Ivo Brughmans: ‘Tegenstrijdigheden in jezelf kunnen juist je kracht zijn’

Jouw ‘kunst van het paradoxale leven’ gaat niet over het sluiten van compromissen?

IB: ‘Nee. Dit is geen pleidooi voor het gemiddelde of voor het compromis. Mijn pleidooi is dat je veel meer mogelijkheden hebt dan alleen maar zwart-wit en grijs daartussenin. In een bedrijf waar er een cultuur is van hard werken, zou je als compromis kunnen zeggen: we gaan een beetje minder hard werken. Maar je zou ook kunnen zeggen: we gaan soms heel hard werken en soms volledig rusten: die tegenstellingen combineren. En het wordt nog mooier als je beide polen kan laten versmelten zodat ze in een synthese komen op een hoger niveau.’

Wat betekent dat concreet?

IB: ‘Neem de polen: spelen en presteren. Spelen doen we in onze vrije tijd en presteren als we hard werken. Je kan als compromis een beetje minder hard werken, of hard werken en rusten alterneren, maar je kan ook zo voluit gaan voor spelen dat je al spelend enorme dingen presteert. Dat is wat we kennen als flow. Als je in het moment helemaal samenvalt met wat je doet, dan kan je topprestaties leveren. Of je kan ook zo zorgzaam omgaan met de aarde dat daar een hele economie uit ontstaat. Dat zijn oplossingen waar we naartoe aan het evolueren zijn. Een compromis is een beetje minder van beide polen met het risico dat geen van beide partijen echt tevreden is. Een synthese is een echte win-win voor beide kanten. Dat is moeilijker, omdat het een soort van visionaire creativiteit vereist: hoe kan je beide polen verenigen in plaats van dat ze elkaar bestrijden?’

Jouw visie is ook geen pleidooi voor meer harmonie?

IB: ‘Nee, het is niet dat we elkaar ergens in het midden kapot moeten knuffelen. Er mag best scherpe discussie gevoerd worden. Maar geen eindeloze ideologische discussie over principes. “We moeten de grenzen sluiten!” versus “Nee, we moeten de mensen helpen!” Dat leidt alleen maar tot het bevestigen van het eigen gelijk. Het gaat erom te beseffen dat beide nodig zijn en te zien: hoe kunnen we op een strikte maar empathische manier zorgen dat niet iedereen hier zomaar binnenkomt? En welk van beide polen krijgt in dit geval meer nadruk? Ik denk dat mensen beginnen in te zien dat alleen maar links of alleen maar rechts geen oplossing is. De nieuwe politicus is diegene die dwars door dat links-rechtsgekrakeel durft gaan, die authentiek durft te zijn en ook een stuk durft twijfelen en zeggen: ik weet het niet, maar ik doe mijn best. Een politicus die zegt: we maken deze keuze, in deze context en wel om deze reden, wordt begrepen. En dan begrijp je ook dat hij morgen in een andere context een andere beslissing neemt.’

 

Meer lezen?

De kunst van het paradoxale leven – Gebruik je tegenpolen als kracht van Ivo Brughmans (Lannoo, 2013) is nu verkrijgbaar als e-book: www.e-boek.org/store/kunst-van-het-paradoxale-leven.

Paradoxaal leiderschap van Ivo Brughmans (Boom Uitgevers Amsterdam, september 2016).

Voor meer info: www.dekunstvanhetparadoxaleleven.com

 

Praktisch: hoe leer je schakelen?

– Besef dat er in jezelf, in elk mens en in elk systeem, polariteiten bestaan, waarden en eigenschappen die elkaars tegenpool zijn: extravert-introvert, avontuurlijk-voorzichtig, rationeel-emotioneel, oordelend-tolerant … Er is altijd een pool die comfortabel aanvoelt en een andere die we moeilijker aandurven, omdat daar een soort lading op zit van: oei, ik mag dat niet zijn.

– Ga die andere pool waarmee je minder vertrouwd bent verkennen, in een veilige omgeving. Bijvoorbeeld: je bent altijd beheerst en wilt je nu eens helemaal laten gaan. Dat kan bijvoorbeeld in een rol, in theater, in spel, een expressieve workshop, of je gaat je in het weekend onder vrienden eens helemaal uitleven. Maak je vertrouwd met die ongekende pool.

– Probeer die nieuw verworven eigenschap een stuk in je dagelijks leven te integreren. Bijvoorbeeld: hoe kan ik in mijn leven als bankbediende een stuk born to be wild-gevoel meenemen? Hoe breng ik een beetje discipline in mijn artistieke bohemienleven? Een beetje luiheid in mijn drukke bestaan? Een beetje begrenzing in mijn tolerantie?

– Leer dan bewust en soepel van de ene pool naar de andere schakelen, al naargelang de situatie en wat die nodig heeft.