Work-life balans: In evenwicht door minder te werken?

Steeds meer mensen zijn de combinatie van een voltijdse job op het werk én thuis beu en kiezen ervoor om minder te gaan werken. Maar hoe vermijd je dat je ontsnappingspoging uitdraait op een blokkage? Psychologies sprak met gelukkig deeltijds werkenden over het vermijden van de valkuilen.

Tekst Tina De Gendt – Foto Diego Franssens

Vandaag werkt meer dan de helft van de vrouwelijke werknemers in België deeltijds (bij de mannen is dat een tiende). Maar nog vele duizenden meer dromen ervan. Verschillende enquêtes wijzen uit dat 70 tot 80 % van de werkende vrouwen een parttime job ambieert. Vooral voor drukbezette moeders lijkt ‘minder werken’ een gedroomde oplossing, maar in de praktijk draait het vaak anders uit. Volgens het blad Vacature komen steeds meer mensen terug op hun beslissing om deeltijds te werken.

Vooral vrouwen die vier-vijfde werken hebben vaak spijt van hun beslissing. Uit bepaalde onderzoeken blijkt zelfs dat deeltijds werkenden nog vaker met een burn-out te maken krijgen dan voltijds werkenden. Een zege voor de ene, een vergiftigd geschenk volgens de andere. ‘Gewoon wat minder werken’ is in elk geval gemakkelijker gezegd dan gedaan. Tussen droom en werkelijkheid staan een resem bezwaren en valkuilen. Hoe zorg je ervoor dat een deeltijds contract inderdaad een oplossing biedt en geen bijkomende problemen oplevert? Vijf valkuilen om rekening mee te houden voor wie deeltijds wil gaan werken of het al doet.

Je gaat minder werken maar…

1. Je werkt niet minder

Vooral voor vrouwen die vier vijfde gaan werken is dat al te vaak de realiteit: ze worden minder betaald maar presteren nog hetzelfde. ‘Takenpakketten worden nu eenmaal niet herschreven voor vier vijfde werknemers’, krijg je te horen. Maar als jij het niet doet, hoe moet het dan met ‘de rest’ van het werk? Een extra personeelslid aannemen voor een vijfde van je takenpakket is voor veel ondernemingen onhaalbaar, dus wordt het werk in de meeste bedrijven gewoon doorgeschoven naar de collega’s.

Die zitten vaak genoeg tot over hun oren in het werk, waardoor het werk blijft liggen. De gevolgen van de beslissing belanden daardoor gewoon terug op het bureau van degene die minder wilde gaan werken. Heel wat deeltijds werkenden presteren daardoor veel overuren of werken vaak van thuis. ‘Het enige voordeel van mijn vier vijfde contract is dat ik niet meer met mijn kinderen naar de supermarkt moet op zaterdag’, zegt Leen. ‘Voor de rest heb ik alleen nadelen: ik verdien minder, mijn collega’s klagen, ik werk ’s avonds en de was stapelt even hard op als tevoren.’

Oplossing

Bespreek op voorhand met je leidinggevende welke taken je niet meer zal kunnen uitvoeren. Wees realistisch en baseer je op je werkelijke uurrooster. Denk samen met je chef na over een oplossing voor het werk dat je niet meer zal doen. Zo vermijd je dat het op termijn gewoon terug bij jou terechtkomt.

2. Je werk is je leven

Wie beslist om minder te gaan werken heeft bewust of onbewust zijn prioriteiten herschikt. Je wilt meer tijd voor jezelf, hebt meer tijd nodig voor het huishouden, wilt vaker bij je kinderen zijn, hebt een nieuwe hobby of noem maar op. Wat de reden ook is, het werk is in elk geval een trapje gedaald in de hiërarchie. Voor mensen die jaren gewerkt hebben aan een carrière kan dat psychologisch zwaar vallen.

‘Ik heb mezelf altijd gedefinieerd aan de hand van mijn job, tot ik tijdelijk deeltijds ging werken voor de kinderen. Daarna ben ik de passie voor mijn werk grotendeels verloren’, getuigt Bram, die tot voor kort als hulpverlener in een instelling werkte. ‘Ik zoek nu een job die combineerbaar is met mijn gezin, niet omgekeerd.’ Zelfs als je deeltijdse situatie voor jou tijdelijk is en je vastberaden bent om op termijn opnieuw voltijds aan de slag te gaan is het niet ondenkbaar dat je omgeving dat niet zo interpreteert.

Het is algemeen bekend dat deeltijds werkenden promoties en kansen mislopen omdat ze minder bereid zouden zijn om te investeren.

Oplossing

Meer nog dan een praktische beslissing is deeltijds werken een psychologische beslissing. Een moment om te beseffen dat je werk niet je leven is, maar misschien wel een heel belangrijk deel van je leven. Neem de tijd om stil te staan bij wat je job voor je betekent.

“Voor wie zich jaren gedefinieerd heeft aan de hand van zijn job kan deeltijds gaan werken psychologisch zwaar vallen”

3. Je maakt je zorgen over geld

Het meest directe gevolg van minder gaan werken is dat er minder geld binnenkomt. Voor sommigen, zoals alleenstaande ouders of mensen met zware schulden, is deeltijds werken om die reden alleen al niet haalbaar. Er zijn echter verschillende opties die een pak voordeliger zijn dan het ‘vrijwillig deeltijds werk’. Zo kan je ook ouderschapsverlof of tijdskrediet spreiden over enkele maanden of jaren.

Als alle collega’s onder tijdsdruk lijden kan in kleine ondernemingen een ‘algemene werktijdverkorting’ (voor alle werknemers) een goede oplossing zijn. Eens je echt aan het rekenen gaat is het belangrijk om behalve de maandelijkse loonsvermindering ook de financiële gevolgen op lange termijn in te calculeren op het vlak van pensioenrechten en ontslagvergoedingen. ‘Alleen om die reden kan deeltijds werken voor mij enkel een tijdelijke oplossing zijn. Van zodra ik het weer mogelijk acht ga ik opnieuw voltijds aan de slag’, zegt alleenstaande Kader.

Oplossing

Meer verdienen zal je door minder te gaan werken in elk geval niet doen. Maar dat hoeft niet altijd een probleem te zijn, zolang je bereid bent om toegevingen te doen. Als je inkomen daalt moeten ook de uitgaven dalen. Bereken dus beter vooraf waarop je kan besparen.