Het perfecte koppel bestaat niet
3. John Gottman: Respect boven alles
‘Minachting is sluipend gif voor een relatie’, zegt de Amerikaanse psycholoog John Gottman. Gottman deed baanbrekend onderzoek naar stabiliteit binnen huwelijken en relaties. ‘Je kan die destructieve kracht opheffen door opnieuw aandacht te hebben voor je partners fijne kanten.’
Gelukkig getrouwde mensen houden van elkaar. Natuurlijk doen ze dat. Maar belangrijker dan bewondering, affectie en hartstocht is vriendschap. De kern van elk goed huwelijk is respect voor je partner, ondanks zijn gebreken. Door af en toe bewust stil te staan bij de positieve eigenschappen van je partner kan je je huwelijk gezond houden.
Bij veel koppels zijn respect en vriendschap door de jaren heen verminderd. En dat terwijl ze cruciaal zijn voor langdurig geluk, omdat ze minachting buiten de deur houden. Want minachting is een van de meest destructieve krachten in een relatie, een sluipend gif. Zonder het fundamentele geloof dat je partner jouw respect verdient is er geen basis voor een waardevolle relatie. Hoe beter je in contact blijft met je positieve gevoelens voor elkaar, hoe minder groot de kans dat je minachtend zal reageren tijdens een conflict.
Het goede nieuws is dat je opnieuw kan leren om contact te maken met die positieve gevoelens, zelfs als ze al lang begraven leken. Je kan de herinnering eraan opnieuw bovenhalen, onder meer met deze vragen:
• Wat vond je fijn aan hem/haar bij jullie eerste ontmoeting? Som drie dingen op.
• Wat zijn de drie kwaliteiten die je het meest bewondert in je partner?
• In welke situatie paste hij een van die kwaliteiten toe?
The little things
Hollywood heeft een rampzalige invloed gehad op onze notie van passie en romantiek. Je hart mag dan sneller slaan wanneer Leonardo DiCaprio een smachtende Kate Winslet in zijn armen neemt, in het echte leven is romantiek een pak alledaagser. Ze wordt gevoed wordt door kleine gebaren – tijdens het ontbijt of na een lange werkdag. Romantiek ontstaat wanneer je zijn lievelingskoekjes koopt in de supermarkt, of wanneer je je werk even aan de kant schuift om je partner succes te wensen met zijn meeting.
Je laat hem op die manier weten hoe waardevol hij voor je is, en dat versterkt telkens weer de band die er tussen jullie bestaat. Op die momenten kiezen jullie ervoor om je naar elkaar te richten, eerder dan je van elkaar af te keren. Eigenlijk vraag je op het moment dat je met zijn favoriete koekjes thuiskomt om zijn aandacht. In de vorm van affectie, humor of steun bijvoorbeeld.
Je partner kan op twee manieren reageren: door zich van je af te keren of door zich naar je toe te richten. Het laatste is de basis van emotionele verbinding, romantiek, passie en een goed seksleven. Doet je partner het omgekeerde, dan kan dat heel pijnlijk zijn. Toch is het meestal niet slecht bedoeld: mensen wijzen elkaar niet bewust af, hun reacties zijn eerder automatisch en ondoordacht. Omdat we voortdurend afgeleid worden door werk en praktische beslommeringen beschouwen we de ander gaandeweg als vanzelfsprekend.
Om het tij te keren is het dikwijls al voldoende om je te realiseren hoe belangrijk die kleine momenten zijn. De eerste stap om je naar elkaar toe te richten is simpelweg beseffen hoe cruciaal die op het eerste zicht alledaagse acties zijn. Niet enkel voor de stabiliteit van je relatie maar ook voor het beleven van langdurige romantiek. Voor veel koppels kan het al een wereld van verschil maken om de dagelijkse interactie niet als vanzelfsprekend te beschouwen maar als iets wat er echt toe doet in een relatie.
Empathie is een troef
Soms zijn er dieper liggende redenen waarom koppels naast elkaar lijken te leven. Als de een de ander voortdurend afwimpelt kan dat een teken van vijandigheid zijn. Misschien is er een sluimerend, onuitgesproken conflict. Maar ik heb vaak genoeg ondervonden dat problemen tussen partners eerder te maken hebben met een verschillende nood aan intimiteit en onafhankelijkheid.
Meestal voelt de ene partner zich verstikt, terwijl de ander het gevoel heeft dat er te veel afstand is. Het beste wat je dan kan doen is erover praten. Door daar samen naar te durven kijken kan je leren hoe je elkaar kan geven wat jullie nodig hebben. Een heel praktische en bruikbare manier om dat te doen is actief luisteren. Het doel is om met de nodige empathie open te staan voor het perspectief van je partner, zonder meteen te veroordelen.
Maar koppels hebben dikwijls geen zin in die strategie op de momenten dat ze er het meest baat bij zouden hebben, dat is dikwijls het probleem. Conflictsituaties zijn nu eenmaal niet de ideale omgeving voor empathie. Maar je kan actief luisteren ook toepassen in discussies die niet over jullie relatie gaan. Als je het in die situaties leert gebruiken is de kans groter dat jullie er ook in slagen tijdens meer persoonlijke conflicten. Zo kan je discussies in goede banen leiden:
• Praat om beurten. Elke partner mag een kwartier lang klagen.
• Geef geen ongevraagd advies. Als je snel met een oplossing op de proppen komt voor je partners dilemma zal het voor hem aanvoelen alsof je het probleem minimaliseert.
• Toon oprechte interesse en laat je geest of ogen niet afdwalen. Blijf gefocust op je partner. Stel vragen.
• Toon begrip, wees empathisch. Laat je partner weten dat je met hem meeleeft, dat je zijn gevoelens begrijpt.
• Kies partij voor je partner. Dat betekent dat je hem steunt, zelfs als je zijn standpunt onrealistisch vindt. Kies niet de kant van de oppositie.
• Neem een ‘wij tegen de anderen’-houding aan. Benadruk dat jullie samen, als team, voor het probleem staan.
• Wees liefdevol.
Meer info: www.gottman.com
