Het rommelt in relatieland
Langer en gelukkig
Verbonden van Amir Levine en Rachel Heller, Mindfulness in je relatie van David Dewulf en Het geheim van een gelukkige relatie van Mira Kirschenbaum: het zijn drie van meest populaire zelfhulpboeken over de liefde op dit moment. In die literatuur ligt de nadruk veelal op bewustzijn, acceptatie en communicatie. Er wordt aandacht besteed aan hoe je je eigen behoeften en die van je partner leert kennen, hoe je erover een gesprek aangaat en hoe je voor elkaar een spiegel kan zijn en je van daaruit ontwikkelt. In het boek van Dewulf wordt zelfs gesproken over ‘conscious scheiden’, ook ‘scheiden zonder strijden’ genoemd, waarbij je op een bewuste en respectvolle manier uit elkaar gaat. Psycholoog en gezins- en relatietherapeut Lieven Migerode schreef ook zo’n zelfhulpboek: Ik zie u graag, over hoe je gelukkig blijft in je relatie. Hij kan de ontwikkeling dat mensen meer nadenken over de liefde dan ook alleen maar toejuichen, zegt hij. ‘Fantastisch toch dat we de laatste jaren onszelf en de ander beter proberen te begrijpen? Vooral de boeken over hechtingstheorieën, zoals Blijf bij mij van Rika Ponnet, zijn voor mij de basis om relaties te vatten. Je herkent dan als lezer bepaalde typische dynamieken en kan ze kaderen in een groter geheel. Je leert ook om in bepaalde situaties rustiger te blijven, om dingen minder als een afwijzing te zien en om beter te kijken naar wat jij en je partner nodig hebben. Het enige ongewenste effect dat ik daarbij kan bedenken, is dat zulke boeken je soms meer zelfverantwoordelijkheid geven. Wat dan de indruk kan wekken dat als het misloopt, dat je eigen schuld is. Maar het is belangrijk om te beseffen dat zelfhulpboeken een ideaal presenteren, iets om naar te streven, niet iets wat je verplicht moet bereiken.’
Natuurlijk was het succes van die zelfhulpboeken er niet opeens, daar hebben een aantal maatschappelijke ontwikkelingen toe geleid. Lieven Migerode: ‘Allereerst was er het wegvallen van de autoriteit van de Kerk, in de jaren 60. Mensen zijn daardoor op zoek gegaan naar nieuwe houvast en nieuwe morele richtlijnen. Daarnaast veranderden relaties ook structureel. Zo zijn ze doordat mensen nu veel langer leven, dubbel zo lang geworden. Wie veertig jaar samen is, heeft vaak nog zo’n twintig jaar voor de boeg. Dat maakt dat relaties belangrijker worden en dat je ze graag langer leuk houdt. Er zijn ook meer scheidingen en meer singles, waardoor mensen zichzelf en hun vorige relaties graag eens tegen het licht houden en daarbij nood hebben aan inzichten en advies. En ten slotte is trouwen uit liefde iets van de laatste twee eeuwen. Daarvoor was het huwelijk eeuwenlang een economisch instituut: je trouwde om het land of de boerderijen samen te brengen, de liefde vond je wel buiten het huwelijk. Al die ontwikkelingen maakten dat er vraag was naar kennis over relaties en zelfontwikkeling, en zo kwam er ruimte voor deskundigen zoals Rika Ponnet en ikzelf.
