Wie zit er in over de toekomst?

‘Zorgen dat onze maatschappij vergroent, dat we kunnen genieten van de natuur en elkaar, maakt ons in wezen gelukkig. Je kan elke groene inspanning zien als een verlies, maar ook als een winst’ – Alain Van Hiel, sociaal psycholoog

Welkom in het nieuwe tijdperk

De duurzame gedachte dus. Meestal associëren we die louter met ecologie: de planeet proper houden en uitputting van de bronnen tegengaan. Dat vraagt een economie die naast winst ook rekening houdt met de grenzen van de mensen en van de planeet. De befaamde 3 P’s: people, planet, profit – of prosperity, al naargelang je meer nadruk legt op welvaart of welzijn. “Wetenschappers zijn het er recent over eens geraakt dat we als mensheid een nieuw geologisch tijdvak zijn ingegaan: het antropoceen, het tijdperk van de mens”, zegt Dirk Barrez, journalist, auteur van o.a. zijn laatste boek Transitie, en hoofdredacteur van PALA.be, een website die zoekt hoe we tot een meer sociale, ecologische en democratische wereld kunnen komen. Het antropoceen sluit het holoceen af en verwijst naar het tijdperk waarin het aardse klimaat en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van menselijke activiteit. “Als de impact van de mens zo groot is geworden dat hij een nieuw tijdperk inluidt, dan is ook zijn verantwoordelijkheid dusdanig toegenomen”, merkt Barrez op. “Binnen de 3 P’s is de planeet voor mij dan ook de belangrijkste factor: als we ons afvragen hoe we onze goederenproductie, maar ook onze gezondheidszorg, onze mobiliteit of onderwijs in de toekomst willen organiseren, zullen we ons steeds moeten afvragen of die keuze de ecologische grenzen van de aarde respecteert.” Hoe zorgen we ervoor dat we aarde, water, lucht niet onherstelbaar vervuilen? Dat de natuurlijke bronnen niet uitgeput geraken, en de biodiversiteit niet verarmd? Kunnen we misschien een cradle-to-cradle-economie creëren zodat producten van grondstof tot afbraak veilig en herbruikbaar zijn? En – heet hangijzer – hoe houden we de opwarming van de aarde binnen de perken zodat we geen catastrofale stijging krijgen van de zeespiegel? Het zijn vragen waar velen zich over buigen.

En toch is duurzaamheid nog veel meer dan dat, zegt trendanalist Herman Konings. “Duurzaamheid is een containerbegrip, je zou ook kunnen spreken van volhoudbaarheid. Dat kan net zo goed gaan over relaties: hoe houd je het samen vol? Of over je gezondheid: hoe ga je duurzaam om met je eigen lichaam? Duurzaamheid gaat verder dan kiezen voor zonne- of windenergie, geen verpakkingen gebruiken en de fiets nemen in plaats van de auto. Het gaat ook om je werk niet mee naar huis nemen, tijd nemen om met je kinderen te spelen of een goed gesprek te voeren met je partner. Het gaat – kortom – over nadenken over het leven in de 21^ste eeuw. Niet vanuit het standpunt: hoe ga ik mijn hachje redden? Maar wel: hoe gaan we de hele samenleving hierbij kunnen betrekken? Iedereen heeft recht op geluk op deze planeet. Iedereen gelijkbenaderen, ook dat is voor mij duurzaamheid.” Meer dan langetermijndenken is het nieuwe denken holistisch, inclusief en participatief. Niet enkel ik, maar wij, allemaal, zonder uitzondering, en samen.