Liefde in tijden van social media

Een relatie, dat is toch iets tussen twee mensen? Zwoeren onze ouders nog bij ‘niet uit het bed klappen’, vandaag delen we massaal liefdesplekjes, frustraties over onze ex, echtelijke ruzies en de mate van onze verliefdheid/liefde. Sociale media nemen je hele netwerk mee tot in het diepst van je hart en gooien het daarna weerloos op het wereldwijde web. Wat doet dat met relaties vandaag?

Tekst: Kristel Bruynseels – Beeld: Shutterstock

Going Facebook official heet het tegenwoordig, als je je relatie officieel online zet. Maar wat als jij dat veel sneller doet dan hij? Of als hij jouw posts bijna nooit liket?

Toen de tiener op zondagochtend beneden kwam, wisten wij al wat hij zelf nog niet vermoedde en verwelkomden we hem met: ‘Goeiemorgen, je hebt dus een vriendinnetje!’ Facebook met foto’s van de avond tevoren had ons namelijk al ingelicht, want zo gaat dat vandaag: je hele of halve liefdesleven gaat viraal op sociale media. En dat geeft meteen ook een heel andere – en vooral een extra – dynamiek aan je relatie. Elisabeth Timmermans, postdoctoraal onderzoekster aan de KU Leuven en de Erasmus Universiteit Rotterdam schreef er een verhelderend boek over: Liefde in tijden van Tinder, de invloed van sociale media op onze relaties. Bij wijze van voorproefje, vijf posts om je over te bezinnen …

1. Status: getrouwd, single, het is ingewikkeld

Het begint al bij het begin: vanaf wanneer ben je ‘in een relatie’? En deel je dat dan op Facebook? Wat als je partner veel langer wacht dan jij, of erger nog: zijn status niet aanpast? Meent hij het dan niet serieus? En wat als je je onder druk gezet voelt om die status aan te passen, ook al zit je zelf nog in een ‘verkennende’ fase?

Elisabeth Timmermans: ‘Vroeger wisten alleen de mensen in je directe omgeving of je een relatie had of niet. Vandaag communiceer je dat publiekelijk voor een groot netwerk van honderden tot duizenden mensen: going Facebook official, afgekort FBO. Waarom iemand zijn status niet wil aanpassen, kan een andere reden hebben dan de partner veronderstelt.’ Timmermans haalt privacy aan als reden, maar evengoed passen mensen hun status te snel aan net omdat het hele netwerk erop zit te wachten. Of de ene is zekerder dan de andere en dat uit zich in het al dan niet aanpassen van die status. Soms kan het ook onschuldig zijn, een partner die sociale media weinig aandacht schenkt bijvoorbeeld. Hoe dan ook: voer voor een eerste dispuut.

2. I like, you like, we all like …

Een status is natuurlijk maar een status. Voor een echte social media-adept, is dat niet voldoende. Er moet meer zijn: leuke foto’s van jullie samen, grappige uitspraken, romantische uitjes, … Ook met whatsapp of snapchat kan je aan de hele halve wereld tonen hoe gelukkig je bent. Daarin is niet iedereen hetzelfde: je partner liket je berichten niet. Of plaatst zelf nooit iets. Of vind dat jij te veel in de kijker loopt met jullie relatie en trekt zijn grens. Ga je dan plots minder posten? En ga je hem vragen meer te liken?

‘Verschillende studies tonen aan dat partners soms druk voelen om hun relatie op een positieve of geïdealiseerde manier voor te stellen op sociale media, zelfs wanneer het eigenlijk niet zo goed gaat’, aldus Timmermans. ‘Het brengt niet alleen bepaalde verwachtingen met zich mee, maar ook stress, zeker wanneer een van de twee partijen niet voldoet aan die verwachtingen en daarmee het ideaalbeeld in gevaar brengt dat hij of zij van de relatie wil creëren.’ Redelijkheid lijkt hier een goede raadgever. En er zijn meer manieren om je partner je liefde te tonen dan posts op sociale media natuurlijk: er bestaat namelijk ook een reële wereld waarin een knuffel op tijd en stond zeker zoveel zegt. Alleen, bij die knuffel zijn misschien geen getuigen. En eerlijk: wat zegt het over jezelf wanneer je voortdurend applaus van anderen wil over je relatieleven?

