Sam Bettens: ‘Ik wil zo dicht mogelijk bij mezelf komen’

Er schuilde altijd al een Sam in Sarah Bettens. Dat voelde de muzikant als kind al, heel sterk maar vaag, want er waren nog geen woorden voor. Intussen zijn de juiste woorden er wel en gaat de K’s Choice-frontvrouw als man door het leven. Met een nieuw stemgeluid, een nieuwe band – Rex Rebel – en nog meer mildheid. ‘Of je nu gay, non-binair of transgender bent, wees jezelf. Wat betekent het anders?’

Tekst Valérie Du Pré – Foto’s Johan Jacobs

‘Toen mijn therapeute het voor het eerst over mijn ‘authentieke zelf’ had, dacht ik: help, ik weet niet wie dat is. Er waren zo veel hindernissen, ik had zo veel te verliezen. Maar ik wist één ding: als ik het weet, ga ik ervoor’

Het zomert nog in de tuin van muzikant Gert Bettens. Processierupsen loeren in de eikenboom, het zwembadwater golft nog na van trappelende kindervoeten en broer Sam Bettens, die thuis is in Californië maar tijdens zijn passages in België in de buurt verblijft, straalt als de hoogzomerzon. Zit zijn transitie daar voor iets tussen? Brengt zijn leven als Sam nog meer voldoening dan de voorbije 46 jaar als Sarah? We installeren ons in het groen, ver weg van de processieboom, voor een gesprek over twijfels, flupkes en de liefde. Altijd weer de liefde.

Je hebt er net je laatste dag in de studio met Rex Rebel opzitten, jullie debuutplaat is ingeblikt. Hoe voelt dat?

SB: ‘Fantastisch, ik ben heel enthousiast! Het is ook best spannend, want de kans bestaat dat mijn stem door de hormonen helemaal anders zal klinken tegen de tijd dat we live spelen. Daar willen we tijdens onze shows mee experimenteren. Ik hoop dat de plaat goed onthaald wordt, maar voor mij is het nu al de moeite geweest. We hebben ons geamuseerd en we zijn heel trots op het resultaat. Ik heb hier al zo veel kunnen uithalen, als mens en als muzikant. Hoe opwindend je job ook is, als je al zo lang bezig bent met hetzelfde zoals ik met K’s Choice, dan moet je actief op zoek blijven gaan naar dingen die je weer goesting geven. Gewoonte is een dooddoener voor creativiteit.’

In je vlog op YouTube, waarin je je transitie vastlegt, zei je dat je de veranderingen van je lichaam wat meer wilde loslaten, dat je er niet constant met de loep bovenop wilde zitten. Lukt dat een beetje?

SB: ‘Dat gaat niet. Ik ben elke week toch wel anderhalve dag bezig met mijn vlog, en dan kijk je automatisch naar je lichaam. Ik neem ook elke week een stukje voice memo op, om mijn stemkleur te vergelijken. Ik ben eager, ja. Binnenkort heb ik een afspraak voor top surgery (borstverwijdering, red.). Dat is een mijlpaal waar ik enorm naar uitkijk. Na die operatie kan ik écht verder. Ik voel me sterk in wie ik wil zijn. Ik ben ongeduldig en heel enthousiast.’

Transgender zijn is geen keuze, zeg je. Een transitie, met hormonen en een operatie, is dat wel.

SB: ‘Beslissen om er iets mee te doen, is een lang proces geweest. Eigenlijk is dat nog altijd een beetje bezig. Ik durf nog te twijfelen, zeker als ik wat tegenwind krijg. Van die trollen op YouTube bijvoorbeeld, die zeggen dat je een freak bent, dat je volledig tegen de natuur ingaat. Dan denk ik: misschien moét het niet. Ik had waarschijnlijk wel verder gekund, ik was niet desperate. Ik blijf het nodig hebben dat iemand af en toe tegen mij zegt: “Het is oké, je moet niet suïcidaal zijn om hiervoor te kiezen, om jezelf te kunnen zijn.” Soms voelt het nog als een egoïstische beslissing, alsof iedereen zich nu maar moet aanpassen zodat ik een beetje gelukkiger kan zijn. Als ik anderen advies zou moeten geven, zeg ik: ga ervoor. Of je nu gay bent, non-binair, trans, whatever, wees jezelf. Want als je niet echt jezelf kan zijn, wat betekent het dan? Maar als het over mezelf gaat, hoor ik die stemmetjes weer: hoeft het wel? Ik ben nogal impulsief van aard, heb ik weer iets nieuws nodig omdat het allemaal wat te saai wordt?’

Je dacht net hetzelfde toen je op je 28^stevoor het eerst verliefd werd op een vrouw: ‘ben ik te impulsief, heb ik iets nieuws nodig?’ Vertrouw jij je buik niet?

SB: ‘In andere situaties wel. Maar dit zijn grote levenskeuzes. Toen ik van mijn man scheidde, voelde ik me verschrikkelijk schuldig. Er was nog nooit iemand gescheiden in onze familie. Ik vroeg me af of ik wel hard genoeg mijn best had gedaan, en of ik wel echt lesbisch was. Ook toen ik me begon af te vragen of ik trans was of niet, hoopte ik dat iemand me een antwoord kon geven. Ik was op zoek naar een soort checklist: ‘als je tien keer A hebt geantwoord, dan is het zo.’ (lacht)Het lijkt allemaal zo obvious als ik terugkijk – ik heb op mijn tien jaar aan mijn vader gevraagd of ze er een flupke konden aanzetten – maar als je er middenin zit, is het niet altijd zo duidelijk.

Ik was er als kind van overtuigd dat ik nooit borsten zou krijgen, en ik weet nog hoe teleurgesteld ik was toen dat toch gebeurde. Je past je aan en je maakt er het beste van. Je denkt: ik ben een meisje, ik heb borsten, ik moet hiermee verder. Maar je blijft zoekend.’

(…)

Lees het volledige interview in het herfstnummer van Psychologies, vanaf 27 september in de winkel.