Ivo Brughmans: ‘Tegenstrijdigheden in jezelf kunnen juist je kracht zijn’

Je spreekt over de vloek van het of-ofdenken. Is het dat wat ons gescheiden houdt? Denken: dit is het enige juiste. Tot we inzien dat we zelf ook maar in een extreem zitten?

IB: ‘Ja, elk aspect heeft een dubbele kant. Neem het thema van het terrorisme: je kan gemakkelijk de harde kant van law and order kiezen, maar in een andere discussie neem je misschien een begrijpende rol in, dat bepaalde jongeren zich maatschappelijk buitengesloten voelen en zo ontvankelijk worden door radicale ideeën. Je vindt jezelf dan misschien heel inconsequent. Punt is dat je beide houdingen en handelingen nodig hebt: want als je alleen maar repressief bent, los je niks op, en als je alleen maar empathisch bent, doen anderen met je wat ze willen. Je moet dus de harde kern van het terrorisme hard aanpakken en aan de andere kant ook de brede context, want terrorisme kan alleen maar gedijen als er een maatschappelijke onderstroom is die dat voedt. Terrorisme is slechts een extreme oplossing voor een vaak legitiem, maar miskend onderliggend probleem. Het wijst erop dat een bepaald ongenoegen lang ontkend is geweest. Je moet ook altijd kijken naar wat de onderliggende behoefte is.’

Toch lijkt het alsof je in het echte leven, en zeker in de sociale media, enkel voor het ene of voor het andere kan zijn. Je wordt snel in een kamp ondergebracht.

IB: ‘Ja, omdat we graag polariseren. Dat is eenvoudiger. Ook de politiek houdt daarvan, het maakt het partijen gemakkelijker om zich te profileren. Ik hou zelf niet van oneliners, van het eigen grote gelijk dat bevestigd moet worden. Ik hou juist van dialoog, waar verdieping en verrijking van komt. Ik denk dit, jij denkt dat, hoe komen we samen tot meer. Ik ben er zelf van overtuigd dat de toekomst in het en-endenken ligt. Beide polen zijn belangrijk, maar in de ene situatie is het ene meer aan de orde dan het andere. Ik pleit voor een situationele aanpak. En mensen begrijpen dat best wel. Ook in ons gezinsleven zijn we soms heel streng, soms toegeeflijk, al naargelang het kind of de situatie. Je hebt beide houdingen nodig, maar daarom profileer je jezelf nog niet als strenge of lakse ouder.’