Met wie verbind jij je met kerst?

Kerst is een feest van tradities. En toch verschuift er op dat vlak ook een en ander. We willen namelijk meer dan ooit zelf bepalen wat we met die waardevolle dagen doen, met wie we ze doorbrengen en hoe we ze echt zinvol kunnen maken.

Tekst Carine Stevens – Foto Shutterstock

‘Ik kreeg een hekel aan het commerciële feest dat Kerstmis is geworden. Nu doe ik vrijwilligerswerk, daar hangt een sfeer van dankbaarheid die ik nergens anders vind’

De feestdagen komen er weer aan. Dagen waarin het buiten nooit zo winters koud is als de reclame je wilt doen geloven, maar binnen wel behaaglijk warm. Dagen waarin je kaarsen aansteekt en het huis geurt naar dennennaalden en kaneel. Je sluit de wereld even buiten, plooit je naar binnen, koestert je in het gevoel van warmte, veiligheid en geborgenheid dat je vindt in het gezelschap van familie. Eind december schuiven we bijna als vanzelfsprekend aan tafel met ouders en grootouders, kinderen en schoonkinderen, broers en zussen met hun aanhang. Meestal van harte, omdat kerst nu eenmaal het familiefeest bij uitstek is. Soms omdat het gewoon zo hoort. En soms met frisse tegenzin, omdat kerst-met-familie toch een beetje aanvoelt als een verplicht nummer. Want niet zelden willen we op dat moment liever elders zijn. Bij vrienden, op vakantie, of ergens waar je je tijd zinvoller kan besteden.

Een gevoel van keuze

‘We houden tegenwoordig bij voorkeur zelf de regie van ons leven in handen’, aldus psycholoog en psychotherapeut Herman Dierickx. ‘Keuzevrijheid staat daarin centraal, omdat we graag geloven dat individuele keuzes de beste garantie bieden op zelfontplooiing en persoonlijk geluk. Kerst met de familie kan zo een feest worden waar je tegenop kijkt of zelfs onderuit zou willen. Niet omdat er iets mis is met je familieleden of omdat er conflicten zijn, maar omdat je het gevoel hebt dat die jaarlijkse traditie een opgelegde keuze is die andere, minstens even valabele opties in de weg staat.’ Bij Kathleen (54) was dat op een gegeven moment zo. Jaar in jaar uit hadden zij en haar gezin de kerstdagen bij haar ouders doorgebracht, samen met de rest van de familie. ‘Altijd dezelfde gezichten, dezelfde gesprekken, hetzelfde kerstmenu. Ik keek er op den duur huizenhoog tegenop. Toen mijn man en ik aankondigden dat we er dat jaar niet zouden bij zijn omdat we in de kerstvakantie naar Spanje gingen met de kinderen, gaf dat aanleiding tot veel verbaasde blikken en wenkbrauwengefrons. Maar voor ons was die vakantie een verademing. Lekker in de zon, de hele dag buiten en geen overdosis kerst, want Spanjaarden vieren wel uitgebreid Pasen maar Kerstmis in veel mindere mate. Je kan je niet voorstellen hoeveel stress er wegvalt als je geen kerstboom moet zetten, het huis niet hoeft te versieren, geen cadeautjes moet kopen. Gewoon gezellig samen met de kinderen. Quality time en rust, na een jaar hard werken. Dat beviel ons zo goed dat we het jaar erop hetzelfde hebben gedaan. En dan … had ik weer zin in kerst met alles erop en eraan. Maar de cirkel van “moeten” en “verplichting” was doorbroken. Dus nu vieren we kerst soms weer met de hele familie, maar soms ook rustig onder ons. En we boeken tussendoor ook nog weleens een kerstreisje naar de zon. Alles ligt open. De eindejaarsperiode is opnieuw iets om naar uit te kijken.’