Hoe extreem zijn we (soms) zelf?
Drijfveren onderzoeken
Mersch wil niet gezegd hebben dat je onderbuik een slechte raadgever zou zijn. ‘Nee, we hebben die onderbuik zeker nodig. Psychopaten hebben geen onderbuik en echt toffe kerels kan je hen niet noemen, maar ik denk wel dat het nuttig en noodzakelijk is om jezelf continu in vraag te stellen. Het is niet omdat je onderbuik vaak het eerste woord heeft, dat je hem ook het laatste woord moet gunnen. Ik probeer begrip te tonen voor de standpunten van anderen, ook al liggen die ver af van mijn aanvoelen. Die poging om elkaar te begrijpen mis ik in het huidige politieke debat. Zowel rechts als links doen in grote mate hetzelfde: beide schelden en vinden de ander dom en achterlijk en verwijten hen angst voor verandering. We moeten volgens mij leren om beter van mening te verschillen. Ik mis bruggenbouwers. Het debat is tegenwoordig zo gepolariseerd dat we niet meer beseffen dat de anderen ook mensen zijn en er dus zaken zijn die ons binden. Russians love their children too, zong Sting ten tijde van de Koude Oorlog. Wel, Syriëstrijders zien hun kinderen ook graag. Zelfs bij mensen met wie je het totaal niet eens bent moet je proberen te begrijpen wat hen drijft en beseffen dat proberen te begrijpen niet hetzelfde is als goedpraten. Het is zoveel gemakkelijker om iedereen die het niet met je eens is te beschouwen als onmensen. Het experiment van Tajfel (zie kader) geeft aan hoe weinig we nodig hebben om ons groepsgevoel op een gevaarlijke manier de overhand te laten nemen. Maar hard roepen hoe slecht de anderen wel niet zijn is zelden de beste manier om die anderen te overtuigen.’
Mersch eindigt zijn boek met het verhaal van Rodney King, de Amerikaanse zwarte taxichauffeur die meer dan twintig jaar geleden, op 3 maart 1991, werd gearresteerd. Vier blanke politieagenten sloegen King genadeloos in elkaar. De beelden van die arrestatie gingen de wereld rond en de vrijspraak van de politieagenten leidde tot massale rellen. Rodney Kings woorden tijdens het eerste televisieoptreden na zijn arrestatie waren: ‘Can we all get along? We’re all stuck here for a while. Let’s try to work it out.’ ‘Ik ben net voor de tweede keer vader geworden, dus dat maakt me misschien wat sentimenteel,’ zegt Mersch, ‘maar ik hoop echt dat er meer mensen opstaan die, ondanks hun verschillen, proberen om er samen uit te komen.’
