David Dewulf: Voorkom een depressie door mindfulness

Vreemde bezigheid

Vond je omgeving dat geen vreemde bezigheden voor een jongen uit een gezin van zaakvoerders?
DD: ‘Ik had het gevoel dat iedereen het altijd wel van mij aanvaardde, ook mijn vrienden die wel eens moesten lachten omdat ik als enige op café zat met een glas water bijvoorbeeld. Dat was gewoon hoe ik was, zonder meer, want ook als tiener had ik al snel door dat ik mijn visie niet moest opdringen aan anderen.’

‘Ik wil het beste van mezelf geven aan mijn kinderen en hen bijstaan in de pijn die onvermijdelijk deel zal zijn van hun leven’

‘Ik was bijvoorbeeld vegetariër omdat ik vond dat je verantwoordelijkheid moet nemen voor de volledige keten waar je deel van uitmaakt. Stel nu dat je zelf het lammetje moet slachten dat je vanavond gaat opeten. Veel mensen zouden dan toch maar voor de wortels gaan, om het even hilarisch voor te stellen. Maar wel vlees eten omdat iemand anders het al voor je geslacht heeft en je daar dus niet meer over moet nadenken, dat vind ik niet helemaal kloppen.’

‘Maar die visie opdringen aan mijn vrienden, dat heb ik nooit gedaan. Het was gewoon mijn keuze en die werd aanvaard. Ook mijn ouders hebben me altijd vrij gelaten in mijn eigen keuzes en ze zelfs gewaardeerd. Mijn vader voelde dat ik niet zomaar zoekende was, ik was van nature introvert en rustig maar ook heel vastberaden in de dingen die ik deed. Dat paste wel bij zijn eigen levensmotto dat luidt dat je maar twee dingen nodig hebt: gezond verstand en de bereidheid om te werken.’

‘Er zijn veel mensen die van alles willen, maar de vraag is vooral: wat wil je ervoor doen. Mijn vader was een selfmade man maar iemand die ervoor ging. Hij zag dat ook in mij, al was het dan niet om zijn zaak over te nemen, iets wat hij zoals iedere ouder wel graag had gehad.’

Wetenschap als erkenning

Uiteindelijk viel de keuze voor je verdere studie op geneeskunde. Hoe kwam dat?
DD: ‘In meditatie kon je niet verder studeren, dus werd het geneeskunde. Ik ben eraan begonnen terwijl ik al wist dat ik het beroep van arts nooit zou gaan uitoefenen. Wat ik wel wilde was een stevige basis.’

Die geneeskundige basis geeft je meteen ook veel geloofwaardigheid.
DD: ‘Ja, maar het is niet omdat een dokter iets zegt dat het waar is. Soms lopen mensen in die valkuil. Natuurlijk heb je als arts stevige bagage en de vaardigheden om iets grondig te onderzoeken. Wetenschap is belangrijk maar loopt soms achter op de feiten. Sinds twaalf jaar is bijvoorbeeld aangetoond dat mindfulness efficiënt is om depressie te voorkomen. Had je dat dertig jaar geleden naar buiten gebracht dan zou je verketterd zijn als arts. Terwijl het dertig jaar geleden ook al werkte hoor.’

Na je studie trok je naar India. Hoe bepalend was die ervaring?
DD: ‘Dat was het eerste wat ik gedaan heb nadat ik afstudeerde als arts. Ik was sowieso al sterk aangetrokken tot die oude cultuur. India was een openbaring. Ik leerde nieuwe vormen van yoga en meditatie kennen, nam een kijkje in de ayurvedische geneeskunde en draaide een tijd mee met een lokale dokter. Heel inspirerend maar toch niet helemaal voor mij’.

‘Het half jaar dat ik in China was en me onderdompelde in de Chinese alternatieve geneeswijze zorgde voor eenzelfde ervaring: uiterst boeiend, maar ook niet voor mij. Ook in Zwitserland, Duitsland en de Verenigde Staten ben ik alternatieve geneeswijzen gaan bestuderen. Ik vond het jammer dat alternatieve geneeskunde in onze klassieke artsenopleiding werd doodgezwegen, alsof het niet bestond. Zo kan je er eigenlijk ook geen uitspraken over doen.’

‘Ik vond het vreemd dat veel artsen het afschrijven als iets wat niet werkt, terwijl er maar weinig over geweten is. Gelukkig komt er nu wel meer onderzoek waardoor in kaart wordt gebracht wat werkt en wat niet.’

Als alternatief arts aan de slag gaan is nooit een optie geweest?
DD: ‘Ik vond het prikkelend om een ruimer beeld te kunnen ontwikkelen maar er was nooit iets waarvan ik zei: dit is het nu. De essentie is dat ik mensen wil helpen maar ik kan alleen iets aanbrengen waar ik honderd procent achter sta. Er zijn dingen die me wel aanspraken.’

‘Zo heb ik in China qi gong leren kennen, wat me op dat moment hielp om mijn rugklachten te verminderen. Ook een aantal meditatievormen hebben me vooruitgeholpen maar dat alles was net niet genoeg om er echt mijn missie van te maken. Het was pas toen ik mindfulness en mind-body medicine in een wetenschappelijk kader kon bestuderen in de VS dat ik zeker wist wat ik wilde doen.’

Werk is stress

Je recentste boek handelt onder meer over mindful werken. Heel erg van deze tijd is dat mensen hun identiteit verweven zien met hun werk. Anderzijds blijkt het werk een enorme stressfactor. Wat raad jij aan?
DD: ‘Als mensen het moeilijk hebben en de tijdsdruk begint toe te nemen worden zogenaamde niet essentiële dingen uit het leven geschrapt. Er wordt bijvoorbeeld geen tijd meer gemaakt voor leuke dingen, familie en vrienden. En wat is het enige wat dan nog overblijft? Werk. Als dat dan ook onderuit wordt gehaald door een tegenslag of omdat je bijvoorbeeld ontslagen wordt dan ben je alles kwijt. Werk is belangrijk en hoort erbij maar mag niet het enige zijn en zeker niet je enige bron van eigenwaarde.’

‘Als mensen me vertellen dat ze complimenten hebben gekregen zeg ik altijd “geniet ervan en neem het niet te persoonlijk”. Hoe persoonlijker je succes neemt, hoe persoonlijker je ook falen zal nemen. Dan word je heel labiel meegeslingerd op de golven van het leven. Eigenwaarde geeft natuurlijk een leuk gevoel en is geassocieerd met psychologisch welzijn maar heeft ook heel wat nadelen’.

Zoals?
DD: ‘Het zal bijvoorbeeld sociale competitie in de hand werken, het is ik of jij. Eigenwaarde werkt als het goed met je gaat of als je de beste bent. Op momenten dat het je wat tegenzit laat eigenwaarde je in de steek. Wat we moeten leren met betrekking tot werk is compassievol zijn, accepteren dat je soms oké bent en soms ook niet, dat je mens bent en soms fouten maakt.’

‘Onderzoek toont aan dat mensen die gefocust zijn op een hoge eigenwaarde hun fouten het liefst willen wegmoffelen. Zij die compassievol in het leven staan kunnen die fouten in de ogen zien en zijn daarom meer bereid om verantwoordelijkheid te nemen voor hun fouten en eruit te leren. En zo kan je groeien als mens. Compassie is dus belangrijk op de werkvloer, maar ook in het ouderschap bijvoorbeeld.’