Mogen we nog geloven?

‘Geloven heeft alles te maken met vertrouwen, met basic trust, met het inzicht en het gevoel dat de grote vraagtekens van het leven, de zogenaamde levensvragen, rusten op een rustgevend punt’
Bert Roebben, professor Godsdienstpedagogiek

‘Als we weten wie we zelf zijn, zullen we ons minder snel belaagd voelen,’ stelt professor Rik Torfs. Professor Bert Roebben, geboren en getogen in Borgloon en professor Godsdienstpedagogiek aan de universiteit van Bonn, beaamt deze uitspraak. ‘Pedagogisch gezien klopt de uitspraak. Wie geworteld is in zijn of haar eigen levensverhaal, zal ook sneller geneigd zijn het gesprek met anderen aan te gaan – om de horizon te verbreden en van anderen te leren. Wie op verhaal mag komen, wie zich in zijn of haar talenten en tegelijk in zijn of haar kwetsbaarheid “gezien” en gewaardeerd voelt, zal zich ook minder snel belaagd voelen en in verdedigingsmodus gaan. Opvoeding en onderwijs kunnen tot de ontwikkeling van zulke “resiliëntie” (een vorm van weerbaarheid, nvdr) bijdragen.’

In een samenleving zoals de onze wordt dit er echter niet makkelijker op. ‘De kwestie is dat onze samenleving met een grondige vertrouwenscrisis worstelt. Nogal wat mensen zijn het basisvertrouwen in het “samen” van de samenleving kwijt. Er heerst veel wantrouwen, ook nog versterkt door het politieke discours vandaag. Concreet komt het erop aan, naar mijn oordeel, om grassrootsbewegingen weer vertrouwen te schenken, de verzuring en verbittering tegen te gaan door te “volharden in de goedheid”, door op jonge mensen toe te stappen en met hen in vertrouwen leertrajecten aan te gaan met het oog op goed samenleven.’

Bij het zoeken naar identiteit lijkt er ook een kloof te ontstaan tussen geïnstitutionaliseerde religie en nieuwe spiritualiteit. ‘De mens is altijd zoekende’, zegt Imbo. ‘De grote religies zijn beladen geworden. Velen zoeken er iets naast, een essentie: je kunnen verbinden, jezelf aanvaarden, zingeving, een zinvol leven. Mensen zijn bezig met het zoeken naar betekenis in een wereld waarin we verschillende bakens verloren zijn. De klassieke religie was ooit zo’n baken van waarden en normen, leefregels, richtlijnen, een vooraf ingegeven interpretatie van het geloof. Mensen willen meer terugvallen op zichzelf, de kracht in zichzelf vinden, een zinvol leven leiden, en dat zoeken ze meer in de eigen spiritualiteit dan in een generalistisch geloof.’