Pretentie

‘Het gaat er niet om jezelf beter voor te doen dan je bent, maar om jezelf echt naar waarde te schatten en dit in de verf te zetten. Je mag er echt gaan staan!’ – kunstenares Carine Van Hee

Jezelf in de verf durven zetten

Mensen die erg zeker zijn van zichzelf of die hun waarheid met veel stelligheid poneren vinden we al snel arrogant. Alsof ze zich beter voelen dan anderen en met hun assertiviteit geen ruimte overlaten voor twijfel, nuance, of andermans mening. Iets wat vrouwen uit traditie niet leren. Integendeel, rekening houden met de ander en jezelf een beetje wegcijferen werd lang in vrouwen geapprecieerd. Geen wonder dat alles wat nog maar een beetje naar arrogantie of eigendunk ruikt snel in de schaduwzijde geduwd wordt. Maar daarmee dreig je het kind met het badwater weg te gooien. Mogen excelleren in iets is geen zonde. ‘Wie niet weet wie Lord Byron is, hoeft zich niet meer te schamen, wie het wel weet is een eikel’, zegt ook Joost de Vries ietwat provocerend. ‘Het is een fijn idee dat we allemaal gelijk zijn, even belangrijk, even waardevol. Maar het is een probleem als we allemaal gelijk moetenzijn, dat wie zich op wat voor manier dan ook onderscheidt – door hogere eisen te stellen, door nuance te zoeken, extra bespiegelingen, ergens dieper over na te denken – daarmee de opgelegde gelijkheid doorbreekt en blijkbaar een flagrante daad van arrogantie begaat, en dus moet worden teruggefloten.’ Een pleidooi dus om jezelf niet weg te stoppen. Het gaat er dan ook niet over dat je je beter dan anderen voelt. ‘Snobisme is denken dat je beter bent dan anderen. Pretentie is denken dat je beter bent dan jezelf’, nuanceert hij nog.

Plus est en vous

Voor Carine Van Hee gaat Playing Bigniet zozeer over je beter voordoen dan je bent: ‘Het gaat erom jezelf echt naar waarde te schatten en dit vervolgens in de verf te zetten. Je mag er echt gaan staan! Steve Jobs zei ooit dat je op een gegeven moment achter je kijkt, en dan ziet dat alle punten uit je leven zich met elkaar verbinden. Zo draaide mijn keuze voor de kunst ook uit. Intussen zet ik het verhaal van mensen in kleuren op papier. De cursus van Tara Mohr heeft er voor mij toe bijgedragen dat ik dat durf aan te gaan met mensen.’

Om waar te maken wie je werkelijk bent voorbij jezelf, helpt het soms om je sterker voor te doen dan je je werkelijk voelt op dat moment. ‘Ik ben zelf introvert,’ vertelt Carine Van Hee, ‘ik voel me het best op mijn gemak in mijn atelier. Tentoon stellen is best uitdagend voor mij. Eerst nam ik dan een uitstraling aan die niet echt correspondeerde met mijn innerlijk. Dat hielp me er doorheen. Intussen kan ik daar in mijn kwetsbaarheid staan. Dat is uiteindelijk eerlijker. Het gaat er om dat je zegt: ik durf het, ik ga het aan. Niet: ik trek een harnas op. Je moet er staan vanuit innerlijke kracht, omdat je weet dat je dat waard bent. Daar hoort ook bij dat ik ja zeg op opdrachten waarvan ik nog niet zeker weet of ik ze kan waarmaken. Natuurlijk heb ik mijn tools: de techniek, de kleuren en mijn gevoel dat me zegt hoe mensen in elkaar. Maar je weet nooit op voorhand of je erin zal slagen hun kleurrijke verhaal op doek te zetten. En toch zeg ik ja. En elke keer weer zijn mensen met het resultaat.’ Pretentie, schrijft Joost de Vries, is meer willen zijn dan je bent. Op zich een nobel streven. De jezuïeten zeiden het hun leerlingen immers vroeger al: plus est en vous. Als je daarvan uitgaat, is het magisch om te denken aan wat je allemaal zou kunnen bereiken. Maar vooral: je geeft nooit op.

Voor meer tips om jezelf in de verf te leren zetten: lees de nieuwe Psychologies, in de winkel op 3 mei (2019)