Té druk? 7 tips die helpen
Een to-dolijst waar geen einde aan lijkt te komen? Een hoofd dat op ontploffen staat? We hebben het constant druk – te druk – en voelen ons overdonderd. The Guardian-journalist Oliver Burkeman legt uit hoe we onze eigen gedachten daarover kunnen beïnvloeden.
Tekst Oliver Burkeman
Laat me raden: je hebt het druk. Er zijn niet alleen de verantwoordelijkheden van je job, je gezin en je relatie, je moet ook nog proberen om te vermijden dat het huis eruit ziet alsof er net een bom ontploft is. Voor de meesten onder ons is dat gewoonweg te veel, we voelen ons overdonderd. Of om het in de woorden van Brigid Schulte, auteur van Overwhelmed – Work, Love and Play When No One Has The Time te zeggen: ‘Altijd achter de feiten aan hollend, altijd te laat, altijd “nog één ding doen” voor we de deur gehaast achter ons dichttrekken.’
En de ironie is dat tips en tricks om je minder overdonderd te voelen vaak net voor het tegendeel zorgen. Om nog maar te zwijgen van het feit dat onderzoek naar tijdsbesteding uitwijst dat we het gemiddeld gezien helemaal niet drukker hebben dan vroeger. Studies geven aan dat we een hoop vrije tijd hebben. Waarom voelt het dan niet zo? Alles wijst erop dat je overdonderd voelen niet gewoon een kwestie is van het te druk hebben maar dat het een verraderlijke psychologische valkuil is. Wij zetten de recentste interessante ideeën over hoe je een uitweg uit de drukte kan vinden voor je op een rijtje, zodat er weer wat ademruimte ontstaat om van het leven te genieten.
1. Verander je manier van denken
Meestal zien we drukte als een soort puzzel: we krijgen 500 stukjes en tegen het einde van de week kunnen we zien dat we ze allemaal een plekje gegeven hebben. Geen wonder dat we het gevoel hebben te falen wanneer het vrijdag is en de puzzel niet eens half gelegd is. Meer nog: de drukte van vandaag is als een puzzel die almaar groter wordt. Als je erin slaagt om hem gelegd te krijgen verschijnen er op miraculeuze wijze 500 stukjes extra. Het is doorgestoken kaart: de puzzel ‘af’ krijgen is simpelweg niet mogelijk. Als je op het werk bijvoorbeeld de reputatie krijgt dat je iemand bent die problemen snel kan fixen, dan zal het niet lang duren voor problemen telkens op jouw bureau terechtkomen. Verander je je kookgewoontes zodat er meer groenten op het bord komen? Dan is het een kwestie van tijd voor je sociale druk voelt om nog een stapje verder te gaan in gezond koken. Het houdt gewoon nooit op. Maar eens je stopt met proberen om alles gedaan te krijgen kan je je focussen op wat echt telt.
2. Creëer tijd op overschot
Je overdonderd voelen leidt tot nog meer drukte: het neemt plaats in in je hoofd, waardoor je minder in staat bent om beslissingen te nemen die ertoe zouden kunnen leiden dat je je in de toekomst minder overbelast voelt. Als je moe bent, ben je bijvoorbeeld meer geneigd om dingen op de lange baan te schuiven en uit te stellen, wat op den duur alleen nog maar voor meer tijdsdruk zorgt. Volgens Sendhill Mullainathan en Elder Shafir, auteurs van Scarcity, betalen we een ‘bandbreedte-tax’ als we proberen om te veel ballen in de lucht te houden: we krijgen het gevoel dat we ‘minder inzicht, minder langetermijnvisie en minder controle’ hebben. En uiteindelijk dat we het nog drukker hebben. Een verrassende manier om je wat minder opgejaagd te voelen is om tijd weg te geven, bijvoorbeeld door aan vrijwilligerswerk te doen. Door te doen alsof je tijd te veel hebt ga je het nog geloven ook.
