Een erfenis, niet altijd een cadeau

Wantrouwen en geheimen

Helaas gebeurt dat niet bij iedereen. Zo is wantrouwen tussen kinderen van de overledene vaak een spelbreker. Bijvoorbeeld als een van de kinderen de financiën heeft beheerd en daarover tussen de kinderen onderling geen – goede – afspraken zijn gemaakt. Sylvie: ‘Na het overlijden van mijn moeder eiste mijn broer meer uitleg bij specifieke uitgaven die ik voor haar heb moeten doen. Want behalve de zorg voor mijn zieke moeder, regelde ik ook haar financiën. Die uitgaven heb ik allemaal netjes bijgehouden en in plaats van dankbaarheid, kreeg ik er wantrouwen voor terug. Ik was echt ontgoocheld.’ Een ander veelvoorkomend ingrediënt voor conflicten zijn geheimen die bij de erfenis boven water komen. Als een kind dat het financieel moeilijk heeft door de ouders wordt geholpen tijdens hun leven, en de andere kinderen ontdekken dat na hun overlijden, kan dat voor verontwaardiging en onbegrip zorgen. Nóg een veelvoorkomende factor die voor onenigheid kan zorgen: kinderen die hebben meegewerkt in een familiebedrijf. Myriam: ‘Mijn zus heeft altijd in de horecazaak van mijn ouders gewerkt. Zelf voelde ik daar niks voor. Maar nu mijn ouders alle twee overleden zijn, stel ik me wel vragen bij de bijzondere positie die mijn zus binnen het bedrijf innam en wat zij financieel en materieel meer heeft gekregen dan ik.’ Relationele balans Eigenlijk gaan alle discussies die met erfenissen te maken hebben over het idee dat iedereen gelijk behandeld moet worden – iets wat in de praktijk vaak niet gebeurt. Gevolg: mensen voelen zich tekortgedaan. Ook bij families waar verhoudingen zelden problematisch waren. Anouk Moors: ‘Bij de dood en het regelen van de erfenis wordt niet alleen de financiële maar ook een relationele balans opgemaakt. Hoeveel is door de overledene in mij geïnvesteerd, ook op immaterieel vlak, en welke plek heb ik als kind gekregen en in welke mate klopt dat? En ook: hoe ben jij geliefd geweest? Bij het stopzetten van de relatie wordt een relationele balans opgemaakt. Bij een erfenis gebeurt dat juridisch gezien perfect, maar soms kan je toch nog het gevoel hebben dat de verdeling niet klopt. Wat ervaar jij relationeel gezien als rechtvaardig? Het is op dat vlak dat conflicten kunnen ontstaan bij een erfenis. Kom je er samen niet uit, dan kan een professionele bemiddelaar voor alle betrokken partijen tot een bevredigende oplossing komen.’

Doel van die bemiddeling bij een conflict is het met alle partijen op een evenwaardige manier bespreken en tot een oplossing komen waar iedereen zich goed bij voelt. Dat betekent ook dat alle betrokken partijen evenveel kennis en inzicht moeten krijgen over de situatie en dat er voor een deel begrip kan ontstaan zodat de relationele balans hersteld kan worden. Meestal lukt dat al met drie, maximaal vijf gesprekken. Bemiddeling kan door één of meerdere personen worden aangevraagd, maar alle partijen moeten daar natuurlijk wel mee instemmen. ‘Is dat niet het geval, dan zullen we toch altijd kijken welke andere wegen we kunnen bewandelen. We geven niet zomaar op’, zegt Anouk Moors. ‘Zo was er ooit een conflict tussen erfgenamen dat al 24 jaar in een gerechtelijke procedure aansleepte en waar diverse advocaten zich zonder succes over gebogen hadden. Uiteindelijk hebben we het in vier gesprekken weten op te lossen. Het vraagt natuurlijk moed om een eerste stap te zetten. Maar het vraagt ook een attitudeverandering om te gaan van “ik wil winnen” naar “ik wil hier samen goed uitkomen”.’