Lange tijd waren de twee werelden gescheiden: thuis mocht je je hart laten spreken, maar op het werk telde vooral je hoofd. Rationaliteit is nog steeds de regel in de professionele wereld. Toch missen we daarmee een belangrijke tool voor een betere werkplek, zeggen de oprichters van The Organisation of the Future. Het hart inbrengen maakt de businesswereld juist boeiender, sterker en vooral: zinvoller.
Tekst Anne Wislez – Beeld Shutterstock
‘Met een open hart in het leven staan is een manier om naar de wereld te kijken. Je hart heeft zijn eigen wijsheid. Het is als een andere bril opzetten, waardoor je andere dingen ziet’ – James Bampfield, bedrijfstrainer
Irene heeft geleerd op haar tanden te bijten. Bij de multinational waar ze werkt, moet ze haar mannetje staan en dat betekent overuren kloppen, niet week worden als de kinderen om zeven uur ’s avonds facetimen, en stevig durven concurreren met collega’s. Steven is aan het scheiden maar heeft dat op zijn werk nog niet laten weten. Hij is als de dood dat zijn collega’s hem van minder gedrevenheid zouden betichten en wie weet een opdracht zouden inpikken. Marianne zwoegt zich te pletter op een dossier. In haar hart weet ze wel wat het antwoord kan zijn op het probleem, maar ze kan de statistische bewijzen en cijfers die haar punt zouden kunnen onderbouwen maar niet vinden. Dus denkt ze eraan het hele project in de vuilnisbak te kieperen.
Het is geen geheim: in de zakenwereld haalt het hoofd het nog altijd op ons hart. Dat hebben we zo geleerd. ‘We leven in een erg mentale wereld’, zegt Krist Pauwels, organisatiecoach bij communicatiebureau Choco en co-organisator van de inspiratiedag Heart Times van The Organisation of the Future (OOTF) . ‘Alles wordt gementaliseerden becijferd, zeker in de bedrijfswereld. Het hoofd heeft natuurlijk geweldige capaciteiten, maar het is vandaag zo alomtegenwoordig en bepalend dat het rationele bijna een keurslijf is geworden. De buik als drivervan actie tolereren we op het werk ook nog, ondernemers worden sterk gewaardeerd. Maar het hart inbrengen, dat vinden we een pak moeilijker. Dat lijkt ons soft en is not done. Terwijl het hart – naast hoofd en buik – een derde van onze menselijke realiteit bepaalt.’ Tijd om daar iets aan te veranderen, aldus Pauwels, en die verandering dient zich ook steeds duidelijker aan. Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in dienend, kwetsbaar of heartful leiderschap en ook de groep mensen die van zijn job méér verwacht dan alleen geld verdienen, groeit ook. Waarom zouden we maskers dragen en maar een deel van onze persoonlijkheid inbrengen op de werkvloer, als we er ons hele wezen bij kunnen betrekken, hart en ziel en al.
‘Het is een grote mythe dat er geen emoties zouden spelen in de zakenwereld. Alleen worden ze niet altijd geuit’ – James Bampfield, bedrijfstrainer
Tranen op een vergadering
Heart@work dus. De ene mens zal het toejuichen, de ander trekt bij de gedachte toch maar een wenkbrauw op. Maken we de werkplek daardoor niet nodeloos gecompliceerd? Wat moeten we met emoties op het werk? ‘Ten eerste: emoties zijn er. Daar kan je niet onderuit’, reageert medeorganisator en trainer bij Quinx, James Bampfield. ‘Dat is zoals het weer. Je kan niet ’s morgens opstaan en zeggen: er is geen weer vandaag. Het is dus een grote mythe dat er geen emoties zouden spelen in de zakenwereld. Alleen worden ze niet altijd geuit, dat is het verschil. Ten tweede: je hart openzetten is geen “emotie”. Je hart openen kan natuurlijk ruimte geven aan gevoelens. Maar met een open hart in de wereld staan is iets anders; het is een manier om naar de wereld te kijken. Het is als een andere bril opzetten, waardoor je andere dingen ziet. Je hart heeft zijn eigen wijsheid. Als je kijkt via je hart laat je meer impressies binnen, je denkt inclusiever, waardoor je ook andere oplossingen ziet. De wereld benaderen vanuit het hart maakt je bewuster, aandachtiger, eerlijker en echter.’
Krist Pauwels omschrijft het hart inbrengen eerder als living with a spark. Het hart voegt een vonk toe aan een situatie, een vorm van enthousiasme, passie, drive, goesting. Volgens hem maken we het onszelf juist nodeloos gecompliceerd door de hartsdimensie op het werk te negeren. ‘Omdat je dan een stuk van jezelf miskent’, legt hij uit. ‘Dat vraagt veel energie, want je gevoel is de feitelijke drive van je leven. Mensen denken vaak dat ze een mentale beslissing nemen, maar vaak ligt daaronder een gevoelsdriver. Achter zakelijk functioneren zit altijd een stukje persoonlijk verhaal. Life is contact sport. Dat gaat over gevoel uitwisselen.’
