Hoeveel ratio zit er in de liefde?
Liefde is een en al emotie. Beweren we maar al te graag. Maar af en toe de emoties opzijzetten en de ratio aanspreken heeft al menige relatie gered. Kunnen we onze relationele beslommeringen dan compleet uitbesteden aan algoritmes, zoals Tinder of andere datingsites dat doen? Dan dat ook weer niet. ‘Zonder dé klik lukt het niet’.
Tekst Sigyn Elst – Foto Shutterstock
‘Samenblijven is een bewuste keuze en die maak ik met mijn hart én met mijn hoofd. In die zin kan de ratio de liefde soms redden: zo van, ik voél nu even niet dat ik van je houd, maar ik wéét het nog wel’ – Katia
‘Wil je de liefde van je leven vinden, volg je gevoel.’ Dat is de manier waarop liefdesverhalen in onze cultuur worden voorgesteld in de literatuur, muziek en films. En toch. ‘Het romantische ideaal nam bij ons pas op grote schaal de overhand in de twintigste eeuw’, zegt Heleen Debruyne, auteur van Vuile Lakens. ‘Voor die tijd waren de meeste huwelijken gebaseerd op praktische samenlevingsvormen. In de hogere klassen waren ze gearrangeerd, kwestie van het bezit in een familie door te geven of te vermeerderen. Vaak verliepen die huwelijken volgens duidelijke afspraken, en dat is niet altijd negatief gebleken.’
Meer en meer blijkt dat het domein van de liefde opnieuw minder afkerig staat tegen inmenging van wat rationaliteit in de vorm van computertechnologie en expertise. Lijstjes met voor- en nadelen, karaktertrekken, uiterlijke kenmerken: voer het allemaal in de computer en een expert bezorgt je een match die mensen er zelfs toe aanzet om als het ware ‘blind’ te trouwen. ‘Soms noemen mensen zo’n match wetenschappelijk, maar dat is het niet, hoor’, zegt relatiedeskundige Rika Ponnet. ‘Beweren dat mensen goed bij elkaar zullen passen op basis van louter zaken zoals politieke overtuiging of opleidingsniveau, slaat nergens op. Het is altijd een veelheid van factoren die bepalend is. Als er uiteindelijk iets tot stand komt, is dat omdat er ook een emotionele connectie is. Subtiele zaken als lichaamstaal, coping strategieën en oogcontact, het speelt allemaal mee. Matching is dus een ruw systeem dat niet sluitend is. Toch merken we dat mensen vandaag een eerste selectie graag vanachter de computer doen. Programma’s als Blind Getrouwdcreëren een soort van verwachtingspatroon rond matching en de impact ervan is niet te onderschatten. Persoonlijk begrijp ik niet hoe je zo’n belangrijk iets in de handen van een ander kan leggen.’ Debruyne beaamt dit maar ziet tegelijk dat het romantische ideaal nog altijd erg leeft. ‘Ook de kandidaten van Blind Getrouwdhebben het geregeld over de “klik” die er toch moet komen. Daar is veel rond te doen.’
Nooit meer liefdesverdriet?
Kunnen rationele overwegingen je relatie helpen verbeteren of zelfs redden? Volgens liefdesfilosoof Jan Drost is een romantische opvatting van de liefde een valse verleider.
