Uitgetest: mindfulness in de sneeuw
Het water van de meren in de Zwitserse bergvallei Oberengadin tekent gitzwart af tegen de sneeuw op de omringende bergflanken. De zon speelt een fonkelend spel met de bevroren watervallen en zelfs de wind maakt hier geen enkel geluid. ‘In deze vallei hangt pure inspiratie in de lucht’, zegt gids Reto Zuan. ‘Waarom komen al die filosofen, schrijvers en kunstenaars anders naar hier?’
De meren vriezen elk jaar in één nacht bijna helemaal dicht’, zegt Reto Zuan. ‘Je staat op en van de ene dag op de andere zijn die enorme meren dichtgevroren. Zelfs na al die jaren vind ik dat telkens weer magisch.’ De pikzwarte meren liggen er eind december nog rusteloos bij. Ze weerkaatsen de zon en de bergen rondom in alle richtingen, terwijl de wind het wateroppervlak geruisloos doet rimpelen. We wandelen door het dorpje Sils-Maria, dat zo goed als volledig uit vakantiehuisjes en hotels bestaat. Het meest bekende, Hotel Waldorf, torent boven de andere uit op een rotshelling vol naaldbomen.
‘Dit is een erg schrale omgeving’, zegt Zuan. ‘Voor we konden leven van toerisme was dit een armoedige regio.’ Dat is meteen ook de reden waarom alles er nog zo traditioneel uitziet, van de peperkoeken huizen tot de paardensleeën die er goederen en mensen vervoeren. Sils-Maria houdt alles graag bij het oude, zelfs het Romansch – de taal die hier gesproken wordt – is nog een verbasterd Romeins soldatendialect. En dat betekent ook: eenvoud.
Behalve de twee klassieke hotels – hotel Edelweiss en hotel Waldorf baden in weelde – zijn de meeste slaapplekken en maaltijden geriefelijk maar simpel. Geen lawaaierige après-skibars, geen flikkerende neonlampen en geen logo’s van bekende mode- of voedselketens. Hier kom je voor de natuur. Het dorpje lijkt wel te verdrinken in de besneeuwde rotshellingen, de naaldwouden en de omringende meren.
De mooiste plek op aarde
Sils-Maria ligt aan de voet van de Fex-vallei, een van de mooist bewaarde sneeuwlandschappen van Zwitserland. Je kan er met de auto niet in, en er wordt niks meer bijgebouwd dus hebben de elementen er vrij spel. Of je nu te voet of met de paardenslee de vallei in gaat, het landschap heeft een verbluffend effect. Ik moet denken aan wat Jef Van Langendonck, die zes keer heen en terug naar Compostela stapte, me een paar jaar geleden zei: ‘In de natuur begin je anders te denken, onder invloed van de omgeving. Passeer je door eindeloze velden dan vliegen je overpeinzingen ver. Wandel je door stormweer dan krijg je de gekste ideeën. Als het mistig is blijven je gedachten ook opgesloten.’
Wat zou hij hiervan vinden? Van dit perfect stilleven dat het hoofd tot rust brengt? ‘Het uitzonderlijke aan deze plek is dat alle elementen hier samenkomen’, zegt Zuan. ‘Er is zon, er zijn de meren, we zitten op grote hoogte en de vallei is breed genoeg om je niet opgesloten te voelen zoals je elders in het hooggebergte wel eens kan hebben.’ Het is een plek die de geest ruimte geeft, zoals filosoof Friedrich Nietzsche in een van zijn brieven aan zijn zus schreef. ‘Geen andere plek op aarde past zo goed bij mijn temperament. Het lijkt alsof de paden, de bossen, de meren en weides voor mij zijn gemaakt.’
Zuans grootvader gooide nog steentjes in de rode paraplu die Nietzsche bij zich had tijdens zijn wandelingen. ‘De mensen hier vonden hem maar een vreemde man’, zegt Zuan. ‘Maar dat vonden ze natuurlijk van iedereen die niet in hun dorp geboren was.’ (lacht) Het zomerhuis waar Nietzsche leefde en werkte wanneer hij hier verbleef is bewaard gebleven en bevat nu een gerespecteerde collectie van de filosoof. De kamers op de eerste verdieping worden verhuurd aan studenten en geïnteresseerden, en bij het haardvuur ’s avonds zouden de discussies over het werk van de grootmeester er nog dagelijks hoog oplaaien. Het huisje ligt al dan niet toevallig in de schaduw van een hoger gelegen torenhuis, waar Anne Frank een aantal zomers van haar korte leven doorbracht.
‘Nietzsches werk is ten onrechte ingezet om de nazi-ideologie van het Arische ras te onderbouwen’, legt Zuan uit. ‘Het zijn vooral Nietzsches zus en haar echtgenoot geweest die na Nietzsches dood een aantal losse aantekeningen uit zijn notitieboekjes hebben samengevoegd tot iets bruikbaars voor de nazi’s. Symbolisch toch, die twee huizen zo dicht bij elkaar …’
Yoga op de latten
Behalve Nietzsche werkte een rist grote namen hier aan hun oeuvre, van dichter Herman Hesse en Thomas Mann tot schilder Giovanni Segantini. ‘En dat is geen toeval’, zegt mijn yogalerares Sabrina. ‘De luchtvochtigheid, de temperatuur, de zon, alles is hier ideaal om je lichaam tot rust te laten komen. Dat laat je toe om open te staan voor andere dingen, zoals de natuur en je eigen gedachten. Daarvoor komen mensen naar hier.’
