Pascale Naessens: ‘Ik vind balans als ik mijn verwachtingen loslaat’
Pascale Naessens is niet alleen de best verkopende auteur in Vlaanderen, ze heeft ook heel veel Vlamingen laten kennismaken met een keuken waar olijfolie, kokosmelk, kurkuma en blauwe bessen zegevieren over pasta, aardappelen en brood. ‘Ik kan het soms zelf niet goed geloven’, zegt ze tijdens ons gesprek. ‘Je eigen boek zien liggen in de boekhandel is al bevreemdend. Maar als ik de honderden mensen zie die naar mijn lezingen komen, denk ik pas echt “wow, heb ik dat allemaal teweeggebracht?”’
Laten we even teruggaan naar je kindertijd. Wat voor meisje was je? Wat waren je dromen?
Pascale Naessens: ‘Ik ben opgegroeid in Eeklo en heb daar een zorgeloze jeugd gehad. Ik denk wel dat ik kan zeggen dat mijn opvoeding me gemaakt heeft tot wie ik ben. Ik had bijvoorbeeld een heel sterke grootmoeder die een verschil maakte tussen de benadering van een jongen en die van een meisje. Een jongen moest goed studeren, een meisje moest vooral mooi en vriendelijk zijn. Het klassieke rollenpatroon, zeg maar. Dat gegeven heeft meegespeeld in die zin dat ik daaruit wilde losbreken, ik wilde ook mijn gang kunnen gaan, net zoals mijn broer. De hunker naar en de lokroep van de wijde wereld waren bij mij heel groot. Na het middelbaar had ik hoegenaamd geen idee welke richting ik uit wilde. Ik ben nog een jaar bedrijfseconomie gaan studeren maar dat was mijn ding niet. Nadien ben ik beginnen werken als model. Ik heb zo een stuk van de wereld kunnen zien en mijn zelfstandigheid kunnen ontwikkelen. Dat is een echte leerschool geweest in zelfstandig zijn en in je plan leren trekken. Een ideale leerschool voor het echte leven dus.’
Had je van nature veel zelfvertrouwen?
PN: ‘Helemaal niet. Zelfvertrouwen heb ik moeten opbouwen, daar is stap voor stap aan gewerkt. Ik had wel vertrouwen in het leven op zich. Er was altijd iets in mij wat zei: “het komt wel goed”.’
In een televisiegesprek aan de tafel van Lieven Van Gils vertelde je ooit dat je lange tijd niet wist waar je goed in was.
PN: ‘Nu is het natuurlijk gemakkelijk om mijn verhaal te vertellen en te zeggen “ik wist niet wat te doen en kijk, het is allemaal goed gekomen”. Maar toch vind ik het belangrijk om dat te delen omdat ik denk dat heel veel mensen zich daarin herkennen. Ik wil aantonen dat je niet moet panikeren als je het even niet weet. Ik dacht dat ik nergens goed in was, daarom was ik op zoek naar iets waarin ik mezelf kon ontplooien. Mijn modellenwerk was heel leuk maar je kan niet zeggen: morgen ga ik mijn werk beter doen. Nadien als omroepster heb ik heel veel geleerd maar het is geen job waarin je kan blijven groeien. Sommige mensen waren boos toen ik mijn omroepwerk stopzette en zeiden me dat ik ondankbaar was, dat ik iets deed waar velen alleen maar van kunnen dromen. Maar voor mezelf klopte het niet helemaal. Ik ging dus verder op zoek.’
Maar als je op een moment in je leven zit dat je het even niet weet, hoe begin je dan aan die zoektocht in jezelf?
PN: ‘Ik heb lang in de clinch gelegen met mijn eetgewoonten. Daar is mijn zoektocht begonnen. Als model was het nodig om “goed mager” te zijn. Dat kwam soms neer op mezelf uithongeren met enkel wat sla en een appel, afgewisseld met periodes van hunkeren en te veel eten, waardoor ik begon te verdikken. Ik voelde mij ellendig, verschrikkelijk ongelukkig. Eten was voor mij een strijd en dat is ook zo voor veel andere mensen. Dat komt omdat onze westerse voeding vol zit met snelle koolhydraten die verslavend werken. Ik heb het zelf allemaal ondervonden en wil mensen vooral zeggen: leg de schuld niet bij jezelf, het is je voeding die veroorzaakt dat je blijft hunkeren. Maak komaf met dat soort voeding.’
‘Het is mij ook duidelijk geworden hoe belangrijk gezonde darmen en een gezonde darmflora zijn. Het is een hot item in de huidige wetenschap omdat gezonde darmen ontzettend belangrijk zijn voor de goede werking van de hersenen. Als het ter hoogte van de darmen niet goed zit, dan heeft dat ook gevolgen in je hoofd. Toen ik bij mezelf voelde dat de strijd tegen de koolhydratenverslaving wegebde uit mijn lichaam kreeg ik pas ruimte in mijn hoofd. Tijd om andere dingen te doen, om creatief te zijn en te genieten. Dat was ongelofelijk bevrijdend.’
