Breek uit je eenzaamheid
Zelfzorg op nummer één
Al zijn er meer studies nodig om de exacte oorzaken te kennen, de gevolgen van eenzaamheid zijn wel duidelijk in kaart gebracht. Langdurige eenzaamheid is even gevaarlijk voor je gezondheid als vijftien sigaretten per dag roken, noteerden onderzoekers van de Amerikaanse Brigham Young University die het verband tussen tussen eenzaamheid en vroegtijdig overlijden bestudeerden. De onderzoekers benadrukken wel dat dit om langdurige eenzaamheid gaat, je een paar avonden of weken wat down en eenzaam voelen heeft dit effect niet. Maar omdat ook dat tijdelijke gevoel knagend en behoorlijk naar kan zijn, is het raadzaam om er wat mee te doen, adviseren psychologen. En daartoe zijn er verschillende mogelijkheden.
Als het om korte perioden of specifieke momenten gaat, kan het helpen om voor ogen te houden dat eenzaamheid bij het leven hoort, dat iedereen zich af en toe alleen voelt. Psychologe en psychotherapeute Carien Karsten raadt aan om je niet te verzetten tegen het gevoel van eenzaamheid, want dan maak je nog meer stresshormonen aan, zegt ze. ‘Laat het er zijn en richt je aandacht erop. Voel vervolgens wat er te voelen is, zonder jezelf te veroordelen, of de situatie of anderen te beschuldigen. Ga er dus mindful mee om. Daarna stel je jezelf de vraag: hoe kan ik nu zo goed mogelijk voor mezelf zorgen? Dat kan op allerlei manieren: een geurig bad nemen, muziek beluisteren, even de deur uit om onder de mensen te komen…’
Een andere, eventueel aanvullende, tactiek bestaat eruit om je negatieve gedachtenspiraal te doorbreken, waarna je dingen anders gaat aanpakken. Bij een therapeut kan je dit aanleren via cognitieve gedragstherapie, maar in je eentje kan je ook al een eind komen. Professor Luc Goossens: ‘Focus je bijvoorbeeld minder op wat er niet is, maar meer op wat er wél is: wie komt er wel langs? Wie nodigt je wel uit? Wie toont waardering voor jou? En bouw vervolgens die relaties meer uit. Dat zal niet met alle relaties lukken, maar met een aantal wel.’ Ook belangrijk: leg bij het uitbouwen van die contacten je verwachtingen niet te hoog. Probeer te zien wat uniek is aan de ander, los van je eigen behoeften. Die ene vriend is misschien wat minder empathisch, maar heeft wel geweldige humor, wat je kan opbeuren en de focus wegnemen van de dingen die er niet zijn.
Ga na wat er precies onder je gevoel van eenzaamheid schuilt. Welke zijn je niet-ingevulde behoeften? Het is daar waar designdenken over gaat, een therapievorm die Carien Karsten haar cliënten aanbiedt. Karsten: ‘Eenzaamheid is vaak een bedreigend gevoel en als je je bedreigd voelt, kan je niet meer zo goed nadenken. Bij deze therapie staan we bewust stil bij datgene waarnaar je verlangt. Verlang je naar de warmte van een ander persoon? Naar leuke dingen doen en meer avontuur in je leven? Of wil je graag eventjes zorgeloos zijn en niet altijd alles alleen dragen? Vervolgens gaan we scenario’s zoeken die passen bij je behoeften. Dat kan iets simpels zijn om de eenzaamheid even te doorbreken, bijvoorbeeld een vriendin meevragen naar de film. Maar het is de bedoeling dat je dingen bedenkt en uitvoert die fundamenteel en op langere termijn iets aan je leven veranderen, zoals je ergens bij aansluiten of zelf singlesdiners organiseren.’
Meer in de februari-editie van Psychologies (2019)