Sabrina leert me deze voormiddag de beginselen van yoga on snow, en volgens de uitleg die ik op voorhand kreeg zullen we – op ski’s én in skioutfit – een aantal yogaposes aannemen op een speciaal daarvoor uitgestippelde piste. Pure marketing, dacht ik aanvankelijk, nog iemand die geld wil slaan uit de yogahype. Maar de naam is eigenlijk fout gekozen: wat Sabrina aanleert is eerder mindful skiën. ‘Heel wat mensen associëren skiën met zo snel mogelijk en zo veel mogelijk de berg af sjezen’, legt ze uit.
‘Jij behoort ook tot die soort, dat kan ik wel zien. Maar daarmee vergeet je waar het echt om gaat: ademen, kijken, luisteren en voelen. Pas als je in verbinding bent met al je zintuigen en de natuur om je heen zal je echt genieten van wat je aan het doen bent.’ Sabrina laat me de piste af gaan met mijn tenen in de lucht en mijn tenen ten volle uitgespreid in mijn botten. Ze haalt nu eens een blinddoek boven, vraagt me dan eens om te letten op mijn ademhaling en zet me wat later een koptelefoon op mijn hoofd die andere geluiden uitschakelt. Ik hoor in het laatste geval mijn botten letterlijk in mijn lijf rammelen terwijl ik naar beneden ski, wat een heel gekke ervaring is. ‘Dit is pas echt yoga’, zegt Sabrina terwijl de lift ons naar de top van de berg brengt. ‘Niet in een afgesloten zaaltje maar in de frisse lucht, midden in de natuur en met de zon op je huid.’
Geen lawaaierige après-skibars, geen flikkerende neonlampen en geen logo’s van bekende ketens. Hier kom je voor de natuur
Filosoferen in de sneeuw
Iets vergelijkbaars moeten ze gedacht hebben op de tegenoverliggende berg Muottas Muragl. Daar kan je de traktaten van bovengenoemde denkers en auteurs eens rustig overpeinzen op een bankje met bijhorend dekentje en een adembenemend uitzicht als decor. Een pittoresk rood kabelkarretje brengt je helemaal tot boven, waarna je op eigen tempo in de sneeuw van de ene filosofische uitspraak naar de andere kan wandelen.
Quotes als:
Thinking and thanking are related words.
We thank life by thinking about it en what is rational about human beings is their thoughts, what is irrational about them is that they don’t act in accordance with them.
Het klinkt misschien een beetje flauw als je het zo leest maar de combinatie van de omringende bergen, de ongerepte sneeuw (het gebied is beschermd) en blauwe lucht doet wonderen voor je brein. Al kan het natuurlijk ook gewoon aan de hoogte en dus het licht zuurstoftekort liggen … Ook dat doet soms rare dingen met je brein. In de diepte zie ik het mondaine Sankt Moritz glinsteren waar de rijken der aarde graag vertoeven. Met mijn blik volg ik de trein die me over een paar dagen weer naar de gewone wereld zal brengen – de treinrit is werelderfgoed – en ik probeer om van hieruit de Italiaanse grens te spotten die achter deze bergen ligt. Nietzsche had gelijk: het lijkt wel alsof deze plek voor mij gemaakt is.
Ovaverva
Dit luxueuze spacomplex opende vorige zomer zijn deuren, maar pas in de winter speelt het echt zijn troeven uit. Het zwart-witinterieur gaat in interactie met het omringende sneeuwlandschap dankzij de muren van glas. In drie verdiepingen kan je van sportief baantjes trekken over wildwaterglijbanen naar de verschillende spa’s (er is er zelfs eentje exclusief voor vrouwen). www.ovaverva.ch
Zuan Vacanzas
De familie Zuan woont al sinds mensenheugenis in Sils-Maria, en Reto Zuan betrekt dan ook een van de mooiste traditionele huizen in het kleine dorpje. Omdat de dieren vroeger overwinterden in huis zijn het naar hedendaagse normen erg ruime gebouwen. ‘Zelfs met vier zonen in huis hadden we nog plaats over’, aldus Zuan. En dus richtte de man samen met zijn echtgenote drie appartementen in, die je voor een week of langer kan huren. In de zomer kan je er gebruikmaken van de tuin, in de winter passeren de langlaufpistes meteen aan de deur. www.zuan-vacanzas.ch
Yoga on snow
Je kan op de berg Paradiso zelf de yogaroute volgen aan de hand van een eenvoudig plannetje dat je aan de voet van de skilift kan ophalen. De piste is speciaal uitgetekend om al je zintuigen aan te spreken en via oefeningen op borden word je aangemoedigd om iets nieuws in jezelf te ontdekken. Er horen ook een aantal yogaposes bij (voor de liefhebbers, want je ski in je nek zwieren is niet iedereen gegeven). Wil je meer dan boek je een van de yogaleraren via www.suvrettasnowsports.ch.
Meer info
Neem een kijkje op de websites van Zwitserland Toerisme (www.myswitzerland.com) en Graubünden (nl.graubuenden.ch).
Swiss International Air Lines vliegt zes keer per dag van Brussel naar Zürich (www.swiss.com).
Van daaruit neem je de trein naar St. Moritz.
Met de Swiss Pass kan je onbeperkt trein, bus en boot nemen. Kinderen jonger dan zestien reizen gratis mee.
www.swisstravelsystem.com of via de NMBS
(www.b-europe.com)
