Balans is niet voor niets een modewoord, want alles lijkt meer uit balans dan ooit tevoren. We werken hard, we ervaren stress, zelfs de vakantie is vaak drukker dan we zouden willen. Dat heeft een impact op onze relatie en ons gezin. What to do? In haar boek Liefde in balans brengt Karen Kelchtermans een originele maar diepgaande oplossing.
Tekst: Hade Wouters – Beeld: Shutterstock
We zijn die drukte en snelheid beu. We willen uit die ratrace, we zijn klaar voor die shift. Alleen weten we niet hoe.
‘Ik was zelf mama van twee, werkend, getrouwd, sociaal en politiek actief, en ploeterend. Een ploetermoeder,’ vertelt auteur en coach Karen Kelchtermans. ‘Ik voelde me in die periode altijd schuldig en had het gevoel dat ik niemand echt kon tevreden stellen. Niet mijn werkgever, niet mijn kinderen, niet mezelf en ook niet mijn partner. Ik was blij als ik alle ballen in de lucht hield. Ik was niet ontevreden, maar zeker niet echt gelukkig. Ik piekerde veel. De vraag “is dit nu later?” galmde door mijn hoofd.’
Karen Kelchtermans gaf haar baan en daarmee een stukje van haar zekerheid op, om de thematiek van haar boek te overdenken en neer te schrijven. Ze ging op zoek naar waarom we onszelf en elkaar niet meer vinden in deze drukke tijden. Het antwoord drong zich op.
‘Door erover te lezen en te schrijven stelde ik vast dat we maatschappelijk sterk inzetten op mannelijke krachten en dat “het vrouwelijke” ondergesneeuwd is geraakt’, zegt ze. ‘En dat in onze samenleving de mannelijke krachten en kwaliteiten zodanig geapprecieerd en gewaardeerd worden, dat mannen én vrouwen daar voornamelijk op ingezet hebben. De noodzakelijke vrouwelijke tegenhanger verdwijnt dan. Met gevolgen voor de samenleving, maar ook voor relaties, gezinnen, …’
Mannelijke en vrouwelijke krachten en kwaliteiten worden in de oosterse filosofie al eeuwenlang beschreven als de principes van yin en yang, die complementair zijn met elkaar. Yin staat voor het vrouwelijke bewustzijn en houdt aspecten in als het leven schenken, scheppend zijn, koesteren, zorgen, afhankelijkheid toelaten, in relatie gaan, vertrouwen, uitwendige kwetsbaarheid en inwendige kracht, maar ook: intuïtie, harmonie, het cyclische… Yang, het mannelijke bewustzijn, wordt dan weer gekenmerkt door zaken als competitie, kennis, logica, hiërarchie, daadkracht, de jacht, het streven naar groei, snelle beweging, winnen, de eerste zijn, uitwendige kracht en inwendige kwetsbaarheid.
‘Er is momenteel veel te veel yang aanwezig in de samenleving’, zegt Kelchtermans. ‘Mannen en vrouwen zijn meer in balans als ze het vrouwelijke en het mannelijke in zichzelf in evenwicht brengen. Als de liefde en zelfliefde in balans zijn. Collectief is er momenteel een disbalans tussen beide.’
De emancipatie was een noodzakelijke stap in de geschiedenis, want de vrouwen verkeerden daarvoor in wat ik noem een “vrouwelijkheids-bore-out”. Ze waren gewoon verveeld, ze werden niet erkend in hun talenten en competenties. Alleen zijn we naar mijn gevoel daarin iets te ver overgeheld.
Nieuwe fase in de emancipatie
Emancipatie heeft daarin onrechtstreeks een grote rol gespeeld, merkt ze op. ‘Want emancipatie heeft ervoor gezorgd dat wij een plaats hebben gekregen op het maatschappelijke toneel. De emancipatie was een logische en noodzakelijke stap in de geschiedenis, want de vrouwen verkeerden daarvoor in wat ik noem een “vrouwelijkheids-bore-out”. Ze waren gewoon verveeld, ze werden niet erkend in hun talenten en competenties. Alleen zijn we naar mijn gevoel daarin iets te ver overgeheld, en iets te veel meegegaan in een bestaande mannelijk ingerichte samenleving. We zijn een beetje vermannelijkt. Het is alsof we onbewust nog een schuld aan het afbetalen zijn “om te laten zien dat we het waard zijn om mee te spelen”. Daardoor zijn we eigenlijk als vrouw aan onszelf voorbijgelopen. Veel vrouwen hebben die vrouwelijke aspecten in zichzelf “erbij genomen” of zelfs weggeduwd, omdat ze hen in de weg zaten om publiek een plek in te nemen of om carrière te maken. Of ze geraken uitgeput van té mannelijke en op kennis en hiërarchie gerichte jobs.’
En zo zijn we gaan ploeteren
En zo zijn we, niet eens ongemerkt, in het ploetermodel terechtgekomen. Om te overleven in de mannelijk ingerichte samenleving, hebben vrouwen zich vergaloppeerd, de vrouwelijkheid verloochend en belanden ze in een situatie waarin ze wanhopig alle balletjes in de lucht proberen te houden. Er vallen slachtoffers. Relaties breken, mensen worden moe, ziek, krijgen burn-outs.
‘We doen ons inderdaad op deze manier tekort’, zegt Karen Kelchtermans. ‘En dat geldt voor zowel vrouwen als mannen. Onze mannelijke partners hebben die vrouwelijke connectie ook nodig om zelf toegang te krijgen tot hun eigen kwetsbaarheid. Dat is al eeuwenlang zo. Een man zei tegen mij dat hij helemaal “lost” is als zijn vrouw verhardt, in haar hoofd kruipt en het contact met haar gevoelens verliest. Hij heeft de zachtheid van een vrouw nodig om daar zelf in te kunnen gaan. En dat kan ook andersom zijn. Ik spreek in mijn boek over yinne mannen die ook die rol spelen voor hun partner en omgeving.’
De oplossing? Ons bewust worden van het verlies van vrouwelijke waarden en ze opnieuw in het leven integreren.
>> Wat houdt dat precies in? En hoe doe je dat?
>>> Betekent dat dan terug naar de haard? (Wees gerust, haar antwoord is een volle “nee”!)
>>> Welke rol hebben vrouwen die tot nu toe hun mannetje gestaan hebben in de professionele wereld? (ze hebben volgens haar een heel specifieke maar nieuwe pioniersrol)
>>> Hoe kan je jezelf en je man concreet aan een betere balans helpen?
(…)
Lees meer in de zomereditie van Psychologies
Of lees meer in: Liefde in Balans. Hoe vind je jezelf en elkaar terug?, Karen Kelchtermans (Van Halewyck, 2018)