Je zegt dat je een koolhydratenverslaving hebt gehad. Kan je echt zo verslaafd geraken aan koolhydraten dat het je neerhaalt?
PN: ‘In mijn geval wel. Ik weet hoe moeilijk het is om ervanaf te geraken. Veel mensen zoals ik reageren niet goed op zoveel koolhydraten, we raken erin verstrikt. De enige oplossing is dan om veel minder koolhydraten te gaan eten en vooral geen snelle koolhydraten zoals brood en aardappelen. Ik was vroeger ook verslaafd aan brood. Mensen kunnen kwaad worden als je aan hun boterhammen en aardappelen raakt. Pure verslaving noem ik dat.’
‘Het is net zo voor een roker. Zeg hem “ik neem morgen je sigaret af” en hij wordt kwaad. Mensen hebben soms dezelfde reactie met brood. In wetenschappelijke termen mag je koolhydraten of suiker niet bestempelen als verslavend, wel als belonend. Maar net dat is het grote probleem. Het ligt allemaal heel gevoelig en we durven de vinger niet op de wonde te leggen. Soms wordt er gezegd “onze grootouders aten ook aardappelen”. Maar dat is net het punt. Toen waren er alleen maar aardappelen en brood. Nu zijn er ook koekjes én chips én frisdrank en ga maar door. Die overdaad aan koolhydraten kan ons lichaam gewoon niet aan.’
De juiste voeding kan je dus mentaal in evenwicht brengen?
PN: ‘Voeding, en vooral natuurlijke voeding, kan een heel groot verschil maken. Ik spreek niet over mensen die ernstig ziek zijn, zij moeten zich laten begeleiden door de beste deskundigen, maar alle mensen die met vage klachten zitten, die kunnen onwaarschijnlijke resultaten behalen door enkel maar hun voedingsgewoonten aan te passen.’
Heb je niet het gevoel dat je je roeping gemist hebt? Was je niet graag arts of natuurarts geworden? Het zou je misschien nog meer geloofwaardigheid gegeven hebben.
PN: ‘Goh, dan was het misschien nooit gelopen zoals nu. Als je ziet wat ik heb kunnen veranderen aan de eetgewoonten van de Vlaming, dat heeft nog geen enkele arts gedaan. Ondertussen studeer ik wel graag en, toegegeven, ik heb er al over nagedacht om toch nog iets medisch bij te studeren. Maar neem nu Kris Verburgh (auteur van ‘De Voedselzandloper’ en ‘Veroudering vertragen’, nvdr). Hij is arts, en kijk eens hoe hij de wind van voren heeft gekregen. Als je raakt aan een aantal vaste waarden in een maatschappij – in dit geval de klassieke voedingsdriehoek – dan wordt het je heel moeilijk gemaakt. En of je dan arts bent of niet, dat verandert niet veel. Wat ik wel zeker weet is dat de aanpassing van de voedingsdriehoek niet van bovenuit maar van onderuit zal gebeuren.’
‘Op den duur gaat niemand de voedingsdriehoek nog volgen en dan zullen de experts wel moeten toegeven. Nu zijn er nog te veel belangen mee gemoeid. Niemand durft zijn nek uit te steken maar als de bevolking niet meer volgt zullen ze automatisch moeten aanpassen. Ik werk van onderuit en ik probeer mensen krachtiger en weerbaarder te maken. In dat opzicht heeft het ook voordelen dat ik geen deskundige ben. Ik hoef me niet te houden aan die voedingsdriehoek. Veel diëtisten kunnen die niet in de wind slaan. Ze zijn er ook van doordrongen na hun opleiding. Ik ben verder gegaan met de dingen die mij geholpen hebben en waarvan ik zie dat ze veel mensen helpen, kijk maar naar de getuigenissen op mijn website. Ik ben geen deskundige, wel een ervaringsdeskundige.’
Je bent bovendien een levensgenieter …
PN: ‘Ja, en daarom wil ik voeding niet reduceren tot een optelsom van vitaminen en mineralen. Het aspect gezelligheid, samenzijn met anderen, tijd nemen om ingrediënten te zoeken, het contact met de aarde, rust vinden in koken, het is allemaal net zo belangrijk als het voedsel zelf.’
Je boeken zijn stuk voor stuk ontzettend succesvol. Heeft dat je gelukkig gemaakt?
PN: ‘Het maakt me wel gelukkig, ja, maar ik weet niet of dat door het succes op zich komt. Er zijn drie dingen die me gelukkig maken: het feit dat ik een grote liefde heb in mijn leven, het feit dat ik mensenlevens heb kunnen veranderen, en ik dus iets kan betekenen. Ten slotte maakt het feit dat ik onafhankelijk en vrij ben me heel gelukkig. Niet het succes op zich dus, wel het gevolg van dat succes.’
