Knuffelen op afspraak en tegen betaling. Het bestaat. Is daar dan nood aan? Hoe voelt het? Is het niet raar of geforceerd? Redactrice Hade Wouters testte het uit en ging op knuffeltherapie in Amsterdam.
Tekst: Hade Wouters – Foto: Shutterstock
‘En dan liggen we lepeltje lepeltje. Ik vind het niet eens raar. Carollyne streelt mijn bovenarm, en ik voel me zo ongelooflijk kalm en content als toen ik borstvoeding gaf’ Hade Wouters
Het is zondagmiddag. Ik rijd naar Amsterdam. Het is guur en grijs, de regen tikt op mijn voorruit. Een ideale middag voor knuffeltherapie. In mijn tasje zit een pyjamabroek en een comfortabel truitje. Mijn lief plaagt me met mijn geplande knuffelsessie. Als ik gezellig tegen hem aan wil liggen, zegt hij dat ik daar nu toch een therapeute voor heb. Ik ben een beetje zenuwachtig. Knuffelen op afspraak lijkt me niet echt spontaan of relaxed. En wat als ik de knuffeltherapeut niet sympathiek vind? Ik rijd door de Amsterdamse Pijp en vind makkelijk een parkeerplekje bij de praktijk van Carollyne Tjong Ayong. Ik word letterlijk en figuurlijk warm ontvangen in haar gezellige praktijkruimte. Ik weet niet wat ik verwacht had, maar het ziet er erg gewoon uit. Een futon op de grond, een mand met sokken, stoelen, een soort ergonomisch kussen in de hoek. Ik vind het fijn dat Carollyne gewoon tegenover me gaat zitten. We hoeven niet meteen te knuffelen, we maken gewoon kennis.
Nood aan aandacht
Hoe ze ertoe gekomen is knuffeltherapeut te worden? ‘Dat is een lang en uitgebreid verhaal,’ zegt ze. ‘Tijdens mijn studie heb ik een tijd in de zorg gewerkt. Vaak voelde ik vanuit een rolstoel of een bed een hand op mijn arm, met de vraag of de verzorging snel kon, en of ik daarna nog tijd kon maken om even gezellig te praten. Dat heeft een zaadje bij me geplant. Ik begon te zien dat verzorging voor veel mensen nodig en noodzakelijk is, maar dat een mens meer nodig heeft dan dat. Ik heb mijn studie afgerond, ik ben linguïst en gespecialiseerd in gebarentaal. In de jaren na mijn afstuderen heb ik een sportmassage-opleiding gevolgd en begon ik een massagepraktijk. Mensen kwamen bij me met blessures, pijn en stress. Specifieke klachten dus. Maar eigenlijk wilden ze ook graag aangeraakt worden en een praatje maken, echt aandacht krijgen eigenlijk. Een vriend van me die fysiotherapeut is, had dezelfde ervaring: ongeveer vijftig procent van de mensen komt omdat ze aandacht nodig hebben, een gesprek, aangeraakt worden. Vele klachten zijn ook psychosomatisch, bijvoorbeeld als mensen eenzaam zijn. Met de behandeling en de aandacht worden de klachten minder, maar in hoeverre komt dat dan door de fysio-behandeling en in hoeverre door de aandacht en het gesprek?’
Carollyne besloot een aanbod te ontwikkelen dat rechtstreeks antwoord geeft op de onderliggende vraag van vele mensen. Ze wilde in de behoefte voorzien die mensen in een andere vorm van therapie of behandeling indirect vervuld zien. ‘Mijn Surinaamse grootmoeder was daarin ook een inspiratiebron. Als ik bij haar was, masseerde ik haar handen of haar voeten waarvan ze enorm genoot. We hadden een fijn contact, een gewoon contact, prettig voor haar en prettig voor mij. Haar zorgverleners hadden ook echt aandacht voor haar. Ze raakten haar met zorg aan, ze speelden een potje scrabble en voerden dagelijks uitgebreide gesprekken met haar. Hierdoor zat ze goed in haar vel en is uiteindelijk 101 geworden. Het contrast met contacten hier in Nederland viel me op. Ik ontdekte dat mensen me hier vaak een hand gaven, of een hand op mijn schouder legden, als begroeting. Gedurende het volgende gesprek bleven ze mijn hand vasthouden, of bleef hun hand op mijn schouder liggen. Een verlenging van het gebruikelijke begroetingscontact. Mijn gedachte: er is meer aan de hand dan een “gewone” behoefte aan contact. Kan er sprake zijn van een tekort aan contact?’
