Random acts of kindness

Gepubliceerd op : 12/01/2017

take a smile

Gewoon iemand een pleziertje doen. Of iets geks bedenken, waar iemand om moet lachen. Onverwacht, gratis en voor niks. Hoe anders zou het leven zijn als het wat meer doorspekt zou zijn met random acts of kindness? Onze journaliste probeerde het uit.

Tekst Katrien Elen – Foto Shutterstock

‘RAKs brengen leven in mijn leven. Ik ga er me kwetsbaar door opstellen en net daardoor ontstaan er magische ontmoetingen’ Veronique Joncas, oprichtster Random acts of kindness-club Leuven

Ergens in oktober, een vriend belt me op. Zijn stem trilt van de opwinding. Hij heeft al lang niet meer zo enthousiast geklonken. Hij gaf vandaag tien euro aan vier daklozen, met de vijfde ging hij een Westvleteren drinken. Geen Cara Pils voor deze Poolse zwerver. Het humeur van mijn vriend kan niet meer stuk, ook al zijn de financiële beslommeringen en vergaderingen die gewoonlijk zijn week kleuren er nog altijd. Het gesprek van mens tot mens in een donkere kroeg heeft verschil gemaakt, het gaf de Pool een stukje waardigheid terug en mijn vriend een nieuwe dosis positieve energie.

Het telefoontje is de ideale aanleiding om het Random acts of kindness boek van Elise De Rijck boven te halen. De Rijck voerde eerder de bestsellerlijsten aan met Het bucketlist boek waarin ze 500 ideeën oplijst ‘die je moet doen’. In Het RAK boek geeft ze inspiratie om met 333 kleine daden de wereld te verbeteren. In eerste instantie klinkt het allemaal wat naïef en zweverig. Van ‘kleur een pagina in dit boek, maak er gaatjes in en geef iemand een confettidouche’ raak ik niet meteen geïnspireerd en ik vraag me af hoe mijn collega’s zouden reageren ‘als ik gezichtjes zou tekenen op de bananen in de fruitschaal’. Ik overweeg om het RAK-idee te laten varen, maar dan denk ik aan het complimentenkaartje dat ik kreeg van een kennis en dat nog altijd in mijn portefeuille zit, en de onverwachte bloemen van een vriendin op een drukke dag. Die waren toch ook niet ‘belachelijk’ in mijn ogen. Integendeel: ze maakten me blij.

Een steen in de rivier

Om mijn drempelvrees te overwinnen spreek ik af met Veronique Joncas, een geïmmigreerde Canadese studente en yogaleerkracht die in Ottawa en Leuven een Random acts of kindness-club oprichtte. ‘Een paar jaar geleden bakte ik samen met wat vrienden koekjes voor daklozen. We deelden zelfgebreide wanten uit en kregen sponsoring van Starbucks. Onze Random acts of kindness-club was geboren.’ Toen ze in Leuven arriveerde, zette ze het experiment voort. Online telt haar club bijna 500 leden. In de praktijk nemen zo’n 30 enthousiastelingen – vooral internationale studenten – deel aan de Random acts of kindness. ‘De reactie in België is heel anders dan in Canada. Daar zijn ze gewoon aan acties als free hugs. Belgen zijn terughoudender en staren ons soms aan of we gek zijn. Mensen zijn het ook niet gewoon om iets gratis te krijgen. Het maakt hen wantrouwig.’

Hoewel leden individuele RAKs kunnen delen op de Facebook-pagina, zet de club regelmatig events op poten, gaande van gratis yoga in het park tot het uitdelen van koekjes met positieve berichtjes op de markt. Een van hun mooiste initiatieven zijn de gratis luistersessies waarop de clubleden een luisterend oor bieden aan bejaarden of nieuwkomers. ‘Een club is handig voor morele steun,’ zegt Veronique. ‘Als je free hugs wilt geven, dan stel je je kwetsbaar op. Daarvoor moet ik echt uit mijn comfort zone komen, want net als iedereen heb ik schrik om afgewezen te worden.’ Veel mensen doen RAKs om korte gelukservaringen te beleven, maar het effect reikt veel verder. ‘Ik vergelijk RAKs met een steen die je in een rivier gooit’, zegt Veronique. ‘Iemand moet de eerste steen gooien, maar dan begint het water te rimpelen en gaat de beweging vanzelf voort.’ Zo was er een vriendin van Veronique die in een drive-in werkt. Op een dag vroeg iemand haar om te mogen betalen voor de volgende klant. Die had een grote bestelling gedaan en was dan ook heel verrast dat de rekening al betaald was. Omdat hij zijn voorganger niet meer kon bedanken, besliste hij om op zijn beurt voor de persoon achter hem te betalen. Dat ging zo’n twee uur door. Al die mensen gingen gelukkig naar huis zonder dat de ‘aansteker’ daar iets van wist. ‘Het geeft natuurlijk meer voldoening als je reactie krijgt op je RAKs,’ zegt Veronique, ‘maar het mysterie is ook heel mooi. Nu betaal ik heel vaak voor een volgende koffie.’