Nog meer online trouble…? >>>

‘Phubbing staat voor het (onbewust) negeren van anderen omdat je te druk bezig bent met je smartphone. Je bent niet in het moment aanwezig, je maakt geen connectie met de mensen in je directe omgeving’ –  communicatiewetenschapper Elisabeth Timmermans

3. Hallo, ik prààt tegen je!

Dan ga je eens samen uit eten en dan dwalen zijn ogen en vingers voortdurend af naar dat oplichtende scherm op die smartphone op tafel. Berichtjes, foto’s, biepjes, oplichtende schermen, … Ze dringen tot in alle uithoeken van ons bestaan binnen en zijn meer dan eens een bron van ergernis. Elisabeth Timmermans: ‘Phubbing staat voor het (onbewust) negeren van anderen omdat je te druk bezig bent met je smartphone: berichten scrollen, Instagram checken, je mails lezen, … Het is een vorm van niet in het moment aanwezig zijn, van geen connectie maken met de mensen in je directe omgeving.’

Zelfs de aanwezigheid van een smartphone doet afbreuk aan de kwaliteit van het gesprek. Je schakelt bepaalde zintuigen uit en daardoor mis je informatie zoals gezichtsuitdrukkingen, stemvibraties en lichaamsexpressie die je meer vertellen over de intensiteit of gevoeligheid van de ervaringen van de gesprekspartner(s). ‘Een experimentele studie toonde aan dat betekenisvolle conversaties zorgen voor meer intimiteit en vertrouwen in relaties, op voorwaarde dat er geen smartphone in de buurt is’, weet Timmermans nog.

4. Gelezen om 11.45u

Ik ben een beller. En een app’er ook wel. Mijn man heeft wel een smartphone, maar om het in zijn woorden te zeggen: ‘Ik leef niet met dat ding aan mijn hand.’ En dus reageert hij niet op mijn berichtjes. Ik weet ondertussen welk middel ik voor welk soort communicatie het best gebruik, maar de tieners en twintigers hier in huis zijn duidelijk nog zoekende. Elisabeth Timmermans: ‘We gaan er allemaal van uit dat het klaar en duidelijk is wat al dan niet gepast is wat betreft mediagebruik in onze relaties, maar wanneer jouw media-ideologie niet overeenkomt met die van je partner, ontstaan er problemen.’

Het lijkt wel of we het generatie Z soms nog moet uitleggen, maar er is meer dan sociale media om met elkaar te communiceren. En wanneer iemand niet onmiddellijk of binnen de twee uur reageert, ook al zie je dat het bericht gelezen is, betekent dat niet het einde van een liefde. Sociale media heeft ‘een plek’ binnen relaties vandaag, maar het is goed die plek zijn relatieve status te geven. Net zoals je gevoelige informatie beter niet online gooit of via een berichtje deelt. Je stuurt geen ‘Het is uit’ via whatsapp of sms. Erger nog: meteen je status aanpassen en een maand later met je nieuwe liefde op Facebook pronken, kan er bij de ander behoorlijk inhakken. De manier waarop we sociale media als communicatiemiddel (willen) gebruiken, zit nog volop in een leerfase. En dat gaat meestal met blutsen en builen, ook op het hart.

5. Paswoord please?

Facebookjaloezie? Jawel, ook dat. Elisabeth Timmermans: ‘Verschillende studies tonen aan dat koppels relatief vaak actief Facebook gebruiken om hun partner in de gaten te houden, vooral wanneer ze voelen dat de relatie bedreigd wordt door een derde persoon.’ Ook andere mensen in je netwerk en dat van je partner kunnen zien wat er eventueel aan de gang is, o horror!

Gaat je partner over de lijn wanneer hij voortdurend chat met een ander? En wat als jij sinds kort steeds maar alles van die leuke collega liket? Kennen jullie elkaars paswoord en is dat nodig? ‘Het is een open deur intrappen, maar het belangrijkste blijft toch nog altijd om met je partner te praten over wat jullie stoort aan het sociale mediagebruik van de ander,’ adviseert Elisabeth Timmermans. Wie vreemd wil gaan, heeft Facebook daar niet voor nodig. Nog een clichématig advies, maar wel een goed: gooi af en toe die smartphones eens in een lock box: dan ben je weer even gewoon met zijn tweeën, en niet met de hele meute vrienden en familie als online getuigen erbij. Wie weet wat het je oplevert …

Meer lezen?

Liefde in tijden van Tinder. De invloed van sociale media op onze relaties. Elisabeth Timmermans (Lannoo, 2019)