Huidhonger
Mensen hebben niet alleen een gewone behoefte aan aanraken en aangeraakt worden, maar sommige mensen hebben ook echt een tekort aan aanrakingen. In sommige gevallen is er zelfs sprake van huidhonger, een hunkering naar aanraking waarbij de huid soms pijnlijk kan zijn door het schrijnende tekort aan aanraking. Dit inzicht leidde tot de evolutie van de massagepraktijk van Carollyne naar een knuffelpraktijk. ‘Ik heb goed nagedacht waar mijn eigen grenzen liggen, en hoe ik goed vorm kon geven aan het vervullen van de behoefte van mensen. In 2014 ben ik gestart met mijn knuffelpraktijk. Sommige mensen komen hier, sommige mensen willen graag een huisbezoek. We werken dan op de bank of op het bed. Ik bied ook instapsessies aan, dat betekent dat ik ’s avonds bij mensen langsga. We drinken samen een kopje thee, we spreken de dag door. Sommigen willen samen een film of een serie kijken. Dan maakt de cliënt zich klaar om naar bed te gaan en knuffelen we nog wat in bed. Op de afgesproken tijd verlaat ik het huis en trek ik de deur zachtjes achter me dicht.’
Dat doet me denken aan het fascinerende boek van Vonne van der Meer, over een oudere dame die voorleest bij mensen en hen instopt (De vrouw met de sleutel). Bij het lezen van dat boek voelde ik enorm veel geborgenheid en veiligheid, en dat voel ik opnieuw als ik Carollyne hoor vertellen. Bij sommige mensen blijft ze ook slapen. ‘Deze overnachtingssessies doe ik enkel bij vaste cliënten.’ zegt ze. ‘Het moet veilig zijn en er moet wederzijds vertrouwen zijn. Sommige mensen willen heel de nacht kletsen, of gewoon samen iets gezelligs doen. Anderen willen vastgehouden worden, veilig gekoesterd en vooral niet alleen zijn.’
Professionele nabijheid
Wie haar cliënten dan zijn? ‘Dat zijn alleenstaande ouders, oudere mensen die hun partner verloren zijn, mensen die hun geliefde kwijt zijn, mensen met een fysieke en/of mentale beperking, mensen met autisme, sociale angsten, mensen met een zieke partner, of mensen met een partner die niet zo knuffelig is. Maar ook mensen met een prima relatie die iets extra willen voor zichzelf. Studenten die stijf staan van de examenstress. Zakenmannen die hun das losknopen als ze hier toekomen.’
Dat ze een professional is die niets te maken heeft met de eigen sociale omgeving van mensen, biedt voor haar cliënten een bepaalde veiligheid. Het contact staat los van sociale conventies. Ze komen, ze betalen, dat maakt het rustig voor mensen omdat ze zich niet moeten afvragen wat ze in ruil moeten doen, wat ze moeten teruggeven. Een knuffelsessie is vergelijkbaar met een sessie bij een psycholoog, een wildvreemde waar je je diepste gedachten mee kan delen. Iemand bij wie je geheimen veilig bij zijn, die geheimhoudingsplicht heeft. Maar ook iemand die professionele distantie nastreeft, terwijl Carollyne op fysiek gebied juist professionele nabijheid biedt. ‘Gesprekken en emoties kunnen best pittig zijn. In een gesprek kijk je mensen gewoonlijk in de ogen en toch kijken we vaak eventjes weg om na te denken of omdat het oogcontact wat ongemakkelijk voelt, maar als je samen in een knuffelpositie ligt, heb je nabij contact zonder iemand in de ogen te kijken. Daardoor kan je soms dingen vertellen die je anders niet zo gemakkelijk gezegd krijgt. Ik voel ook de ademhaling van mensen en de hartslag. Mijn sensoren werken op een andere manier, ik hoor niet alleen wat er gezegd wordt, maar voel ook bijvoorbeeld de spanning waar ik dan weer op kan reageren.’