Succes kan ook verlammend werken omdat je heel hoge verwachtingen creëert. Kan het jou niet uit evenwicht brengen?
PN: ‘Nee, daar ben ik te nuchter voor. Ik was even gelukkig aan mijn eerste boek aan het werken als aan mijn zesde. Ik doe het met dezelfde passie. Ik heb gewoon altijd koppig mijn eigen ding gedaan, zonder verwachtingen maar ook zonder compromissen te sluiten.’
Wil je op maatschappelijk vlak nog meer betekenen? Ik zag op je website het verhaal van een Indiase voedingsactiviste, een vrouw die in haar eentje de strijd aangaat met multinationals van de voedingsindustrie zoals Monsanto. Zou je zelf ooit zo ver gaan? Je invloed op de publieke opinie is niet te onderschatten.
PN: ‘Ik heb het gevoel dat ik heel goed bezig ben om het verschil te maken binnen het gebied waarin ik me beweeg. De Indiase Vandana Shiva doet dat binnen haar wereld en de zaken die haar passioneren. Ik krijg heel veel aanvragen om me in te zetten voor een leuk doel. Ik zou me elke dag voor een kar kunnen laten spannen, maar in alles wat je doet is geloofwaardigheid belangrijk. Ik ga niet plots opkomen voor iets waar ik niet veel van afweet, dat zou niet kloppen. In mijn visie op voeding is de natuurlijke link er omdat ik het zelf heb meegemaakt en ik dus weet waarover ik spreek. Mijn eigen wereld is mijn krachtveld van waaruit ik vertrek om het verschil te maken. De weg toont zich al wandelend. Wat er op mijn pad komt zal ik doen, maar ik ga niet zomaar op een zijweg springen omdat dat toevallig iemand goed uitkomt. Als er zaken zijn waar ik niet meer naast kan kijken dan zal ik me daar wel ten volle voor inzetten.’
Wie weet kan je de voedingsdriehoek ooit wel eens doen wankelen.
PN: ‘Mij heeft die alleszins niet kunnen helpen. Als je je kan houden aan een paar boterhammen bij het ontbijt en één aardappeltje bij de hoofdmaaltijd dan zal het voor sommigen misschien wel werken. Ik had er nooit genoeg mee, raakte verstrikt in het vangnet van koolhydraten en werd uiteindelijk ziek. Ik was compleet uit balans. Ik ben ook bij een diëtiste geweest en kreeg een dieet van drie volkorenboterhammetjes met light beleg, een appel of een light yoghurtje tussendoor, afgekookt vlees, twee halve aardappeltjes en maximaal drie eetlepels olie per dag. Ik werd daar compleet moedeloos van, had voortdurend honger en was zo chagrijnig als maar kon zijn. Bovendien hebben ze me opgezadeld met een schuldgevoel, want het feit dat ik mij niet kon houden aan hun schema lag zogezegd aan mijn gebrek aan wilskracht. Dat is wat de westerse voedingsdriehoek voor mij in petto had. Logisch toch dat ik het elders ben gaan zoeken? Nu lukt het wel, en aan mijn wilskracht is toch niks veranderd? Het heeft niks te maken met wilskracht, alles met het soort voeding dat je eet.’
Sommige mensen worden onzeker als ze nadenken over de toekomst. Ken je dat gevoel?
PN: ‘Niet echt eigenlijk. Ik denk niet zo vaak na over de toekomst. Ze mogen mij droppen, eender waar ter wereld en zonder geld, ik zal altijd op mijn pootjes terechtkomen. Het leven is voor mij een aaneenschakeling van belevenissen. Ik verwacht er niet echt veel van, dat heb ik nooit gedaan. Ik neem de dingen zoals ze komen, ik heb zoals ik ook al zei altijd het gevoel dat alles altijd wel goed komt. Mijn motto is eerst voelen, dan handelen en dan nadenken. In onze westerse manier van denken is het vaak net omgekeerd. Maar daar word je volgens mij niet gelukkig van. Volg gewoon je gevoel, de rest komt later.’
Mijlpalen
Pascale Naessens
➻ studeerde Economische Wetenschappen.
➻ trok op 18-jarige leeftijd de wereld rond als internationaal fotomodel.
➻ startte vijf jaar later een televisiecarrière bij VTM.
➻ volgde een opleiding tot consulente in gezonde leefgewoonten gebaseerd op de traditionele Chinese geneeskunde, behaalde een getuigschrift van shiatsutherapeute en beoefent tai chi.
➻ volgde een opleiding tot restauranthouder.
➻ gaf in 2010 haar eerste kookboek uit. Dit jaar zag nummer zes het levenslicht: Puur eten dat je gelukkig maakt 2 (uitgeverij Lannoo).
➻ is getrouwd met televisiemaker Paul Jambers.
