Nic Balthazar: ‘We moéten niks!’

Heb je jezelf die vraag al gesteld?

NB: ‘Natuurlijk. Het is zelfs zo dat Everybody Happy op die manier is ontstaan. Op één welbepaalde avond in een hotelkamer in Parijs, om precies te zijn. Ik was daar voor een weekendje met Lieve (Balthazars vrouw, fotografe Lieve Blancquaert, nvdr). Alles was top, we waren lekker gaan eten, hadden een prachtige hotelkamer, de Eiffeltoren lichtte op in de verte. Maar toch kon ik ’s avonds de slaap niet vatten door donkere gedachten. Alles wat ik gedaan had trok ik in twijfel, alles wat ik in de toekomst nog moest doen kwam als een blok op me af. Het leek alsof er een ventje naast mij in bed lag dat in mijn oor zat te fluisteren met de bedoeling om me onzeker te maken. Ik bedacht toen hoe geweldig het zou zijn om de deur te kunnen openen, het mannetje van het balkon te kieperen en vervolgens zalig te gaan slapen. Zo is het idee voor deze film ontstaan, ik heb die nacht twee uur lang aantekeningen gemaakt in een boekje. Dat heb ik later verloren, maar het idee is gebleven.’

Je hoofdpersonages hebben uiteindelijk allemaal af te rekenen met een mannetje dat hen probeert neer te halen. Is dat een gesel van deze tijd? Zien we onszelf te vaak door de bril van de ander?

NB: ‘Dat gegeven heb ik alleszins willen uitwerken in Everybody Happy. Het idee dat er in onszelf iets zit wat ze in het Duits zo mooi de innerer Schweinehund noemen, een klootzakje dat altijd negatief is, je dingen influistert die je onzeker maken. Ik ben daar veel over beginnen lezen en heb flink wat experts geraadpleegd. Ik heb altijd heel veel respect en bewondering gehad voor het werk van psychologen, psychiaters en pedagogen zoals Paul Verhaeghe, Dirk De Wachter en Peter Adriaenssens. Zij bevestigen dat ze tegenwoordig niet meer enkel mensen op de sofa krijgen die duidelijke trauma’s hebben vanwege hun jeugd of een andere dramatische gebeurtenis in hun leven. Tegenwoordig ontvangen ze overwegend mensen die als het ware zichzelf ten gronde richten. Vaak is dat werkgerelateerd, het zijn perfectionisten die naar onhaalbare standaarden streven en zichzelf enkel maar door de ogen van de ander bekijken. Het is heel belastend om je waardering altijd bij anderen te zoeken of uit het aantal likes die je krijgt, of het aantal volgers die je hebt. Dat kan een tijd goed gaan maar vroeg of laat gaat dat altijd fout. Dat geldt zo voor stand-upcomedians, maar evengoed voor iemand anders. We vergeten soms dat de voornaamste waardering gewoon van onszelf moet komen.’

Moest jij dat ook opnieuw leren inzien?

NB: ‘Voor de film kon ik research doen en had ik het perfecte excuus om een paar therapiesessies te volgen, iets wat ik eigenlijk al langer wilde doen. Het was een eyeopener om te zien hoe experts je wijzer kunnen maken over jezelf. Onder meer over perfectionisme ben ik best wat te weten gekomen. In Vlaanderen klinkt het heel positief als je jezelf een perfectionist noemt, toch? Maar eigenlijk houdt het een groot gevaar in.’

Waarom?

NB: ‘Je stelt jezelf doelen die je niet kan behalen en waardoor je de facto in een voortdurende staat van ontevredenheid verkeert. In zekere zin is deze film voor mij dus een voorbereiding geweest om sterker te staan tegen een mogelijke burn-out of depressie. Ik had nog geen burn-out maar stond er wie weet ook niet ver vanaf. Everybody Happy is geen film over depressie maar wel over mensen die, zoals velen vandaag, op de rand staan. De film laat zien dat je dikwijls zelf je ergste vijand bent. Je kan jezelf daarmee helemaal ten gronde richten, maar je kan er ook van wegstappen.’