Is meditatie goed voor iedereen?

Volgeboekte meditatieretraites in binnen- en buitenland, scholen die straffen vervangen door meditatie, de recente aandacht van de wetenschap voor die spirituele activiteit. Het is duidelijk: mediteren is mateloos populair. Maar is het wel zo heilzaam voor iedereen?

Tekst Sarina Wijnen / Foto Shutterstock

‘Meditatie is zeker niet heilzaam voor iedereen. Ik raad het af aan mensen met acute depressies of trauma’s waar ze nog nooit over gesproken hebben’ Edel Maex, psychiater en mindfulnessspecialist

‘Ik voelde me opeens heel boos worden’, vertelt Nina, een 37-jarige deelneemster aan een yoga- en meditatieretraite op Ibiza. In de namiddag stond er telkens twee uur meditatie op het programma, waarbij je moest visualiseren dat je je inwreef met een kleur. De ene dag was dat blauw, de andere dag paars en dan weer oranje. In het begin ervaarde Nina het als heel rustgevend, een welkome afwisseling na een paar stressvolle maanden op haar werk. Maar na een paar dagen begon ze zich te vervelen tijdens de meditatiesessies en gingen haar gedachten alle kanten op. En toen overviel haar tot haar verbazing opeens een enorme kwaadheid. Er schoten allemaal dingen door haar hoofd waar ze al decennia niet aan gedacht had, zoals een jongen die haar op de lagere school gepest had. Terug thuis werd het erger. Nina werd overspoeld door almaar meer nare herinneringen uit haar kindertijd. Ze begreep er niks van: iedereen kwam stralend en ‘verlicht’ terug van zo’n retraite, maar haar maakte het kwaad en negatief? Toen ze dat effect googelde, bleek ze niet de enige te zijn. Ze las getuigenissen van mensen bij wie mediteren allerlei oude trauma’s naar boven gebracht had en artikels over mensen die van zo’n retraite afgevoerd moesten worden met acute depressies en psychoses. Er bleek zelfs een wetenschappelijk boek over die effecten te bestaan: The Buddha pill – Can meditation change you (2015), een aanklacht van psycholoog Miguel Farias tegen de populaire meditatietechnieken. Farias is van mening dat in studies de effecten van meditatie veel te rooskleurig worden voorgesteld en dat er zelfs heel wat nadelige bijwerkingen kunnen zijn.