Help! ‘Waarom kleineert mijn vriendin mij?’
Wilfried Van CraenPsychotherapeut
We horen het misschien niet graag maar de meeste relaties draaien om macht. Tussen collega’s, partners, ouders en zelfs vrienden is er bijna altijd sprake van een machtsspel. Kleineren kan dan een wapen zijn om boven de andere te staan. Door iemand neer te halen zaai je onzekerheid en versterk je je eigen positie.
Als je vriendin je kleineert in gezelschap gaat het duidelijk om een verdoken relatieboodschap. Eigenlijk zegt je vriendin dan aan de toeschouwers: kijk wat ik durf te zeggen, kijk hoeveel macht ik heb. Het is een vraag om aandacht, een schreeuw om bevestiging, ten koste van iemand anders: kijk hoe veel slimmer, interessanter ik ben dan jij. Het kan zijn dat de kleineerder in het verleden geleerd heeft dat iemand naar beneden halen een goede manier is om zichzelf te bevestigen, dat aanval de beste verdediging is. Soms is kleineren ook een uiting van jaloezie. Door de ander te kleineren maak je hem immers minder aantrekkelijk.
Wat kan je doen als je zelf gekleineerd wordt? Zorg er eerst en vooral voor dat de kleineerder niet bevestigd wordt. Als je neerbuigend gedrag aanvaardt zeg je eigenlijk “zoiets mag je met mij doen”. Daarom moet je reageren, zowel naar de kleineerder als naar de groep toe. Omschrijf eerst het gedrag dat je als kleinerend beschouwt zonder te oordelen. “Je zegt dat ik een angsthaas ben omdat ik een liftfobie heb.” “Je valt me in publiek aan over een beslissing die ik genomen heb.” Geef daarna het effect op jezelf. “Dan voel ik mij voor schut staan, dan voel ik me niet gerespecteerd.” Verwoord daarna wat je zou willen. “Als je over iets niet tevreden bent zou ik willen dat je dat onder vier ogen met mij bespreekt.” “Ik zou willen dat je respectvoller over mij praat.”
Als het kleineren blijft duren is het belangrijk om te zien wat jouw eventuele aandeel is in het gedrag. Heeft het misschien te maken met je eigen persoonlijke geschiedenis en ben je heel gevoelig voor bepaalde opmerkingen? Misschien hecht je er te veel betekenis aan? Om dat te weten te komen kan je met een tweetal mensen checken hoe zij in dezelfde situatie zouden reageren. Ofwel blijft het kleineren duren omdat je niet adequaat reageert. Als je feedback gegeven hebt en het kleineren toch blijft duren is het normaal dat je krediet opraakt. Dan is het verstandiger om die relatie te beëindigen (bij vrienden) of een meer zakelijke houding aan te nemen (in het geval van collega’s).’
