Durf je de waarheid te zeggen op je werk?

Wie durft zijn baas onverbloemd de waarheid te zeggen? Wie neemt het op voor een collega die het slachtoffer is van roddels? Wie durft zichzelf in vraag te stellen? Nergens is zeggen wat we echt denken zo moeilijk als op kantoor. ‘Maar ook op het werk is er ruimte voor eerlijkheid’, meent coach Daniëlle De Wilde.

Tekst Tina De Gendt

Doorbreek het hiërarchisch denken

Authentiek zijn en de dingen benoemen zoals ze écht zijn, het is een duidelijk waarneembare tendens in de maatschappij. Alleen op het werk liegen we erop los, blijkt uit onderzoek. Het is niet ver zoeken naar de verklaring waarom we thuis eerlijker zijn dan op het werk. Bij familie en vrienden hebben we er minder belang bij om te liegen: we hoeven niet te vrezen voor ontslag als we een ongemakkelijke waarheid durven verkondigen.

‘De context bepaalt waar we de waarheid durven zeggen en waar niet’, verklaart Daniëlle De Wilde. ‘Het is moeilijk op te komen voor je behoeften als je denkt dat je iets te vrezen hebt. Zeker in economisch onzekere tijden kan het niet anders dan dat de eerlijkheid op de werkvloer daaronder lijdt. In het midden van een crisis doen we alles om goed over te komen bij de chef, zeggen we minder wat we denken en proberen we zelf ook meer te manipuleren.’ Toch is er volgens De Wilde al veel verbeterd in vergelijking met vroeger. ‘Op het vlak van hiërarchie is er heel wat veranderd de laatste decennia. Dertig jaar geleden was het in de meeste bedrijven ondenkbaar dat de baas zijn eigen brieven zou schrijven of versturen.

Tegenwoordig gedragen managers zich veel meer als gelijken van hun werknemers.’ Het idee van ‘shared leadership’ is in opmars: samenwerken in plaats van elkaar als concurrent te beschouwen. Er wordt onder collega’s veel meer overlegd en naar elkaar geluisterd. In zo’n context zou het ook gemakkelijker moeten zijn om de waarheid te zeggen. Alleen durven werknemers het nog niet altijd.

‘Moderne managers appreciëren mensen die durven opkomen voor zichzelf. Het zijn vooral de werknemers zelf die maar moeilijk kunnen wennen aan die nieuwe context en nog te weinig de waarheid durven zeggen.’ Het advies van De Wilde luidt dan ook zo veel mogelijk gebruikmaken van de moderne bedrijfscultuur om openlijk voor je behoeften op te komen. ‘Werknemers zijn op dat vlak nog erg bang, terwijl dat vaak nergens voor nodig is. Het hiërarchisch denken zit vooral in hun hoofd.’