3. Luister naar je oerpsycholoog
Het te druk hebben is typisch een kwaal van onze moderne tijd. Logisch dus dat we ervan uitgaan dat de oplossing al even modern moet zijn. Een time management-app bijvoorbeeld, of iets waardoor al onze rekeningen automatisch betaald worden. Maar het menselijk brein is geëvolueerd om optimaal te functioneren in de condities van 200 000 jaar geleden, niet vandaag. Dat maakt dat je je kalmer zal voelen en meer controle zal ervaren als je je een paar dingen eigen maakt die mensen toen deden – zoals tijd doorbrengen in de natuur of face-to-faceconversaties hebben.
‘De zon is van belang’, voegt Drake Baer, journalist bij Business Insider en coauteur van Everything Connects, eraan toe. ‘Onderzoek bewijst dat zelfs de beurs op een lager tempo draait naarmate het aantal uren daglicht afneemt, om precies dezelfde reden als dat mensen Seasonal Affective Disorder krijgen. Onze ogen doorheen de dag zo vaak en zo lang mogelijk aan zonlicht blootstellen is niet alleen in het belang van onze productiviteit maar ook van ons humeur en ons algeheel welbevinden.’
4. Bepaal grenzen
Een van de grootste oorzaken van je overdonderd voelen is volgens het onderzoek van Schulte niet dat we te veel te doen hebben. Wel dat we te veel verschillende dingen te doen hebben, en dat die allemaal door elkaar lopen, zonder een gevoel van focus of begrenzing. Geen wonder dat werkende ouders zich vaak zo overbelast voelen: niet alleen hebben ze het druk, ze kunnen zich ook zelden op een ding tegelijk focussen. De moderne technologie maakt dat alleen maar erger: tegenwoordig lezen we werkmails in bed en facebooken we met vrienden tijdens een vergadering. Stel waar mogelijk grenzen: vertrek telkens op hetzelfde uur op je werk, plan op zondag een uurtje in voor klusjes, gevolgd door drie uur tijd voor familie of vrienden.
Zo vermijd je dat je je constant schuldig voelt omdat wat je ook doet, je eigenlijk iets anders aan het doen zou moeten zijn. Realistisch zijn als het op je to-dolijst aankomt helpt ook. Kate Walson, hoofd van WorkStew.com, is gestopt met het gebruik van een elektronische agenda omdat die haar een vals gevoel van tijd gaf. ‘Ik had het gevoel dat mijn ambities werden aanscherpten – ik kon eindeloze to-dolijstjes maken – maar als puntje bij paaltje kwam was ik gedoemd om te falen: ik kon nog niet eens de helft van wat op mijn dagelijkse to-dolijstjes stond afwerken.’ Vandaag beperkt ze haar to do’s tot twee, hooguit drie dingen per dag.
5. Besef dat ‘goed genoeg’ volstaat
Als het over relaties gaat hoor je wel eens de gevleugelde woorden: als je je perfecte match niet vindt, wees dan wat minder kritisch. Of dat gedegen datingadvies is, daar valt over te discussiëren, maar het is alleszins cruciaal als je je minder overdonderd wilt voelen. Sommige zaken vereisen een perfectionistische aanpak – maar de meeste niet. Een waardevolle tip is switchen van ‘perfect’ naar ‘goed genoeg’. Een nieuwe sofa nodig? Bepaal in plaats van op zoek te gaan naar het perfecte exemplaar een aantal criteria die je belangrijk vindt – denk aan kleur, vorm en prijsklasse – en opteer voor de eerste sofa die aan die criteria beantwoordt.
‘Mensen die streven naar het maximale in plaats van naar “voldoende” zijn minder tevreden’, concludeerden psychologen, omdat de druk van zoeken naar het beste zwaarder weegt dan de voordelen. Het leidt ook tot het gevoel overweldigd te worden. ‘Toen ik meer wilde gaan sporten heb ik niet alle mogelijke pistes onderzocht’, schrijft Gretchen Rubin, auteur van The Happiness Project en iemand die streeft naar ‘goed genoeg’. ‘Mijn vriendin vertelde dat ze zo tevreden was over haar sportcentrum en het programma: ik heb gewoon het nummer gevraagd en gebeld.’
