Ook zo gefrustreerd door al die verstorende mails, whatsapps, tweets and alikes die je dag wegvreten en je met een onvoldaan gevoel achterlaten? Diep werk van Cal Newport leert je hoe je diep kan wegzinken in één activiteit en je werkdag – zelfs na een paar uur – tevreden kan afronden. Journaliste Katrien Elen nam het boek onder de arm en dook de ervaring in.
Tekst Katrien Elen
Over de vraag “wat heb je vandaag gedaan?”, moet ik geen twee keer nadenken. Ik heb vandaag héél wat gedaan. Maar de fijnste gewaarwording is een gevoel van intens plezier
Begin september. Ik heb te veel hooi op mijn vork genomen. Ik klik heen en weer tussen drie mailboxen, check de berichtjes die binnenkomen op Twitter, Instagram en Facebook, bekijk in paniek mijn agenda’s en scrol eindeloos door mijn takenlijstjes in Evernote. Mijn werktelefoon rinkelt, WhatsApp pingt en mijn gsm zoemt ertussendoor. Ik geraak geen stap vooruit, ik vink voortdurend taakjes af maar kom niet tot de essentie: er moet een website klaar, een beleidsnota en twee artikels geschreven. Enter Diep werk van Cal Newport! Hij verleidt me met het idee om niet méér te gaan werken maar wel harder en op een hoogwaardiger niveau. Hij belooft me voldoening en resultaten die het verschil zullen maken. Klinkt als too good to be true.
Ik spreek erover met Bart, een ‘diepwerkende’ vriend die een internationale en veeleisende job in de telecomsector vlotjes combineert met een rijk gevuld privéleven. Hij drukt me op het hart om te stoppen met multitasken en serieel te gaan werken: ‘Multitasken doet je aan kwaliteit en productiviteit verliezen. Neem een taak vast en hou ze vast tot je er helemaal klaar mee bent.’ Met een nieuwe planning probeer ik de controle te krijgen over mijn werk. In plaats van to-dolijstjes van de ene naar de andere week te slepen, stelt Newport voor dat ik tijdsblokken vrijhoud voor belangrijk werk. Kleine taakjes zoals mails en telefoontjes moeten naar de periferie van de dag en mogen mijn ritme niet bepalen.
Een week in blokken
Maandag. In plaats van eerst een lijstje to do’s af te handelen, start ik mijn dag met grote opdrachten waarvoor ik concentratie nodig heb. Het resultaat? Tegen de middag loop ik al rond met een gevoel van voldoening, want ik heb eindelijk dat eerste hoofdstuk voor de beleidsnota geschreven en het heeft niet eens veel tijd gekost. In mijn namiddagdipje doe ik snel enkele kleinere taken maar mijn dag kan eigenlijk al niet meer stuk. Na een paar dagen heb ik de routine beet, maar het blijft iedere dag een overwinning op mezelf. Belangrijk en groot werk verrichten is tijdsintensief en geeft geen instantsuccesgevoel. Nadenken over de missie van je bedrijf is helaas veel minder meetbaar dan tien e-mails beantwoorden, maar uiteraard veel fundamenteler.
Zelf kies ik ervoor om elke dag te starten met een blok diep werk, maar Newport geeft ook voorbeelden van professoren die al hun lesactiviteiten bundelen in één semester en hun diep onderzoek in een ander semester inplannen. Anderen delen hun week in twee en stellen voor de dagen diep werk een out of office in. De meest realistische methode is echter om net zoals ik blokken ritmisch in te plannen, hoewel er ook topdenkers zijn die in een constante flow van diep werk verkeren en hun neus ophalen voor alles wat neigt naar oppervlakkigheid.
Ook Bart plant blokken diep werk in. ‘Het keerpunt in mijn manier van werken kwam toen ik leerde hoe Darwin werkte. Darwin was een van de meest productieve geleerden van zijn tijd, zijn output was zowel in volume als in kwaliteit opmerkelijk. En toch werkte hij maar vier uur per dag, twee uur in de voormiddag en twee uur in de namiddag. Hij nam zijn tijd om te wandelen, en tijd voor zijn familie. Maar tijdens die vier uur werkte hij onvoorstelbaar gefocust. Sindsdien ben ik verslaafd geraakt aan de flow in plaats van aan een om aandacht smekende mailbox.’
