Friends with benefits, hoe vrijblijvend is het?

Voor sommige mensen is het een uitkomst: een bekende met wie je op afspraak het bed in duikt. Alleen zou het meestal in drama eindigen. Klopt dat? Maar waarom kiezen steeds meer mensen dan voor dit soort relatie? En wat kun je doen om het wél te laten slagen?

Tekst: Sarina Wijnen – Foto: Shutterstock

Wel de lusten, maar niet de lasten. Dat is de samenvatting van het friends with benefits-concept. Je hebt wel een seksuele relatie, maar hoeft geen verantwoording aan elkaar af te leggen. Een relatievorm die tegenwoordig in de lift zit. Onderzoeken en cijfers zijn er voorlopig niet, maar we kennen allemaal iemand die ooit een sex buddy had, of we hadden die in een bepaalde fase zelf. Ook Rika Ponnet, seksuologe en relatiebemiddelaar bij Duet, ziet in haar praktijk steeds vaker mensen die zo’n vrijblijvende relatie hebben. Ze hebben daar verschillende redenen voor, zegt ze. ‘Vaak komen ze uit een vaste relatie en zijn ze daarin gekwetst, waardoor ze nog niet klaar zijn voor een nieuw engagement. Of de omstandigheden zijn te moeilijk om er een volwaardige relatie van te maken. Denk bijvoorbeeld aan een man van 35 met een kinderwens die zich aangetrokken voelt tot een vrouw van 40 die al drie kinderen heeft.

Ook de tijdsgeest is debet aan de opkomst van friends with benefits. We leven in een geïndividualiseerde maatschappij en zijn in vergelijking met vroeger veel meer bezig met onze eigen behoeften. Rika Ponnet: ‘Dat is op zich geen negatieve ontwikkeling. Een blad als Psychologies is bijvoorbeeld ook gericht op bewustmaken van je behoeften. Maar het maakt wel dat we onszelf meer voorop zijn gaan stellen, wat zich ook weerspiegelt in meer casual relaties waarbij de eigen noden centraal staan.’ Tel daarbij het groeiende aantal echtscheidingen, met alle verdriet dat daarbij komt en waardoor mensen soms liever een pauze nemen van langdurige relaties. Ook het aantal singles is enorm gestegen de laatste jaren. Sommigen kiezen voor friends with benefits omdat ze de juiste nog niet tegengekomen zijn, maar toch regelmatige seks willen met een veilige en betrouwbare persoon. En ten slotte is er de digitale evolutie: er zijn nu talloze sites en apps om contacten te leggen voor losse relaties, waardoor ze simpelweg ook meer voorkomen.

Justin & Mila

In de film Friends with benefits zijn de hoofdpersonages, gespeeld door Justin Timberlake en Mila Kunis, hippe twintigers. Volgens recent KUL-onderzoek blijkt dit overeen te komen met de werkelijkheid: van zo’n 2000 geïnterviewden tussen 18 en 29 jaar zei 1 op de 2 een friends with benefits-relatie te hebben gehad. Toch voelt niet alleen  die leeftijdsgroep zich aangetrokken tot een casual relatie. Voor andere leeftijdsgroepen zijn er voorlopig geen cijfers, maar volgens Rika Ponnet zijn er ook behoorlijk wat dertigers en veertigers actief als friends with benefits. Zij heeft de indruk dat dat soort relaties juist meer voorkomen naarmate de leeftijd vordert. ‘Mensen hebben dan bijvoorbeeld al kinderen of leiden een drukbezet leven en hebben soms de ruimte en energie niet om een volwaardige verbintenis aan te gaan. Of ze hebben, zoals gezegd, al de nodige relationele watertjes doorkomen en zijn er emotioneel niet klaar voor.’

Zowel mannen als vrouwen kiezen voor friends with benefits, maar wel liggen hun motieven soms anders. Rika Ponnet: ‘Ik zie vaak dat een relatie zo begonnen is doordat een van de twee partijen, meestal de man, niet bereid was om er volledig voor te gaan. De andere aanvaardt dat dan in de hoop dat het gaandeweg toch meer wordt. Dat wordt vaak erg pijnlijk, want de ene zit er wel met zijn hart in en de andere niet of veel minder. Meestal wordt de eerste partner dan zo ongelukkig dat die er zelf een punt achter zet. Of de ene gaat zich zo claimend en verstikkend gedragen dat de andere het beëindigt. Daarom: als je instemt met deze “relatievorm”, kan het maar beter een oprechte en bewuste keuze zijn, en moet je goed beseffen dat het hoogstwaarschijnlijk geen toekomstperspectief biedt.’

