Les in assertiviteit: ga het conflict aan

We leren het van kleins af aan: een ‘braaf kind’ moet je zijn. Als volwassene blijven we vaak denken dat conflict ten alle tijde vermeden moet worden. ‘Terwijl in conflict gaan net een positieve houding is: je neemt immers verantwoordelijkheid op’, zegt Erwin Tielemans, expert verbindende communicatie.

Tekst Tina De Gendt

Een conflict ontstaat als verschillende betrokkenen niet meer tevreden zijn over hun situatie. De eerste stap naar een oplossing is het conflict aangaan. ‘Daar is niks negatiefs aan’, benadrukt Tielemans. ‘Iedereen vertrekt vanuit de positieve ingesteldheid dat verandering mogelijk is en de bereidheid om zelf verbetering te stimuleren.’ Toch hebben veel mensen het moeilijk met conflict. Dat merkt Tielemans dagelijks in de praktijk. ‘Omdat ze het niet geleerd hebben’, zegt hij.

‘Zowel op het werk als thuis is het gehoorzaamheidsdenken nog altijd heel dominant, terwijl onze maatschappij op alle vlakken gedemocratiseerd is, zodat verantwoordelijkheid van elk individu net belangrijker is. Conflict is dan ook essentieel voor een democratie: een burger die het conflict aangaat neemt verantwoordelijkheid op.’ Een belangrijke vaardigheid is om op een constructieve manier met conflict om te gaan.

‘Conflict hoeft geen ruzie te zijn’, aldus Tielemans. ‘Zolang je een aantal basisregels respecteert kan het ook een aangename ervaring zijn.’

Spreek je emoties uit

‘Waarom ben je zo emotioneel!?’ Als die uitspraak valt weet je dat het een moeilijke onderhandeling wordt. Emoties hebben volgens de meeste mensen geen plaats in een rationele discussie, maar daar ligt volgens Tielemans net de kern van veel problemen: ‘Emoties zijn er altijd. Die kan je als mens niet zomaar uitschakelen, en zeker niet als je een conflict hebt met je collega, partner of kroost.’

De kunst van een conflict oplossen ligt dan ook niet in het vermijden of onderdrukken van emoties maar juist in het zo vroeg mogelijk uitspreken ervan. ‘Het moeilijkste daaraan is dat je moet leren communiceren over je primaire emoties (‘Ik ben boos/verdrietig’) nog voor ze overgaan in secundaire emoties (Ik ben boos op jou/verdrietig doordat …). Door je gevoelens kenbaar te maken kan je vaak op meer begrip rekenen van de ander en vermijd je dat ze op een bepaald moment explosief naar buiten stromen.’