen dat ze de lat hoog leggen en meteen de complexiteit van projecten zien, wat verlammend kan werken. Ik voel me al meteen een pak beter over mezelf.
‘Het is fijn om te lezen dat mensen met uitstelgedrag zelden lui zijn, maar geregeld wel slim en creatief’
Vervolgens kan je een test doen over wat voor uitsteller je bent. Jelle Hermus heeft een lijst met taken gemaakt die bij verschillende levensdomeinen horen, zoals werk, huishouden, school, persoonlijke verzorging, sociale relaties en financiën. Door taken aan te klikken in de categorieën krijg je een scherper beeld van de omvang van je eigen uitstelgedrag en kan je het nuanceren. Hermus vertelt dat de meeste mensen slechts op één of twee domeinen uitstellen. Met rode wangen geef ik toe dat ik een en ander aangeklikt heb in de categorie werk, huishouden en sociale relaties. Oeps. Werk aan de winkel.
Luieren voor inspiratie
Je eigen uitstelgedrag herkennen is belangrijk om in staat te zijn er iets aan te doen. Ik lees over nutteloze dingen als prioriteiten bestempelen en mezelf dingen wijs maken. De uitstelcyclus, gaande van het hoopvolle goede voornemen dat het deze keer anders zal gaan, tot het moment dat je denkt dat je het bijltje er maar beter bij neergooit omdat het toch niet meer lukt, is erg herkenbaar en confronterend. Als ik vervolgens oog in oog sta met de nadelen van het uitstelgedrag, zoals het lege gevoel, het afnemen van mijn zelfvertrouwen en het idee dat ik altijd nog werk te doen heb en nooit vrij ben, ben ik erg gemotiveerd om aan mijn uitstelgedrag te werken.
En daar is mijn kuiken. Mijn uitstelgedrag zien als een kuikentje dat gewoon wil spelen, helpt om het vervelende gevoel ervan af te halen en te stoppen met mezelf te identificeren met mijn uitstelgedrag. Jelle Hermus licht toe waarom hij in zijn cursus deze visualisatie voorstelt. ‘Een kuiken is lief en pluizig, waardoor jehet niets kwalijk kan nemen. Een kuiken wil gewoon spelen en spelen is natuurlijk belangrijk. Toch mag een kuiken natuurlijk niet de baas spelen over je leven. Het beeld van het kuiken helpt om met mildheid en compassie naar het probleem en naar jezelf te kijken. Vaak zijn we te hard voor onszelf en we vergeten weleens dat luieren of ontspannen, wat het kuiken wil, de beste manier is om ideeën en inspiratie te krijgen.’
Rustig experimenteren
In de derde en vierde module van de cursus ga ik met mijn kuiken aan de slag. Ik krijg concrete tips om zelf de baas te zijn en het kuiken niet langer de leiding te geven. Visualiseren, duidelijke boodschappen geven aan mijn hersenen, opnieuw overzicht krijgen, heldere keuzes maken, mijn wilskracht managen, realistisch plannen en mezelf belonen als ik iets voor elkaar heb, worden mondjesmaat aangereikt zodat ik er rustig mee kan experimenteren.
In de cursus zit een vertraging ingebouwd. Je kan niet alle lessen na elkaar doen; er is een minimale spreiding van zeventien dagen. ‘Het is belangrijk om ons onderbewuste aan het werk te zetten. Als je bijvoorbeeld hebt nagedacht over een top drie van dingen die je gelukkig maken, blijven je hersenen daar nog even verder op kauwen en wordt je leven langzaam meer gericht om daar ruimte aan te geven. De pauzes in de cursus dienen dus om het onderbewuste te activeren. Je wordt als het ware gedwongen gedurende de periode van de lessen door een bepaalde filter naar je leven te kijken, en een bewustzijn te creëren door de juiste vragen te stellen aan je onderbewuste en daarmee ook creativiteit en oplossend vermogen te genereren,’ vertelt Hermus.
Voor mij werken de beelden in de cursus heel goed. Het beeld van taken die gaan schimmelen en dan je hele leven vergiftigen is erg krachtig.
Rommel elimineren
De vijfde module gaat over de opwaartse spiraal in je leven op gang trekken. Overtuigend toont Jelle Hemus aan dat een gezond leven, op alle vlakken, nodig is om uit de negatieve spiraal van het uitstelgedrag te blijven. Hij heeft helemaal gelijk, maar het duizelt me even als ik lees wat ik allemaal moet: sporten, gezond eten, ontspannen, mijn werk leuk maken, sociale controle inbouwen, afleiding en rommel elimineren en niet meer treuzelen.
De meeste dingen uit de cursus weet je al, terwijl het daadwerkelijk doen moeilijker is. Dat het op een erg leuke manier en in hapklare brokjes aangeboden wordt in het Broednest, helpt enorm. Daarbij is de cursus erg persoonlijk en concreet. Je wordt aangesproken met je naam, wat erg leuk is, en Hermus stopt er veel eigen verhalen en ervaringen in. ‘Ik wil mensen het idee geven dat ze met een echte mens te maken hebben, in plaats van met een computer. Ik wil ze als het ware omarmen, een soort warm bad geven waar we samenwerken aan het verminderen van een probleem zonder dat er veroordeeld wordt,’ zegt Hermus. Geslaagd wat mij betreft.
De cursus was zo leuk dat ik mijn werk soms uitstelde om een lesje te kunnen doen. Ik heb er mijn uitstelgedrag niet volledig mee overwonnen, maar het heeft een andere gevoelslading gekregen: van schaamteplek naar donzig kuikentje. Daarnaast heb ik inzicht verworven in mijn uitstelgedrag en heb ik een reeks tools in handen om er wat aan te doen. En ik mag telkens terug naar het Broednest, als ik de lessen opnieuw wil doen. Dat ik het op mijn eigen tempo kon doen maar wel reminders kreeg als ik te lang niet kwam broeden, werkte heel goed. Ik zal geen gebruik maken van de 365dagen-garantie, die voor mij aanvankelijk een van de doorslaggevende argumenten was. Niet omdat ik ervan overtuigd ben dat ik binnen een jaar niets meer zal uitstellen, wel omdat ik weet dat Jelle Hermus me in zijn cursus alles heeft aangereikt wat ik nodig heb. Als er binnen een jaar nog altijd een kuiken door mijn leven scharrelt en er een zootje van maakt, dan ligt dat aan mij.
Of hij nog tips en tricks heeft voor mensen die de cursus willen volgen? ‘Doe het met aandacht en neem tijd om de lessen te laten bezinken. De cursus is het gereedschap, maar je doet het zelf via reflectie en het activeren van je onderbewustzijn. Probeer de tips uit de cursus echt uit, zoals het in stukjes knippen van je taken. Als het werkt, zal je het standaard beginnen doen.’
Zo is het, denk ik. En ik werp een blik op dat snoezige kuiken dat lekker ligt te dutten terwijl ik schrijf.
Zelf uitproberen?
Op https://soChicken.nl vind je veel gratis tips en filmpjes (installeer er de leuke app soChicken). Van daaruit kan je in het Broednest de cursussen van Jelle Hermus volgen. Ga daarvoor naar https://broednest.sochicken.nl/ en kies een online cursus uit die je aanspreekt. Onze journaliste ging voor Kies eieren voor je tijd.
Actie! Jelle Hermus biedt Psychologies-lezers een korting van € 10 op zijn cursussen. Vul hiervoor tijdens het afrekenen de couponcode PSYCHOLOGIES in.