Als ik naar Carollyne kijk, kan ik me voorstellen dat ze een talent heeft voor knuffelen. Ze is duidelijk in haar lichaamstaal en haar woorden, maar ze is ook erg sensitief, en spreekt bijvoorbeeld op een heel aangename, rustgevende toon. ‘Zoals sommige mensen een talent hebben voor schrijven, zo heb ik een talent voor knuffelen en aandacht geven’, zegt ze. ‘Dat heb ik ook ontwikkeld door opleidingen in verband met massage en oosterse krijgskunsten. Dat gaat over aanraken en aangeraakt worden, over voelen hoe een mens aanvoelt, fysiek en emotioneel.’
Een- of tweerichtingsverkeer?
Wat het verschil is tussen masseren en knuffelen wil ik nog weten, hierbij denk ik namelijk zelf aan het verschil tussen eenrichtings- of tweerichtingsverkeer. Daar moet Carollyne even over nadenken. Een van de massagevormen die ze aanbiedt is Thai Yoga Massage, een prettige vorm in combinatie met een knuffelsessie. Ze gebruikt hierbij ook andere lichaamsdelen dan enkel haar handen en armen om de cliënt te masseren – bijvoorbeeld haar voeten, knieën en benen. Haar cliënt ligt volledig gekleed in soepel vallende kleding op een futon, en tijdens de massage stretcht ze zichzelf ook en brengt ze zichzelf en de cliënt in bepaalde yoga-posities. Zij maakt dus eerder het onderscheid tussen privé of professioneel knuffelen, en een Thai Yoga massage versus een oliemassage op de massagetafel. Bij privé knuffelen is er wederkerigheid en ook bij Thai Yoga massage zou je hier in bepaald opzicht van kunnen spreken, hoewel de focus wel op de cliënt ligt. Bij professioneel knuffelen en een oliemassage ligt de focus enkel op de cliënt.
Voor ik plaats mag nemen op de fouton, vertelt ze me nog in een notendop wat knuffelen en massage voor mensen doen. Heel kort door de bocht: stresshormonen nemen af en hormonen waar je een fijn gevoel van krijgt, nemen toe. Hoe meer lichaamsoppervlakte elkaar raakt, hoe groter het effect. Ik vul nog een intakeformulier in, waardoor Carollyne alle nodig info heeft over mijn fysieke klachten.
