‘Jarenlange stress geeft meetbaar weefselverlies in de hersenen’

‘Twee factoren die een kalmerend effect op het kinderbreintje hebben en dus een grote rol spelen in de ontwikkeling van veerkracht, zijn de geur van de moeder en de aanraking’

Hoe kan je aantasting van dendrieten het best aanpakken?

MP: ‘De beste manier om zoveel mogelijk verbindingen tussen hersencellen te kweken blijkt de combinatie van intellectuele activiteit (lezen, studeren, sudoku’s …) en gewichtstraining. Waarom?

Stress heeft zoals we zeiden veel te maken met ons overlevingssysteem, het fight or flight-systeem: na het vluchten of vechten moest het lichaam hersteld kunnen worden. Door te trainen met gewichten hebben we microscopische schade aan de spier aangericht, waardoor een verhoogd aantal skeletspiereiwitten in het bloed zitten en daar reageren de hersenen op, alsof je gevochten of gelopen hebt. Ze zullen daarbij het IGF1-hormoon, een insulineachtig groeihormoon, vrijgeven waardoor niet enkel de spieren beter herstellen, maar ook de hersenen. Je kan daardoor meer nieuwe verbindingen aankweken.’

Dit vraagt een voldoende lang herstel?

MP: ‘Klopt. Als je niet voldoende tijd hebt genomen om die dendrieten microscopisch te laten herstellen, zeg maar doorgaans minstens zes maanden à één jaar, dan creëer je bijna gegarandeerd herval. Wat zeer zwaar is om te incasseren, zeker voor de persoon zelf. Natuurlijk kost iemand die ziek is geld, maar vanuit dat standpunt zijn we geneigd te kortzichtig naar de uitvalproblematiek te kijken. Jammer, want alle studies, zelfs die van UNIZO, tonen aan dat alles wat je investeert in preventie zich achteraf door kostenvermindering dubbel en dik terugbetaalt. Door iemand in herval te duwen, creëer je op langere termijn nog meer kosten.’

Je waarschuwt ook voor standaardremedies als yoga en mindfulness.

MP: ‘Sommige mensen zijn echt kwetsbaarder dan andere. We moeten daarom opletten met standaarddiagnoses en standaardoplossingen, want die zijn er niet. Mindfulness of yoga is niet zomaar een oplossing voor iedereen. Je moet in de juiste state of mind zijn om daar iets aan te hebben. Bij de adviezen die je mensen geeft, moet je rekening houden met de problematiek én de staat waarin de mensen zich bevinden en dat wordt te weinig gedaan. Je kan bijvoorbeeld bij overmatig piekeren soms meer geholpen worden door zeg maar een uurtje aan boxen of carting voor beginners doen, dan op een yogamat te gaan zitten. Elke mens en elke situatie is anders.’

Meer lezen?
Veerkracht, onze natuurlijke weerstand tegen een leven vol stress, Michael Portzky (Witsand uitgevers, 2015). En: Jongerenveerkracht, over de zaadjes van het verschil tussen leiden en lijden, Michael Portzky (Witsand uitgevers, oktober 2018)

 

Test jezelf!
Michael Portzky is ook de auteur van de meest gebruikte Nederlandstalige vragenlijsten en meetschalen voor veerkracht: VK+ en P3. Wil je zelf je veerkracht testen? Ga dan naar www.fitinjehoofd.be, de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven.

In het najaar verschijnt van zijn hand een specifieke vragenlijst voor veerkracht bij jongeren (12-14 en 15-18), onder meer op www.awel.be en www.noknok.be