Stop met diëten, je wordt er alleen maar dikker van. En, van bewegen val je niet af! Het zijn maar enkele van de controversiële uitspraken die dr. Luc Evenepoel doet in zijn gezondheidsboek dat helemaal draait om minderen. Wetenschappelijk onderbouwd en toch leuk geschreven. Wij belden met de Vlaamse dokter in Zuid-Afrika, waar Evenepoel woont en werkt.
Tekst Katrien Elen – Beeld Shutterstock
‘Geen enkel dier telt calorieën. Toch heb ik nog nooit een dikke eekhoorn gezien. Dieren stoppen als ze voldaan zijn’
Volgens jou kan iedereen afvallen maar komen de verloren kilo’s er bij de meesten snel terug bij. Vallen we af op een foute manier?
Luc Evenepoel: ‘Ja, de meeste diëten gaan over alles of niets: vier weken drastisch minder eten en dan weer normaal. Maar al tijdens de tweede wereldoorlog is er onderzoek gedaan naar de effecten van een hongerdieet. Je metabolisme vertraagt als je jezelf uithongert. Als je achteraf opnieuw gewoon gaat eten, ga je verdikken, want je metabolisme heeft immers nog steeds een vertraagde werking.
De meeste dieethypes, zoals het lage koolhydratendieet, werken dus wel voor enkele maanden. Vandaar ook de enthousiaste reacties. Maar heel snel wordt er over gezwegen. De mensen schamen zich, want ze zijn weer eens in de val getrapt. Het enige dieet dat werkt – en daar is de wetenschappelijke wereld het over eens – is een patroon dat je kan volhouden voor de rest van je leven. Het maakt niet uit of het gaat over minder calorieën, kleinere porties of eten op vaste tijdstippen, zolang het je maar geen moeite kost.’
Als onze stofwisseling vertraagt als we minder gaan eten, kunnen we dan niet beter een tijdje meer eten om onze stofwisseling te doen versnellen?
LE: ‘Dat is een onorthodoxe oplossing waarmee je misschien wel geld kan verdienen (lacht). In de gevangenis van Vermont heeft men hier echter al mee geëxperimenteerd. De gevangenen kregen daar een tijdlang 10 000 calorieën per dag en kwamen zo 9 à 18 kg bij. Toen ze opnieuw overschakelden op een normale calorieinname, raakten de gevangenen snel terug op hun gewone gewicht. Echter, in een gevangenis is zoiets makkelijk te realiseren. Je eet immers wat ze je voorschotelen. In de vrije wereld is het veel moeilijker om na een periode van overvoeding weer normaal te gaan eten.’
Wat is eigenlijk een normale portie? >>>
Volgens jou eten we trouwens allemaal te veel?
LE: ‘Ja, we hebben geen besef meer van wat een gewone portie is. Een vuistregel is: maak van je handen een kuipje, daarin moet je maaltijd passen. Als je elke dag een klein beetje minder eet, zal je op termijn wel afvallen. Daarom, verklein je bord!
Neem Ons Kookboek als voorbeeld. De recepten van toen en nu zijn precies dezelfde, met dezelfde ingrediënten en hoeveelheden, maar volgens de hedendaagse uitgave zijn het recepten voor vier personen, terwijl deze een halve eeuw geleden nog voor zes tot acht personen waren geschreven. Dit is een gevolg van de schaalvergroting in de landbouw van de jaren 60. De productie ging omhoog en voedsel werd goedkoper. Doordat we ons meer voedsel kunnen veroorloven, gaan we meer eten. Ook de verpakkingen zijn groter geworden. In de jaren 50 dronken we Coca Cola uit flesjes van 200 ml, nu zie je overal halve literflessen. En uit een onderzoek naar borden op basis van schilderijen van Het Laatste Avondmaal blijkt dat borden 85% groter zijn dan 1 000 jaar geleden. Dat is allemaal geleidelijk gebeurd, waardoor we het niet hebben opgemerkt.’
We kunnen ons meer voedsel veroorloven, maar gezond voedsel is wel duurder dan ongezond eten?
LE: ‘Per calorie kost gezonde voeding meer, maar als je kijkt naar de voedingswaarde, is gezond voedsel goedkoper. Zo kost een appel van 80 calorieën ongeveer evenveel als een Mars van 240 calorieën. Met een Mars ben je echter niet verzadigd, met een appel wel. Op die manier is gezond voedsel duidelijk goedkoper.’
Moeten we nog calorieën tellen? >>>
Vind je het belangrijk om calorieën te tellen?
LE: ‘Nee, dat is overroepen. Als je elke dag 800 calorieën eet, ook al zijn dat drie Marsrepen, dan ga je gewicht verliezen. Maar als je elke dag 3 000 calorieën aan ongezonde voeding eet, ga je sneller verdikken dan van 3 000 gezonde calorieën. Dat heeft te maken met de ontstekingsprocessen die ongezond voedsel teweeg brengen in je lichaam. Bij de Weight Watchers moet je calorieën tellen. Dat is goed om je op de juiste weg te zetten. Maar als je eenmaal die waarden kent, heb je dat niet meer nodig. Geen enkel dier telt calorieën, toch heb ik nog nooit een dikke eekhoorn gezien. Dieren stoppen als ze voldaan zijn. Als zij te dik worden, dan is het gedaan met weglopen van roofdieren. Ze hebben er dus alle belang bij om niet te veel te eten. Ook wij waren tot het begin van de 19eeeuw allemaal slank. We aten natuurlijke voeding en aten niet te veel want eten was duur. Dik zijn was een teken van welvaart. De gewone bevolking at wat de pot schafte en zorgde ervoor dat ze genoeg energie binnenkreeg om hun dagelijks werk te doen.’
Wat we eten, is dus wel belangrijk?
LE: ‘Ja, kies voor normaal voedsel. Eten moet uit de natuur komen en niet uit een pak of uit de fabriek. Eet enkel voedsel dat Jezus nog zou herkennen. In mijn keuken vind je geen verpakte producten. In 75 tot 80% van de producten in de supermarkt zit suiker voor de smaak. We moeten ons ervan bewust zijn dat we beter een appel eten dan appelmoes.’
(…)
Lees meer in de juni-editie van Psychologies
