‘Ik kon mijn moeders dementie niet aanvaarden’
Het begint met kleine signalen, maar daarna wordt de harde realiteit steeds duidelijker: een van je ouders heeft alzheimer. Voor niemand een gemakkelijk aanvaardingsproces, maar Aniana Taelman voerde een bijzonder harde strijd, uit liefde voor haar moeder, die ze zo graag wilde behoeden voor pijn. Nu de rust teruggekomen is, blikt ze terug op woelige jaren met een beklijvend boek: Het einde is nu.
Tekst Anne Wislez
‘Pas de dag dat ik haar ziekte accepteerde, heb ik mijn moeder teruggekregen’ – Aniana Taelman
‘In 2012 ging de actie Music for Life over dementie. Ik zat in de auto en hoorde een man vertellen over de ziekte van zijn moeder, dat hij er met niemand over kon praten omdat niemand het zou begrijpen. Ik herinner me dat moment nog perfect; het was alsof ik mijn eigen verhaal hoorde. Ook ik zweeg al jaren over de situatie waarin ik zelf zat. Niemand kon ooit de draagwijdte inschatten van wat het voor me betekende. “Maar dat hou je niet vol”, zei die man op de radio. “Je stapelt de emoties en de pijn op, vroeg of laat moet het eruit.” Dus was hij een dagboek gaan schrijven. Ik weet nog dat ik toen dacht: ik ga nog verder, ooit komt er een boek uit met mijn verhaal.
Het duurde nog even voor het zover was, maar in 2015 kroop ik op een dag dan toch mijn zolderkamertje op om eraan te beginnen. Terwijl ik het verhaal van mijn moeder wilde vertellen, was het eerste wat ik neerschreef … een groot trauma dat ik 20 jaar geleden opliep. Ik schrok van wat ik schreef. Dat wilde ik helemaal niet vertellen! En toch, uiteindelijk lag daarin het fundament van ons pijnlijke familieverhaal.’
Verloren in no man’s land
‘Mijn vader pleegde zelfmoord, 20 jaar geleden. In al die jaren heb ik er met niemand over gesproken. Maar het is geen toeval dat dit onverwerkte trauma eruit kwam, nu ik over mijn moeder wilde vertellen. Want voor mij is zijn dood een van de redenen waarom mijn moeder alzheimer heeft ontwikkeld. Ze kon de pijn niet meer aan. Ik ben op zoek gegaan naar mogelijke psychologische oorzaken van alzheimer, ook al is die piste niet gangbaar in de medische wereld. Maar ik vond bronnen die vertelden dat een mens met dementie zich afsluit van de wereld, de pijn niet langer bewust kan dragen van iets wat hij of zij meegemaakt heeft en het daarom onbewuster verwerkt. Ik zie redenen om te denken dat het bij mijn moeder net zo moet zijn gegaan.
Mama kreeg alzheimer op haar 65ste, ik was toen 36. Vier jaar later is ze overleden. De ziekte zit totaal niet in de familie, dus het is niet dat we erop bedacht waren. Het begon met kleine signalen: ze begon dingen te vergeten, waar ze haar sleutels had laten liggen, waar ze haar handtas had gelegd… Ze werd wat warriger, begon vreemde dingen te zeggen. Mama is de zachtheid en liefde zelve, maar ze is altijd bezorgd en angstig geweest. Dus helemaal vreemd waren haar reacties ook weer niet. Toch besef ik nu dat ik het die eerste maand al wist, diep vanbinnen.
Op een dag kreeg ik telefoon van mijn toenmalige schoonbroer. Mijn moeder was verloren gereden en stond met haar auto over de Franse grens. Ze had lukraak het eerste het beste nummer ingetikt. Ik reed er onmiddellijk naartoe. Daar stond ze dan, totaal onbeholpen. Zo had ik haar nog nooit gezien. Ze herkende zelfs haar huis niet meer. Haar auto werd haar afgenomen, ze mocht niet meer alleen weg. Er kwam thuisverpleging, familiezorg, er werden maaltijden geleverd, alles moest haar uit handen worden genomen. De ene crisis volgde op de andere.’
