Hoe kaart je seksproblemen aan? Praten over seks gaat niet alleen over fantasieën of wat je leuk zou vinden tussen de lakens. Soms vallen er tussen een koppel ook seksuele moeilijkheden te bespreken, en dat is niet altijd evident. Vaginisme of erectiestoornissen, schaamte om je lichaam … praat je erover of niet? En hoe pak je dat aan?
Tekst Anne Wislez
Liep alles maar altijd feilloos tussen de lakens. Het zou ons heel wat zorgen besparen. En vooral lastige gesprekken. Want veel mensen geven toe: ‘seks is nooit een issue geweest … tot het niet meer vanzelf ging’.
Als er een probleem opduikt wordt seks opeens een zwaar beladen thema, en o zo delicaat. Want beide partijen weten maar al te goed dat je door de zaken te benoemen problemen kan oplossen maar ze ook kan verergeren. Wat je uitspreekt kan een grote impact hebben op de ander, waardoor de kans bestaat dat je spontaniteit afgeremd wordt en je gaat twijfelen. Spreek je je uit of toch liever niet? En zo ja: hoe dan?
‘Niemand kan je aanraden of je beter wel of niet over een seksueel probleem praat met je partner’, klinkt het bij Sam Geuens, klinisch seksuoloog van de Vlaamse Vereniging voor Seksuologie. ‘Er zijn ook geen zaligmakende communicatieregels. Sommige mensen voelen zich er goed bij om zo veel mogelijk uit te spreken, andere huiveren bij de gedachte alleen al. Alleen als een thema niet wegebt maar in je hoofd almaar omvangrijker wordt zou ik toch aanraden om het op de een of andere manier te delen.’
Hoe je dat het best doet? ‘Breng de dingen zo spontaan mogelijk aan, op de manier en in de taal die voor jezelf oké aanvoelen. Het is de verantwoordelijkheid van je partner om aan te geven of hij dat oké vindt of niet. En als je partner jou ergens over aanspreekt op een manier die je niet aanstaat dan is het aan jou om dat te signaleren. We weten zelden zeker of iets al dan niet goed zal overkomen. Ook mensen die 30, 40 jaar bij elkaar zijn weten het vaak nog niet van elkaar.’
Als je ergens moeilijk over durft te praten of in een gesprek telkens in hetzelfde straatje belandt kan het een oplossing zijn om met een derde te gaan praten. ‘Een seksuoloog of andere hulpverlener kan het praten bevorderen, omdat je dan een soort driehoekscommunicatie krijgt’, geeft Geuens aan. ‘Je praat dan tegen iemand die niet rechtstreeks betrokken is en dus geen impact zal ondergaan van wat je zegt, waardoor er een soort zorg wegvalt.
Sam Geuens, klinisch seksuoloog: ‘Breng de dingen zo spontaan mogelijk aan, op de manier en in de taal die voor jou oké aanvoelen’
Zo spreek je uiteindelijk toch zaken uit die je rechtstreeks tegen je partner had willen zeggen maar waarvan je niet weet of wist hoe.’ Is een derde erbij betrekken voor jou pas een volgende stap en wil je je bezorgdheden eerst binnenskamers proberen te bespreken dan kan dit advies je alvast een stuk op weg helpen.
Praten over schaamte
Isa (28): ‘Ik hou niet van mijn lichaam. Me voor het eerst voor een man uitkleden is altijd horror geweest voor mij. Meestal drink ik wat om me eroverheen te helpen en het licht blijft altijd uit. Nu heb ik sinds een tijdje een fijne relatie met een man die zegt me heel mooi te vinden, maar ik verstop me nog altijd en ik wring me bij het vrijen in duizend bochten zodat hij me van bepaalde kanten niet ziet. Hoe kan ik hem duidelijk maken dat die schaamte me echt afremt?’
De seksuoloog: ‘Schaamte heeft een enorme impact op je body image, je zelfvertrouwen. Verder voelen mensen ook vaak schaamte als ze merken dat wat voor hen op seksueel gebied werkt niet mainstream genoeg is. Schaamte is niet functioneel: het heeft weinig nut om je te schamen. En toch, het is een krachtig gevoel en dat verander je niet zomaar.’