6. Wees realistisch in je verwachtingen
Dat het druk-druk-druk hebben vaak een vicieuze cirkel is blijkt uit dit waarschijnlijk heel herkenbare scenario: je ervaart druk van je baas om bepaalde taken af te werken maar je verdrinkt in het werk, dus je reageert niet altijd meteen op haar mails. Daar raakt ze geïrriteerd door, waardoor je haar mails nog meer voor je uit schuift – het begin van de vicieuze cirkel, waarin alle betrokken partijen zich geërgerd en gestresseerd voelen. De oplossing volgens time coach Elizabeth Grace Saunders van reallife.com: reageer onmiddellijk op mails door te laten weten wanneer je de opdracht hoopt af te werken. Zo kom je ijverig en georganiseerd over zonder je meteen al te veel op de hals te halen. De meeste managers die zich redelijk gedragen verwachten niet dat elk verzoek stante pede wordt ingewilligd. Ze willen gewoon gerustgesteld worden dat je alles onder controle hebt want … de meeste managers zijn op hun beurt ook overdonderd.
7. Snoer je ego de mond
Als je honderd procent eerlijk bent, ervaar je dan een kleine kick als ze vragen hoe het met je gaat en je ‘ongelooflijk druk’ kan antwoorden? Bij de meesten onder ons krijgt het ego een boost door het druk te hebben: het veegt onze onzekerheden onder de mat en geeft ons het gevoel dat we belangrijk zijn. Maar die boost op korte termijn zorgt voor ellende op lange termijn. Een paar jaar geleden liet de New Yorkse Catherine Crawford zich inspireren door de opvoedingstechnieken van de Fransen, wat resulteerde in haar boek Why French Children Don’t Talk Back. ‘De beste en meest duurzame verandering die ik daarna zelf heb doorgevoerd was het aantal hobby’s van mijn twee jonge dochters terugschroeven van vijf naar een’, herinnert Crawford zich. ‘In plaats van me druk te maken over de planning en van de karate van dochter één naar de kookworkshop van dochter twee te spurten gingen we met z’n allen naar huis. Toen ze zich eenmaal aangepast hadden aan een leven zonder constante prikkeling werden ze veel gelukkiger. Wij allemaal.’
Balansvragen
➻ Wat vrees je dat er zal gebeuren als je ‘nee’ zegt? Dat anderen je zullen afwijzen, boos zullen zijn, je zullen ontslaan of laten vallen?
➻ Welke bedenking of vraag zou je kunnen helpen om de dingen weer in perspectief te zien op het moment dat je je overdonderd voelt? Bijvoorbeeld: waar gaat het in essentie eigenlijk om? Waar focus ik me het best op in het komende halfuur?
➻ Bedenk een gedetailleerde aanpak om te experimenteren met ‘nee’ zeggen tegen iets waar je echt geen zin in hebt maar waarvan je vindt dat je het moét doen.
➻ Hoe beïnvloedt het druk hebben je leven in de positieve zin? Zorgt het voor doelgerichtheid? Leidt het je af van je angsten? Geeft het je een gevoel van voldoening?
➻ Welke vijf dingen zouden je op je sterfbed het gevoel geven dat het allemaal de moeite waard was? Hoeveel tijd en energie stop je momenteel in die vijf dingen?
➻ Welke vijf kleine energievreters of zaken die je overdonderd doen voelen kan je delegeren in de komende vijf dagen?
➻ Welke vijf bescheiden veranderingen kan je doorvoeren in de komende vijf dagen zodat er meer tijd vrijkomt voor de dingen die je leven de moeite waard maken?