Heerlijke ervaring
En dan kleed ik me om, en ga ik op de futon liggen. Die is tot mijn grote verbazing verwarmd, wat al een heerlijk gevoel van ontspanning geeft. Ik ben het gewend tijdens een massage op mijn buik te liggen, maar bij Carollyne mag ik op mijn rug liggen en mijn kleding aanhouden. Ik krijg zelfs een paar warme sokken. Carollyne begint bij mijn voeten. Ze kneedt, duwt, schudt en stretcht. Op een bepaald moment vraag ik me af of ik inderdaad voeten voel in mijn knieholte, maar het kan me weinig schelen. Het is een heerlijke massage en ik geraak heel ontspannen. Zo ontspannen dat ik geen zin heb om mijn ogen open te doen. Op bepaalde momenten lijk ik zelfs te dromen, terwijl Carollyne mijn armen optilt en mijn handen kneedt. Na de massage krijg ik een dekentje. Ik ben helemaal lui en loom geworden en wil liefst gewoon blijven liggen op die warme futon. Maar als Carollyne zich even omgekleed heeft, nodigt ze me uit om op het Terapy-kussen te gaan liggen. Het is een zitzak, maar dan in een andere vorm en de Terapy voegt zich heerlijk naar de vormen van je lichaam. Ik voel geen weerstand omdat de massage zo fijn was. Carollyne kan bij wijze van spreken alles met me doen. Ze modelleert de Terapy onder mijn lichaam zodat ik optimaal ondersteund word. Ik lig op mijn rechterzij, met mijn linkerknie over een langwerpig Terapy-kussen. Ik heb een kussen onder mijn hoofd en een dekentje over me heen. En dan komt Carollyne achter me liggen, steekt haar arm onder mijn nek door en liggen we lepeltje lepeltje. Ik vind het niet eens raar. Ze streelt mijn bovenarm, en ik voel me zo ongelooflijk kalm en content als toen ik borstvoeding gaf. Loom en lui denk ik dat dat door de oxytocine moet komen, het zogenaamde knuffelhormoon, dat zowel bij borstvoeding als bij knuffelen, maar ook bij seks – hoewel hiervan tijdens de sessies van Carollyne geen enkele sprake is – een grote rol speelt. Ook in de periode dat ik borstvoeding gaf, had ik een innig tevreden, perfect kalm gevoel. Zoals nu, bij Carollyne. Ik vind het fijn dat ze achter me ligt, dat maakt de mate van intimiteit voor mij behapbaar. En ik merk dat ik er half slaperig van alles uitflap. Dingen die ik wil vertellen, al weet ik niet waarom. Dingen die ik wil vragen. En zelfs dingen die ik wil weten die ik daarnet ongepast vond om te vragen. Of ze zomaar met iedereen kan knuffelen, bijvoorbeeld. Of sommige mensen vies ruiken. Of cliënten soms ook voor seksuele intimiteit komen. ‘Iedereen is welkom in mijn praktijk. Cliënten zijn fris en dragen schone kleding net als ik. Er is geen sprake van seksualiteit of erotiek, hiervoor zijn voldoende andere plaatsen, zeker in Amsterdam. Bij mij krijg je enkel intimiteit in de vorm van fysieke nabijheid, aanraking, ontspanning en oprechte aandacht. In een telefonisch intakegesprek bespreek ik de behoeftes, verwachtingen en vragen van mensen met betrekking tot hun knuffelsessie en dan is het meteen ook heel duidelijk dat er geen ruimte is voor seksuele intimiteit.’ Carollyne vindt niets van wat ik zeg of vraag gek, en ze reageert gewoon met haar rustige zachte stem.
Na een tijd gaat haar wekkertje af. Het is een lief geluid dat goed past bij de sfeer, geen harde abrupte wekker. Ze springt niet recht, maar bouwt de sessie rustig af. Ik voel me kalm en rustig en we praten nog even en nemen dan afscheid.
Een beetje roezig stap ik terug in de auto. Ik zet de verwarming hoog en de radio aan. Snow Patrol klinkt uit de boxen. ‘We’ll do it all/ Everything/ On our own/ We don’t need/ Anything/ Or anyone/ If I lay here/ If I just lay here/ Would you lie with me/ And just forget the world?’. Ik had het niet beter kunnen verzinnen. Glimlachend rijd ik terug. Thuis wacht er warme lasagne, en na het eten knuffelen we met z’n allen op de bank. De volgende dag heb ik een spannende afspraak. Ik ga er helemaal rustig en kalm naar toe, en ik ben er zeker van dat dat door de knuffeltherapie komt.
Er zijn goede redenen voor een citytrip naar Amsterdam. Een bezoek aan de praktijk van Carollyne is misschien wel de voornaamste.
Meer weten?
Drs. Carollyne H.R. Tjong Ayong, Lepeltje Lepeltje Knuffelsessies & Massage, www.LepeltjeLepeltje.com