‘Daarom is het bij schaamte belangrijk om je af te vragen waar je naartoe wilt. Als je je minder zou schamen, wat zou dat dan geven in de praktijk? Waaraan zou je merken dat je je minder schaamt? Bijvoorbeeld: ik zou dan dat jurkje durven aandoen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het doenbaar wordt om die dingen te gaan doen? Zou het helpen om het licht een beetje te dimmen, of om iets nieuws te kopen …? Praktische zaken. Zo kan gaandeweg het gevoel errond veranderen. Toegeven dat je je ergens voor schaamt is een kwetsbaar, emotioneel moment.’
‘Als partner zou je kunnen reageren: “maar daar hoef je je toch niet voor te schamen, zo erg is dat toch niet!” Dat klinkt empathisch maar eigenlijk minimaliseert het iets wat voor de ander belangrijk is. Als je partner je een boodschap over schaamte geeft is dat een vraag naar begrip en zorg. Daarom is het goed om eerst te laten weten dat je de boodschap au sérieux neemt. “Ik ben blij dat je me dat vertelt, ik snap dat het voor jou een belangrijk punt is. Kunnen we er samen voor zorgen dat het minder lastig is voor jou? ” Op basis van zo’n aanpak kan er iets veranderen in gevoel én praktijk.’
‘Vind je wat de ander je ontboezemt inderdaad beschamend, of heb je er zelf last van, zet dan – als het kan – in eerste instantie eventjes je eigen gevoel opzij. De ander stelt zich kwetsbaar op en het is belangrijk om dat op te vangen. Later kan je dan voor jezelf de eerlijkheid hebben om aan te geven wat haar of zijn woorden met je gedaan hebben.’
Praten over lichamelijke moeilijkheden
Tina (33): ‘Vrijen gaat bij mij meestal gepaard met pijn. Ik heb zin om met mijn partner te vrijen maar als hij bij me binnenkomt heb ik het gevoel te nauw te zijn. Dat heb ik in zekere mate al ondervonden bij al mijn partners. Het is ontmoedigend … Ik heb een nieuwe man ontmoet met wie ik nog niet gevrijd heb en zou er met hem over willen praten. Praat ik er op voorhand over of kaart ik het thema in bed aan als de situatie zich voordoet?’
De seksuoloog: ‘Als je het gevoel hebt dat erover praten je rustiger zal maken dan zou ik je aanraden om het op voorhand te bespreken. Sommige mensen hebben na zo’n gesprek het gevoel dat er een last van hun schouders valt. Maar erover praten kan de vrijpartij ook bezwaren en onzekerheid teweegbrengen. Het kan je onder druk zetten en een verhaal worden in je hoofd: nu we erover gepraat hebben zal je zien dat ik weer ga blokkeren …’
‘En dan krijg je een soort selffulfilling prophecy. Heb je het gevoel dat het je onder druk zal zetten dan bespreek je het beter niet op voorhand. Of een lichamelijk ongemak tijdens een vrijpartij als een probleem ervaren wordt hangt er ook van af hoe jullie kiezen om ermee om te gaan. Neem nu erectiestoornissen: een gemiddelde man verliest tijdens een vrijpartij zijn erectie op een bepaald moment. Je lijf volgt je gevoel en je bent nu eenmaal niet tijdens de hele vrijpartij even opgewonden. Als jij of je partner daar meteen een probleem van maken dan bezwaar je een situatie die niet zwaar hoeft te zijn.’
‘Net zo bij pijn bij het vrijen. Als je meteen begint van “oei, het gaat niet” dan worden beide partners afgeremd. Maar als je samen afspreekt dat je het als man rustig gaat aanpakken, en dat jij als vrouw het tempo zal aangeven en zal zeggen of het gaat of niet dan hoeft dat het vrijen niet te belemmeren. Het kan juist een afstemming op elkaar geven.’
‘Je kan die thema’s ook zien als aspecten van elkaar seksueel aftasten en leren kennen. Het verkennen van grenzen en mogelijkheden maakt deel uit van een nieuwe partner ontdekken. In seks en praten over seks zijn er weinig regels en normen: het is het verkennen van twee mensen, in hun unieke combinatie.’