Makkelijker dan je denkt

Wanneer ik Veronique achterlaat in de koffiebar vergeet ik om nog een latte voor haar te bestellen. Gefrustreerd over het missen van die RAK-kans beland ik met een fles melk en een pak pasta in de langste rij in de supermarkt. ‘Ik zou deze niet nemen’, zegt de student voor mij. ‘Dit is de traagste rij.’ Ik wissel en beland achter de volste kar. ‘Je mag van mij gerust voorgaan hoor’, zegt de dame achter de kar. ‘En van mij ook’, stemt haar voorganger toe. Het leven zit vol RAKs besef ik, wanneer ik al na een minuut aan het afrekenen ben in de vrijdagse supermarktspits. Ik denk aan wat Veronique daarover zei: ‘Ik implementeer regelmatig RAKs in mijn dagelijks leven. Ik laat een lief briefje achter voor een vriendin, laat het weten aan de gerant als de bediening goed was of hou gewoon de deur open voor de persoon achter mij. Daarnet nog zat ik op de fiets en glimlachte ik breed naar een andere fietser. Hij glimlachte terug. Dat maakt mijn dag en het kost zo weinig moeite.’ Het concept is alvast veel haalbaarder geworden. Ik ga geen free hugs uitdelen of fortune cookies met lieve boodschappen. Niet mijn stijl. Wel laat ik die avond een boek achter in de trein met een boodschap voor de eerlijke vinder. Ik telefoneer naar een vriendin die ziek thuis zit en sms mijn zus die op vakantie vertrekt. Ik stort eindelijk dat bedrag voor het goede doel, zet een oud nachtkastje op een weggeefsite en vul een onlinepetitie in. Kleine dingen, die ik ook echt wil doen maar waar ik nu bewust tijd voor maak. Voor Veronique zijn de RAKs een manier van leven geworden. ‘Ze brengen leven in mijn leven. Ik ga er me kwetsbaar door opstellen. Net daardoor ontstaan er magische ontmoetingen. Ik ben enorm dankbaar voor wat het leven mij heeft gegeven en ik wil daar iets voor terugdoen.’

Net als je ’t niet verwacht

Op een herfstig terrasje maak ik een lijstje op van dingen die ik zou kunnen doen. Een post-it op de vuilnisbak achterlaten voor de vuilnisman, een chocolaatje klaarleggen voor de poetsvrouw, een echte verjaardagskaart knutselen … Net op het moment dat ik een lief sms’je wil sturen, valt er een vrouw pal voor het terras in panne met de wagen. Ze pleegt een aantal telefoontjes en zit even later huilend aan het stuur met haar handen in het haar. Niemand reageert, hoewel de vrouw aan alle tafeltjes hét onderwerp van gesprek is. Ik verlaat mijn comfortabele zitje, ga naar haar toe en vraag of ik iets kan doen. Nee, snikt de vrouw. Het is haar gewoon allemaal te veel. Het was een rotdag, ze kan haar man niet bereiken, haar zoon naast haar heeft nog veel huiswerk … en nu zit ze hier nog te huilen in het openbaar ook. Ik zeg dat het niet geeft, dat het iedereen wel eens overkomt. De vrouw lucht haar hart. Ik ga terug naar mijn tafeltje. De vrouw is gestopt met huilen en terwijl ze wacht op een depannage steekt ze om de tien minuten met een big smile haar duim naar me op. RAKs moet je niet forceren, besef ik na dit kleine experiment. Ze overkomen je gewoon vanzelf, zodra je ervoor openstaat.