Gevaar: emoties

Als je bewust kiest voor een ‘vrienden met voordelen’-constructie is het zaak om de mogelijke valstrikken goed te kennen. Naast uiteenlopende motieven, zijn er nog een paar andere. Rika Ponnet benadrukt dat mensen vaak de verbinding onderschatten die regelmatige seks oplevert. ‘Omdat je de knop gemakkelijk aan kan zetten, denken veel mensen dat ze hem even eenvoudig weer uit kunnen zetten. Sommigen zijn daar inderdaad toe in staat, maar de meerderheid kan dat niet. Bij lichamelijk contact maakt je brein oxytocine oftewel bindingshormoon aan, waardoor hechting ontstaat. Dat geldt voor mannen én vrouwen. En in tegenstelling tot wat mensen soms denken, kan je dat niet controleren. Op het moment dat je beseft dat je gekwetst kan worden, zit je er emotioneel al te diep in. Als zo’n casual relatie dan verbroken wordt, leidt het vaak tot verrassend veel verdriet.’

Een ander aspect is dat je door zo’n losse flodder vaak niet echt vrij meer bent. Want ondanks het vrijblijvend karakter kruipt er toch aardig wat tijd en energie in zo’n ‘voordeelvriend’, waardoor je je minder openstelt voor een volwaardige relatie. Wat ook kan gebeuren, is dat je er een vriendschap door verliest. Sommige mensen vinden hun sex buddy namelijk in hun vriendenkring, de letterlijke invulling van friends with benefits. Deze formule zie je volgens Rika Ponnet soms bij mensen die elkaar al ruime tijd kennen, altijd al een bepaalde seksuele aantrekking voelden en opeens tegelijkertijd single worden. Het gevaar is hier dat als het fout loopt, je ook een dierbare vriend kan kwijtraken.

Eerlijkheid is alles

Omdat je vooral negatieve dingen hoort over de afloop van deze relatieformule is de vraag ook: heeft het echt zelden een toekomst? Kunnen vrijblijvende relaties vrijwel nooit uitgroeien tot iets serieuzers? Rika Ponnet: ‘Natuurlijk kan het, maar het gebeurt niet zo vaak. De start van een relatie is namelijk een momentum dat je als koppel samen neemt. Je begint dan met een bepaalde overgave, ook in de seksualiteit. Zo bouw je een band op. Daarbij stap je ook met je nieuwe partner de buitenwereld in: jullie gaan samen uit en je stelt hem of haar aan je vrienden en familie voor. Bij friends with benefits ontbreekt die basis van overgave en vertrouwen, en zo’n relatie beleef je meestal binnenkamers. Het blijkt dan vaak moeilijk om na een paar maanden toch nog in die flow van een volwaardige relatie te stappen en iets uit te bouwen.’

Ondanks de mogelijke problemen kan deze vrijblijvende seksrelatie in bepaalde fases van je leven toch een uitkomst zijn. Om ervoor te zorgen dat het leuk bijft, heeft Rika Ponnet enkele tips. De eerste en belangrijkste is: wees open en eerlijk. ‘Vertel de andere meteen bij het begin hoe jij de band wil vormgeven en hoe je de toekomst ziet, en vraag de andere naar zijn ideeën daarover. Besef ook dat je een blijvende verantwoordelijkheid draagt voor elkaar, ook al zijn er van tevoren afspraken gemaakt. Blijf dus alert voor wat zich aan de overkant afspeelt. Daarnaast is het ook essentieel om jezelf te durven bevragen: waar ben ik mee bezig, waarom doe ik dit, wat haal ik er voor mezelf uit? En veroordeel jezelf of de andere niet als er na een tijd toch emoties komen. Mensen hebben namelijk meestal geen goed zicht op hun gevoelens in de toekomst, laat staan dat ze kunnen inschatten wat er bij iemand anders zal gebeuren. Vergeet ook niet dat er bij seks lichamelijk en zintuiglijk heel wat gebeurt. Het is een illusie dat je dat met je ratio allemaal kunt managen. Voor veel mensen komt er uiteindelijk toch een gevoel bij. Dat is ook deel van de rijkdom van mens-zijn en van relaties.’