Stop met zeuren, doe iets

Wakker worden

Van weggeefmarkten en zelfoogstboerderijen tot autodeelgroepen, verpakkings­arme winkels en inzamelacties voor vluchtelingen: er leeft en beweegt wat. Niet alleen omdat het internet ons de kans geeft om op grotere schaal samen te werken, maar ook omdat we het zelf willen. ‘Steeds meer mensen voelen de nood om bij te dragen aan een betere wereld’, zegt Michel Bauwens. ‘Onze job geeft ons niet altijd die voldoe­ning. Het is de drang naar een zinvolle invulling in combinatie met de realiteit van de huidige problemen die ons als burger wakker maakt.’ We zijn niet allemaal in de wieg gelegd om een mars met twintigduizend mensen te organiseren in Brussel, zoals Wouter Hillaert doet met zijn groeiende burgerbeweging Hart boven Hard. Dat hoeft ook niet. ‘Je doet wat je kan volgens je eigen talenten en passies’, meent Bauwens. ‘Iedereen is wel ergens goed in, we kunnen allemaal iets bijdragen. Je kijkt gewoon naar wat je graag doet en wat jou het meest ligt. Die intrinsieke motivatie wordt almaar belangrijker. Geld is niet langer de enige drijfveer om iets op te starten of je ergens voor in te zetten. Veel minder dan vroe­ger laten we onze identiteit bepalen door ons diploma, beroep of inkomen. Je wordt erkend om wat je bijdraagt aan die nieuwe manier van samenleven en samenwerken.’

Klein verzet

Of je nu het zwerfvuil in je eigen straat opruimt of af en toe een wandeling gaat maken met je eenzame buurvrouw, het zijn allemaal kleine daden van verzet die tot verandering kunnen leiden. Want net zoals klagen werkt ook initiatief nemen aanstekelijk. Laten zien dat het anders kan, is vaak beter dan boos en luid verkondigen dat het anders moet. Voor de mensen rond je, maar ook voor jezelf. ‘Steeds meer onderzoek toont aan dat je een beter gevoel krijgt als je iets doet wat positief effect heeft op de omgeving dan wanneer je je eigenbelang nastreeft’, zegt Vromman in zijn boek. ‘Doelbewust acties ondernemen die de wereld rond je een stukje beter maken, versterkt je eigenwaarde en tevredenheid. Je bewust worden van je invloed en die positief gebruiken kan wonderen doen.’ Is het idealistisch of realistisch dat de wereld redden begint bij de vraag: wat kan ik er zélf aan doen? Bauwens wil geen labels kleven. ‘Ik hou van de uitspraak van de Franse filosoof Bernard Stiegler: je suis ni optimiste, ni pessimiste, je suis combatif. Dat vind ik een mooi antwoord. Of het nu zal lukken of niet, we moeten ervoor gaan en het proberen.’ ‘We willen allemaal een betere wereld en we wachten al lang op degenen die dat zullen waarmaken’, schrijft Vromman. ‘Vergeet het niet: wij zijn degenen op wie we aan het wachten waren.’

Meer lezen
– De wereld redden. Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving, Michel Bauwens (Houtekiet, 2013)

– Stop met klagen. Doe-het-zelfgids voor een vrolijke, nieuwe wereld, Steven Vromman (Borgerhoff & Lamberigts, 2015)