Jeugdliefde : Kan iets eraan tippen?

Iedereen herinnert zich de duizelingwekkende hoogtepunten en het gebroken hart van zijn jeugdliefde, maar is het mogelijk om zo’n intense passie nog te beleven eens je volwassen bent?

Tekst Joanna Briscoe

Een op hol geslagen hart, hyperventilatie, slapeloze nachten, het gevoel bijna flauw te vallen – het leken wel de symptomen van een of andere tropische ziekte. Maar alles speelde zich gewoon af in een Vlaams boerengat, en ik was een verliefde tiener. Je bent maar een keer jong (hoe wanhopig graag we onszelf ook voorhouden dat “jeugd” een state of mind is) en de emoties die je ervaarde als tiener of jonge twintiger lijken achteraf gezien inderdaad symptomen van een ziekte – misschien niet fysiek maar dan toch op z’n minst mentaal.

Ik vraag me soms af (en niet zonder reden) of het mogelijk is om die obsessieve passie uit je jeugd te herbeleven – of iets wat zelfs nog maar in de buurt ervan komt. Kan je zoiets nog herbeleven of opnieuw creëren, in al zijn extremen, eens je volwassen bent? En kan de romantiek in een langdurigerelatie even intens blijven als in het prille begin? Als ze me zouden vragen wat ik beschouw als het hoogtepunt uit mijn leven zou ik zonder aarzelen zeggen dat een gezin met kinderen alles overtreft.

En hoewel ik er echt van overtuigd ben dat dat het beste is wat het leven te bieden heeft duikt er ergens in mijn achterhoofd toch nog een andere intense ervaring op – eentje waar ik op een bepaalde manier naar hunker. Het is de vage herinnering aan een bijna alles verterende obsessie.

Het vuur van obsessie

‘Youth is wasted on the young.’ Hoe heerlijk paradoxaal toch. Maar zodra we op de drempel staan van volwassenheid beginnen we te beseffen – al is dat dikwijls nog op een onbewust niveau – dat we zélf aantrekkingskracht hebben. Het is een leeftijdsfase waarin we in de wolken zijn omdat we inzien dat we de dingen naar onze hand kunnen zetten en het lot van anderen kunnen bepalen. Ook al was ik in die tijd een vat vol onzekerheden, toch had ik toen het lef om een schijnbaar onbereikbaar iemand te verleiden op een manier waarvoor ik later niet meer de roekeloosheid zou hebben gehad.

Als je jong bent kan je dat verzoenen: enerzijds ben je ervan overtuigd dat niemand in jou geïnteresseerd is en dat je constant een bad hairday hebt, anderzijds heb je het gevoel dat je misschien wel precies diegene bent waar die ander heel zijn leven op heeft gewacht. Jonge liefde is alles verterend en dikwijls obsessief, qua impact bijna te vergelijken met drugs.

Als ik terugkijk op mijn eigen obsessies (mijn onbeantwoorde liefde voor een getrouwde man en de wel degelijk beantwoorde liefde van een vriend van mijn moeder) en me de emoties zo scherp mogelijk voor de geest probeer te halen is het duidelijk dat het gebroken hart de extase overschaduwde. En toch was er iets zo onzeglijk spannend aan die jonge liefde dat ze een soort high oplevert die je voelt tot in je tenen en die een soort van verslaving achterlaat. En dan is er maar weinig wat kan tippen aan dat eerste shot …

Maar wat doen we eraan? Treuren om de verloren gegane spanning terwijl de rimpels zich vormen? Het verlangen naar intense emotionele passie komt vaak voor, om niet te zeggen dat het universeel is. Misschien is dat wel de reden waarom zoveel mensen opnieuw contact zoeken met hun jeugdliefde: om die oude gevoelens nieuw leven in de blazen. Social media die beloven je opnieuw in contact te brengen met ‘vroegere vrienden’ blijken vaak meer te doen dan dat: blijkt dat bezoekers ze dikwijls gebruiken om hun jeugdliefde op te sporen en dat daar geregeld affaires uit voortkomen.

Jongeren gebruiken Facebook misschien vooral als een communicatiemiddel, maar voor wie de schoolbanken al lang verlaten heeft is het een medium om weer in contact te komen met mensen uit het verleden. Recent nog kwam in het nieuws dat door advocaten in Groot-Brittannië Facebook genoemd wordt als (mede)oorzaak in 20 % van alle scheidingen. Mensen die een duurzame relatie hebben daten niet meer, en wanneer ze zich dan toch weer op de datingmarkt gooien kan dat dezelfde maag-overhoop-gooiende onzekerheden en spanningen met zich meebrengen als in het prehuwelijktijdperk. Na decennia getrouwd te zijn is het dus perfect mogelijk om halsoverkop te vallen voor iemand die spannend – en totaal ongeschikt – is.

