Nemen we wel tijd voor wat ertoe doet?

‘Leef elke dag alsof het je laatste is, wordt vaak gezegd. Dat leidt tot hedonistische uitspattingen. Het lijkt me zinniger om te leven alsof elke dag je eerste is’ Roman Krznaric, filosoof

De schaduwzijde van Plan B

Intussen lijken almaar meer mensen werk te maken van een plan B dat hen ademruimte moet geven. Eerst openden we massaal B&B’s op het platteland, nu zijn er de kleine, knusse horecazaken. Denk aan Jimmy Geurts – meneer Gwendolyn Rutten – die een kaderfunctie opzegde om een koffiehuis te openen. Ex-parlementslid Jan Roegiers startte een brunch- en koffiehuis in Gent. Sophie Dutordoir, topvrouw bij Electrabel, opende een kleine delicatessenzaak. Met hoeveel liefde die keuzes ook zijn gemaakt, ze lijken te wijzen op een vlucht uit een jachtige wereld. Ook schrijver en vrijbuiter Tom Hodgkinson ontvluchtte ooit het hectische Londen voor een leven op het platteland, met vrouw, kinderen en de ukelele. Hij schreef er onder meer het boek Leve de vrijheid, dat één groot pleidooi is om meer te lanterfanten. Hodgkinson wilde naar uilen luisteren, hout klieven, de moestuin onderhouden, langs paadjes zwerven en lokale bieren proeven in het dorpscafé – niksen eigenlijk. Hij wilde zichzelf bevrijden van de tijd. ‘Haal dat horloge van je pols,’ schreef hij, ‘gooi het in de rivier en dans over straat, eindelijk vrij.’ Toch zouden hij en zijn vrouw vier jaar geleden op die keuze terugkomen. De plattelandsidylle had haar grenzen bereikt. Ze misten hun vrienden, ze worstelden met de koude, de afstanden, met sommige dorpsbewoners, maar vooral: met de sleur van het luieren. ‘Uiteindelijk kan het trage leven toch wat, welja, vervelend worden’, zou hij daarover schrijven in een column. Hij heeft nu met zijn vrouw een boekhandel en trainingscentrum geopend in het hart van Londen, en omarmt opnieuw het hectische leven. Overigens is Sophie Dutordoir intussen toch weer CEO geworden van de NMBS – ook niet bepaald een kleine, knusse onderneming. Zou het kunnen dat het pure onthaasten en ontspannen niet noodzakelijk voor iedereen een sleutel is naar een kwaliteitsvol leven?

De kunst van het kiezen

Wat is ons probleem met tijd? Eva Brumagne probeert de knoop te ontwarren in haar boek Maak tijd, dat half augustus verschijnt bij Van Halewyck. Wanneer ik haar bel, wil ze eerst en vooral een misverstand rechtzetten: het klopt niet dat we dezelfde hoeveelheid arbeidstijd van vroeger nu gewoon verdeeld hebben over man en vrouw. Werkte de man, als kostwinner, vroeger vijftig uren per week, dan klopt een fulltime werkend koppel nu 76 uren. Daarnaast is er alle onbetaalde arbeid, en die wordt nog altijd vooral door vrouwen uitgevoerd. Kinderen moeten opgevoed worden, een huishouden moet gerund worden, er is de zorg voor je ouders en het vrijwilligerswerk. De tijdsdruk is dus – zeker voor vrouwen – wel degelijk toegenomen, maar daarnaast ligt de norm voor wat een goed leven is ook hoger.
‘Kijk alleen maar naar de opvoeding: vroeger trokken kinderen grotendeels hun plan’, zegt ze. ‘Nu wordt van ouders verwacht dat ze hen opvoeden tot kritische wezens, dat ze veel tijd steken in hun hobby’s, en hen op 105 verschillende manieren kansen geven op ontplooiing. Daarnaast moeten we een resem vriendinnen hebben, een perfect lijf, leuke kleren, interessante hobby’s, we moeten het liefst ook nog een blog onderhouden en wat tweets versturen … Geen wonder dat veel mensen het gevoel hebben dat de balans helemaal zoek is, tussen betaald werk, alle onbetaalde taken en de tijd voor henzelf.’
Tegenover het al te dwangmatige onthaasten stelt Brumagne een pleidooi voor meer lef: we moeten weer keuzes durven maken. Haar boek is dan ook vooral een werktuig dat uitdaagt om net die vraag te stellen: wat is voor mij belangrijk? ‘Onthaasten wordt een leeg begrip als het alleen maar gaat over een vlucht uit de dagelijkse stress, of over het eerste vliegtuig naar Tenerife, waar je een week gaat niksen en vervolgens in dezelfde rush terechtkomt. Het is wezenlijk dat je kiest voor die dingen die er voor jou toe doen, die een impact hebben, iets toevoegen, en dat je al het andere durft loslaten. Mijn ervaring is dat mensen heel snel weten wat ze eigenlijk willen, maar dat het niet evident is om dat naar je eigen leven te vertalen.’