‘Mijn partner heeft psychische klachten’                                                                  

Als je partner kanker heeft of MS, is de diagnose meestal duidelijk en snel gesteld en zijn de reacties van de omgeving doorgaans begripvol. Anders is het als je partner psychische klachten heeft. De diagnose laat vaak lang op zich wachten, de klachten uiten zich in vreemd gedrag, de omgeving vraagt zich misschien af waarom je bij hem of haar blijft, en je hebt ondertussen veel ballen in de lucht te houden. Geen makkelijke rol, die best wat meer aandacht mag krijgen.

Tekst Hade Wouters – Beeld Shutterstock

‘Partners van mensen met psychische klachten hebben een groot risico om ‘om te vallen’. Maar als zij omvallen, valt het hele kaartenhuisje in elkaar. Zij moeten dus, ondanks de druk, gezond blijven’
Ingrid Schoen, communicatietrainer en auteur

Ingrid Schoen en Mirjam van Pagée schreven samen het boek Samen leven met psychische klachten. Een handreiking. Daarin wordt meteen duidelijk dat we met twee ervaringsdeskundigen én professionals te maken hebben. We praten met Ingrid Schoen. Ingrid is getrouwd en heeft twee kinderen. Ze is opgeleid als verpleegkundige en inmiddels werkzaam als communicatietrainer in de zorg. Om hun werk te duiden vertelt Ingrid eerst over de trainingsmethode die ze met Mirjam van Pagée ontwikkelde: ‘Huis van je Leven© is een hulpmiddel voor het voeren van gesprekken over alle gebieden van het leven. Je kijkt daarmee naar je leven alsof het een huis is met verschillende kamers, bijvoorbeeld een lichaamskamer, een vrijetijdskamer, een werkkamer, enz. Goed leven is goed zorgen voor alle kamers. Als er iets gebeurt dat lastig is, bijvoorbeeld als je zelf ziek wordt of je partner ziek wordt, staat je hele huis op zijn kop. Bij partners van mensen met psychische klachten komt de kamer van de zingeving vaak op de voorgrond. Mensen vragen zich af of ze de juiste dingen doen, of ze de psychische klachten mede veroorzaakt hebben, of ze er goed mee omgaan. Dat heeft ook te maken met het gegeven dat er bij psychische klachten vaak pas laat een diagnose is. Mijn eigen partner had al jaren allerlei moeilijk te duiden klachten, voordat we de diagnose ‘angst en depressie’ kregen. In die hele periode ga je ook aan jezelf twijfelen.’

In de schaduw

De metafoor van de verschillende kamers brengt overzicht en structuur in het gesprek en helpt mensen om de situatie aan te pakken. ‘De ervaring van het samenleven met mijn partner met psychische klachten heeft ervoor gezorgd dat ik extra voeling heb met mensen die zichtbaar en onzichtbaar onder druk staan’, zegt Ingrid Schoen. ‘Partners van mensen met psychische klachten blijven vaak in de schaduw. De psychische klachten blijven onbekend voor de omgeving, of de aandacht gaat naar de patiënt zelf en niet of minder naar de omgeving. Terwijl de nood toch erg hoog kan zijn. Het is in vele gevallen noodzakelijk dat de partner blijft werken om het financiële plaatje te doen kloppen, de thuissituatie moet gewoon door kunnen gaan, contacten met vrienden en familie moeten onderhouden blijven. Dat vraagt veel! Partners van mensen met psychische klachten hebben een groot risico om ‘om te vallen’. Maar als zij omvallen, valt het hele kaartenhuisje in elkaar. De gezonde partner moet dus, ondanks de druk, gezond blijven.’ Daarnaast is ook de grilligheid van de aandoening voor vele partners moeilijk, kaart ze aan. En de diverse boodschappen die je krijgt. ‘Moet de partner bijvoorbeeld wel of geen medicatie nemen? Want in de media zijn daar allerlei meningen over, waardoor partners beslissingen van hun partner of hulpverleners in vraag gaan stellen. Is het niet te snel? Is het wel nodig? Wij raden partners aan goede informatie te vinden via goede kanalen.’