In tegenstelling tot vroegere, meer rationele tijden brengt zo’n relatie vaak bagage en daardoor dikwijls ook een hoop praktische beslommeringen met zich mee, maar volgens huwelijkstherapeut en auteur van The Single Trap Andrew Marshall kan dat net bijdragen tot de spanning van de ervaring.

“De oplossing? Accepteren dat volwassen liefde iets helemaal anders is – en dan proberen om er op een veilige manier wat pit in te steken”

Tienergedrag

‘Er staat onnoemelijk veel meer op het spel’, zegt Andrew Marshall. ‘Als tiener is het ergste wat er kan gebeuren dat je hart gebroken wordt. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer er op het spel staat – en hoe meer er op het spel staat, hoe groter de spanning en de passie. In mijn praktijk zie ik heel wat dertigers en veertigers die wanhopig op zoek zijn naar liefde, en om eerlijk te zijn lijkt bepaald gedrag van hen enorm op dat van tieners – “doe ik er goed aan? Zou hij me wel bellen?”

Ze hebben het gevoel dat dit hun laatste kans is om iemand te leren kennen en een gezin te beginnen. Ze maken zich dubbel zoveel zorgen, en daarom is het zo passioneel: ze weten hoe snel het allemaal mis kan gaan. Dat kan bijdragen tot de spanning, en als ze dan iemand leren kennen is dat wonderlijke gevoel des te groter.’ In zijn praktijk krijgt Marshall ook te maken met mensen die geen ervaring hebben met tienergekheid maar er later alsnog op stuiten. ‘Je hebt er die “brave meisjes” waren op die leeftijd – te begaan met hun schoolresultaten’, zegt hij. ‘Om er dan plots achter te komen dat het leven meer is dan dat. Je bent nooit te oud om jezelf belachelijk te maken, zeg ik hen dan.’ Maar wat met mensen bij wie een langdurige relatie ook echt blijft duren?

Is het dan nog mogelijk om die vroegere highs te behouden of te hervinden? Als puntje bij paaltje komt vast niet. Ook al komt er een sterke, betekenisvollere band in de plaats van die eerste rush van aantrekkingskracht, het idee dat je je net als jonge geliefden kan voelen door een weekendje Parijs te boeken, sexy ondergoed te kopen of erotische gerechten op tafel te zetten is gecreëerd door tijdschriften.

Natuurlijk, een affaire zou je meteen een hoop duizelingwekkende spanning opleveren, maar is overspel echt what it takes om je opnieuw die vroegere high te laten beleven? Niet bepaald aan te raden (of vol te houden), maar wat is het alternatief? Zelf ken ik op dit moment verschillende mensen in een duurzame relatie die zich verliezen in een crush – bijna altijd op het werk. Het leidt tot geflirt, beter gekleed gaan en bijna een soort van ‘hobby’ – een minisoap die gedeeld wordt met twee of drie goede vriendinnen en die zelfs leidt tot een heropleving van de eigenlijke relatie. Zo lang het blijft bij stevig flirten, sms’jes sturen en mailen hebben ze niet het gevoel dat ze te ver gaan. En toch houden ze het geheim.

De oplossing kan toch niet anders zijn dan accepteren dat volwassen liefde iets helemaal anders is – en dan proberen om er op een veilige manier wat pit in te steken? Als oude getrouwde koppels zeggen dat het geheim van hun relatie vriendschap en respect is klinkt dat net iets te logisch en saai. De mooiste momenten met je partner staan vaak in het teken van lachen, iets doen zonder de kinderen, samen iets ondernemen wat je geest voedt, ruimte creëren om gek te doen, om te kletsen en spontaan te zijn of elkaar iets te laten doen wat je eerder nog nooit overwogen had. En hoe vaak ik ook wegdroom en herinneringen ophaal, en af en toe onrust voel, ik zou onze solide liefde voor niks ter wereld willen inruilen. Simpele, standvastige samenhorigheid is goud waard. Die vroegere gekte, die extase, die is er om af en toe eens creatief uit te putten, in welke vorm ook, zodat je dan weer door kan met de drukte van alledag.

Meer lezen Jij,
Joanna Briscoe (Anthos, 2011)