Afleiding verboden
Om in mijn geplande blokken diep werk de gewenste concentratie te bereiken, moet ik mijn manier van werken aanpassen. Het begint met mail en sociale media. Newport is onverbiddelijk. Internet leidt me af, vermindert mijn concentratie en kan een rampzalige invloed hebben op mijn prestaties. Toch hoef ik van hem niet helemaal af te kicken. Wel moet ik op voorhand bepalen wanneer ik weer op Facebook mag. Na een uur, na iedere maaltijd of eenmaal per dag? Ik moet zelf de controle houden en de notificaties moeten af. Bart: ‘Een blikopener in het boek is het hangen van een waardeoordeel aan alles wat je doet. Stel dat je terugkijkt op je carrière en je moet vaststellen dat je het gros van de tijd hebt gespendeerd aan het lezen van e-mails die irrelevant zijn, op elk moment van de dag? Stel dat je terugkijkt op je leven en je moet vaststellen dat je het gros van de tijd hebt gespendeerd aan het liken van oppervlakkige Facebookposts? Dat inzicht werkte voor mij heel goed om nee te leren zeggen tegen taken die geen diep werk zijn.’
Open office, bad idea
Naast sociale media zijn open office-werkomgevingen volgens Newport des duivels, werken in afzondering de oplossing. Heel moeilijk, want voor mijn hoofdberoep (coördinatie in een kleine vzw) wil ik graag bereikbaar zijn voor mijn medewerkers en omgekeerd. Regelmatig pik ik in in een discussie die ik toevallig opvang en als iemand vastzit in zijn werk, dan wordt dat onmiddellijk op tafel gegooid. Fijn, maar niet altijd bevorderlijk voor de concentratie. Ik spreek af met mijn collega’s om ons deze week niet te verschansen op één eiland, maar ons te verspreiden. Als op het einde van de week verschillende collega’s verzuchten dat ze bergen werk hebben verzet, weet ik dat we dat meer moeten doen. Ook Bart werkt in een open kantooromgeving. Zijn oplossing? ‘Ik wijk bijna dagelijks uit naar een koffiebar om de hoek van het kantoor. Ik werk er strikt één uur, aan een taak die ik vooraf heb bepaald. De effecten van een verandering van omgeving zijn spectaculair.’
Tot slot zijn de uren die je niet werkt voor Newport minstens even belangrijk als de gewerkte uren. Je brein moet echt kunnen rusten om opnieuw concentratie te vinden. Volgens Bart ontstaan zijn beste ideeën net tijdens ‘dode tijd’: ‘Het gebeurt heel vaak dat de oplossing voor een gevoelig probleem zich aandient tijdens mijn fietsrit naar kantoor. Ik heb nog nooit een oplossing gevonden tijdens het kijken naar foto’s van broodjes op Facebook.’
De balans
Eerlijk? Ik ben doodmoe van de intensiteit, maar ik sta na één week wel waar ik wil in mijn projecten. Over de vraag ‘wat heb je vandaag gedaan’ moet ik geen twee keer nadenken. De fijnste gewaarwording is een gevoel van intens plezier. Er was die hypergeconcentreerde vergadering waar iedereen er met zijn aandacht bij was, er was dat boek dat ik als research in één ruk uitlas en er was die voormiddag doorwerken aan de beleidsnota terwijl ik enkel maar kon denken: yes, I’m doing it! Op lange termijn belooft Newport me een gelukkiger leven. Door diep te werken kan ik mijn concentratie trainen en kan ik kiezen waarop ik mijn aandacht richt. En dat is niet de stress van het werk, maar wel het aperitief erna.
Wat is diep werk?
Met Diep werk geeft Cal Newport tegengewicht aan de trend van lifehacks. Als we echt het verschil willen maken op professioneel vlak moeten we moeilijke activiteiten uitvoeren met uiterste concentratie. Dat soort werk leidt tot nieuwe en baanbrekende inzichten. Met de opkomst van sociale media en het credo van bereikbaarheid is diep werk schaarser en waardevoller dan ooit.
Meer lezen
Diep werk, Cal Newport (Business Contact, 2016)