Praten over soloseks
Melissa (41): ‘Mijn man en ik zijn al meer dan vijftien jaar samen en onze vrijpartijen zijn niet altijd even opwindend meer. Sinds een tijdje ben ik weer beginnen masturberen. Ik voel me er zelf goed bij, het wekt de lust in mij weer op, het geeft me energie. Vertel ik dat aan mijn man? Of hou ik het voor mezelf? Zal hij zich niet afgewezen voelen als hij het ontdekt?’
De seksuoloog: ‘Je mag perfect twee seksualiteitsbelevingen hebben: één samen en één apart. Wat deel uitmaakt van je soloseksleven hoeft geen deel uit te maken van je seksleven met je partner en omgekeerd. Als je iets verandert in je soloseksleven – ook als er toeters en bellen aan te pas zouden komen – hoéf je daarover niet per se iets aan je partner te vertellen. Tenzij er andere mensen bij betrokken zijn, natuurlijk, dat is geen sologegeven meer.’
‘Er zijn best veel mensen die masturberen, bijvoorbeeld als hun behoefte aan seksuele ontlading groter is dan die van hun partner. Maar het hoeft zeker niet te betekenen dat je iets tekortkomt bij je partner. Moet je het hem dus vertellen of niet? Niet per se. Tenzij je dat zelf graag wilt, of tenzij er afspraken bestaan rond zulke thema’s. Als je partner ooit gezegd heeft: “in dat geval zou ik graag hebben dat je me dat vertelt …” Als dat voor jou doenbaar is, is het dankbaar om op zo’n moment je partner tegemoet te komen. Maar het is altijd weer schipperen tussen: waar voel ik me goed bij en waar voelt mijn partner zich goed bij?’
‘Ontdek je in je soloseksleven iets wat je graag zou integreren in het seksleven met je partner dan zal je er natuurlijk wel op moeten aansturen. Maar dat kan ook met non-verbale communicatie tijdens het vrijen zelf. Heb je toch het gevoel dat je iets mist bij je partner dan is het goed om daarover te praten. In dat geval moet de communicatie niet gaan over je soloseksleven maar over wat je graag anders zou willen in het vrijen met hem.’
Malschaert (39), actrice en comédienne: ‘ Als vrouw durf ik ook te lachen met de gênante kanten van seks’ Veerle
‘Wij hadden thuis een supermarkt en daar werden ook vieze boekskes verkocht. Hoewel mijn ouders nooit met mij over seks praatten was ik de eerste van de klas die wist hoe het werkte. Ik vertelde dat graag verder op school, trots dat ik “het geheim” kende. Toen ik als tiener begon te tongzoenen besprak ik dat in geuren en kleuren met vriendinnen, maar nooit met de jongens in kwestie.’
‘Met mijn eerste lief, met wie ik twee jaar samen was, durfde ik wel praten. Onze klungelige experimenten in de cinema of achter muurtjes waren vaak hilarisch. Ik ben blij dat ik mijn seksuele ontdekkingstocht heb gemaakt met iemand die ik vertrouwde. Onenightstands zijn aan mij niet besteed. Ik heb er ooit eentje gehad die op een turnles leek, er was geen sfeer.’
‘Die ervaring heb ik later – verbloemd -gebruikt in mijn eerste show. Ik durf lachen met seks op het podium. Waarom niet? Ik vind het een van de normaalste dingen die er zijn. Als ik een anekdote over beffen vertel dan gebruik ik dat woord. Als ik merk dat sommigen in de zaal daar aanstoot aan nemen zal ik het expres nog een paar keer herhalen. Een man uit het publiek heeft mij na een castratiegrap ooit gezegd: “als je daarover bezig bent dan krijg ik al pijn aan mijn ballen!” Als mannen over seks grappen blijft het altijd in een sfeer van opscheppen en presteren.’
‘Als vrouw durf ik ook te lachen met de gênante kanten van seks. En dat intimideert mannen blijkbaar. Pas op, niet alles is grappig. Ik ben in Turkije ooit bijna verkracht en met die ervaring kan ik niks in mijn comedyshows. Een lach en een traan liggen vaak dicht bij elkaar, maar sommige dingen zijn te erg.’
Barbara de munnynck Veerle toert met haar nieuwe show ‘Ecodiva’ door Vlaanderen