‘Mensen denken vaak dat ze een mentale beslissing nemen, maar vaak ligt daaronder een gevoelsdriver. Achter zakelijk functioneren zit altijd een persoonlijk verhaal’ – Krist Pauwels, organisatiecoach
The elephant in the room
Met open hart je afdeling binnenstappen betekent dus niet dat je je collega’s eindeloos met je privéverhalen en emoties moet belasten. Het betekent wel dat je oog houdt voor de humane kant van de zaak en rekening houdt met mensen, niet alleen met functies. Het betekent ook dat je opmerkzaam en gevoelig blijft voor alles wat er zich tussen teamleden afspeelt. Ook die dingen die niet uitgesproken worden. ‘Het gaat er ook om the elephant in the room te durven zien. Er zijn dingen die onderhuids spelen maar die om een of andere reden niet bespreekbaar lijken’, zegt James Bampfield. ‘Het onder de mat vegen van dingen, is overigens een teken dat mensen hun rug al gekeerd hebben. Ik werk soms met teams waar collega’s al enkele jaren niet meer met elkaar praten, kan je je dat voorstellen? Dat heeft uiteraard impact op het werk, de sfeer, maar ook op de resultaten.’
Belangrijke vraag in dit hele hartsgegeven is of je je hart ook open kan houden als het verkrampt. Stel: je krijgt een vervelende mail, of je bent gestresseerd door een lastminute opdracht van je baas. Wat doe je dan? James Bampfield: ‘Je kan voelen wanneer je hart zich afsluit, daar kan je niet omheen. De vraag is: hoe zorg je er op zo’n moment voor dat je niet wegvlucht of je frustratie niet afreageert op je collega’s, maar open en eerlijk blijft ? Dat is niet makkelijk. Wij helpen mensen in bedrijven om die moeilijke confrontaties en gesprekken aan te gaan.’
‘Mensen kunnen de wereld niet meer beheersen via het hoofd. Het wordt te veel, onze hersenen koken over. De weg naar het hart is een manier om die overloadte releasen’ – Krist Pauwels, organisatiecoach
Een sfeer van vertrouwen
Heartful werken vraagt een beetje moed, maar heeft ook veel voordelen. ‘Mensen zijn gewoon gelukkiger’, vat Bampfield kort samen. ‘Er bestaan hele theorieën die zeggen dat gelukkige mensen in bedrijven gelukkige klanten creëren, en dat is ook zo. Meer nog: het voorkomt dat problemen ontstaan of zich opstapelen. Het creëert een sfeer van vertrouwen en draagt bij aan het creëren van een echte community waarin je je echt goed voelt.’ Volgens Krist Pauwels wordt je hart inbrengen in the hard world out there zelfs een noodzaak, om de eenvoudige reden dat de problemen die zich in bedrijven – en in uitbreiding de wereld – voordoen, zo complex worden dat we ze met het hoofd alleen wellicht niet zullen kunnen oplossen. ‘Mensen kunnen de wereld via het hoofd niet meer beheersen of controleren. Het wordt gewoon te veel, onze hersenen koken over’, zegt hij. ‘De weg naar het hart is dus ook een manier om die overload te releasen. Zo zullen mensen met burn-out bijvoorbeeld altijd teruggrijpen naar de vragen: wie ben ik, wat voel ik, wat wil ik? Als het hoofd overkookt, word je naar de diepte gedwongen.’ Bovendien leven we in een tijd waarin mensen aangezet worden om meer persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen, zegt hij. ‘We willen meer dan tien, twintig jaar geleden “het verschil maken”. Tegelijk schrikken we daarvoor terug, want ze moeten al zoveel en we zijn al zo moe. Breng je in die verantwoordelijkheid het hart in, dan wordt het plezieriger en lichter, omdat je gedreven wordt om net die dingen te doen die je energie en zuurstof geven.’
Samengevat: we willen ons op het werk goed, betrokken en veilig voelen, zodat de creatieve en productieve energie kan stromen. Ten voordele van onszelf, het team, het bedrijf én de wereld. Let op: het hart inbrengen mag geen marketingtruc zijn, waarschuwen beide heren nog. ‘Als je het hart als tool wil inbrengen, puur omdat het meer winst zou genereren, wordt je betrachting meteen al gecorrumpeerd’, zegt Bampfield. ‘Want is dit echt wat mens en planeet nu nodig hebben? Zo’n gedachte komt voort uit ons hoofd, niet uit ons hart. Het hart weet beter. Om heart@work te krijgen, heb je bedrijven nodig die een eerlijke, integere agenda hebben. Je moet in eerste instantie zin hebben om mensen met plezier en vreugde een platform te bieden waar ze zich thuis voelen en het beste van zichzelf willen geven. En natuurlijk zullen ze dan productief zijn. Maar als je intentie niet oprecht is, werkt het niet.’
Meer hart omdat het anders te hard wordt, dus. Of zoals een kennis van Bampfield het verwoordde: ‘De wereld is gevuld met verschrikkelijk veel pijn. Het enige antwoord daarop is verschrikkelijk veel liefde.’ Ook onder collega’s dus.
Meer info: www.ootf.be
