Emoties hebben altijd gelijk (maar wat doe je ermee?)

Emoties maken ons als mens rijk, maar ook wijzer en bewuster van onszelf. We moeten alleen weten hoe ze te hanteren. Enkele tips om sereen met onze poel van gevoelens om te gaan.

Tekst: Claire Delaime – Beeld: Shutterstock

1. Besef allereerst: je emoties zijn er niet voor niks, ze willen je helpen. Emoties zijn niet goed, noch slecht, ze willen je alleen iets vertellen. Ze laten je weten dat een bepaalde situatie of ervaring positief voor je zijn (vreugde) of dat ze op een of andere manier bedreigend voor je zijn (angst, woede, verdriet…). Emoties hebben ons, mensen, doorheen alle tijden aangezet om te reageren, en wel zo dat ons welzijn en ons bestaan het best mogelijk gegarandeerd werd.
2. Niets raakt je ‘zomaar’. Ook al word je geraakt door een schijnbaar klein of futiel ding, het is nooit nutteloos of onbelangrijk. Een emotie heeft altijd een betekenis, een doel, een functie. Er is een reden waarom je voelt wat je voelt, ook al zie je die niet meteen helder. Je geheugen heeft vitale informatie verzameld met de bedoeling je bestaan te garanderen. Als in het verleden een bepaalde ervaring geassocieerd is met gevaar en als zodanig geregistreerd is – bijvoorbeeld iemand die zijn stem verheft of je een versperring voorhoudt – kan elk gelijkaardig voorval, hoe klein ook, een emotie teweegbrengen.
3. Voeg geen extra emotie toe. Nu je weet dat je emotie een bestaansreden heeft, probeer je je er dan ook niet schuldig of beschaamd om te voelen. Je zorgen maken om je angst, lastig worden om je woedeaanvallen of je schuldig voelen om je tranen voegt alleen maar lading toe aan het initiële gevoel. Door jezelf te overladen met verwijten of overtuigingen over die emoties, hoop je je ervan te ontdoen, maar maak je de ervaring alleen maar zwaarder. Beter is het om stil te staan bij de oorspronkelijke emotie en te zien wat die je wilt vertellen.
4. Maak een onderscheid tussen feiten en reacties. Leer een onderscheid te maken tussen het gebeuren dat de emoties bij je heeft opgewekt, de pure feiten en het innerlijke verhaal dat je er zelf rond geconstrueerd hebt. Neem je jezelf die emotie kwalijk? Heb je een oordeel over jezelf? Of over de ander? Denk je dingen te zien die er niet per se zijn? Of geef je een eigen interpretatie aan andermans gedrag? Trek je overhaaste en negatieve conclusies uit het gebeuren? Wat je denkt, staat soms heel ver van wat er werkelijk gebeurd is. Neem bewust afstand van mogelijke projecties of inbeeldingen en kom dichter bij jezelf.
5. Wijs niet met de vinger naar een ander. Neem jouw stukje verantwoordelijkheid op. Het is jouw emotie, ook al wordt ze getriggerd door iets of iemand anders. De emotie hoort jou toe en dat is op zich goed nieuws, want dat betekent ook dat je er iets mee kan doen en dat je door die emotie kan begrijpen wat je nodig hebt of waar je naar verlangt. Omgekeerd ben je zelf ook verantwoordelijk voor je daden, maar niet voor de emoties die ze eventueel bij anderen teweegbrengen.
6. De emotie is het begin van de oplossing. Als je eenmaal weet wat je precies voelt, draag dan goed zorg voor jezelf. Een emotie duikt op wanneer je noden niet beantwoord worden of de beantwoording van je behoeftes in gevaar wordt gebracht. Angst wijst erop dat je nog meer veiligheid nodig hebt. Woede dat een grens is overschreden en je jezelf nog beter moeten leren kennen en erkennen. En verdriet dat je de behoefte voelt om een gebeuren zin te geven en te kunnen plaatsen. En zo zijn er ook heel mooie emotionele momenten: vreugde is dan weer een teken van energie, vitaliteit en geluk en een signaal dat je zin hebt om ervoor te gaan. Geef jezelf wat je nodig hebt.
   
   Meer tips over omgaan met emoties vind je in ons DOSSIER EMOTIES (nu in de nieuwe Psychologies, mei-juni 2019)