Wat als Juliette Binoche niet de vrouw is die je denkt dat ze is ?
Om haar geliefde te bespieden maakt Claire een vals profiel aan met de foto van een jonge vrouw die maar half zo oud is als zij. Een beslissing die haar meeneemt in een draaikolk van amoureuze en andere gebeurtenissen die ze lang niet voorzien had. In een wereld waarin ouder worden bijna een blaam is, verpersoonlijkt Juliette Binoche een vijftig-plusser in nood. Als slachtoffer van de maatschappij verzint ze een nieuwe identiteit om de harde confrontatie met ouder worden uit te stellen en tegelijk toe te geven aan een diep innerlijk verlangen.
Als de virtuele wereld realiteit wordt
In “Celle que vous croyez“, de verfilming van de gelijknamige roman van Camille Laurens, laat Juliette Binoche ons een duizelingwekkend liefdesverhaal beleven waar waarheid en leugen langs elkaar heen walsen.
Naast de romantiek biedt de nieuwe film van Safy Nebbou een sterke sociale dimensie. Het verhaal is een spiegel voor onze moderne maatschappij, waarin social media het vage beeld van een fictieve realiteit reflecteren, en brengt in beeld hoe dit ons op een universele manier troebleert. « Claire probeert een probleem op te lossen door er een ander te creëren », legt regisseur Safy Nebbou uit. Zonder de confrontatie te willen aangaan, of militant of wraakzuchtig te willen zijn, zet de film het statuut van de ‘onzichtbare vrouw’ in de schijnwerpers. « Ook al is dat gevoel van verleden tijd te zijn, of niet goed genoeg, dat besef dat we met het verstrijken van de jaren steeds verder aan kant worden geschoven, zeker niet alleen weggelegd voor vrouwen », onderstreept hij.
Filmliefhebbers ontdekken in deze prent ongetwijfeld ook verwijzingen naar Hitchcock, Truffaut en Sautet, als kleine knipoogjes doorheen de film. « Het scherm van een computer bijvoorbeeld kan ons zowel met onszelf confronteren (door ons beeld te reflecteren) als de realiteit maskeren (door ons in de virtuele wereld onder te dompelen). De film heeft hetzelfde spiegeleffect. Bovendien beweegt het verhaal zich de hele tijd tussen de echte wereld van Claire en de virtuele dimensie van haar avatar. Ik denk bijvoorbeeld aan Claires flat : ze woont in een moderne toren, omringd door ramen, een soort van glazen doos. Als de nacht valt, verschijnt haar weerspiegeling in de ramen en komt haar dubbelgangster mee op het toneel. Het beeld wordt bijna spookachtig. » Voor Safy Nebbou was het bijna vanzelfsprekend dat Juliette Binoche de rol van Claire zou spelen.
« Ik voelde dat er iets was, buiten het verhaal en de rol, dat haar aansprak als vrouw. Juliette Binoche is als een Stradivarius, en ze speelt met een zeldzame eerlijkheid en moed ! Ze heeft nog niks verloren van het kleine meisje dat zich ongelooflijk amuseert tijdens het spel. Ze is gul en nooit bang om zichzelf kwetsbaar op te stellen of bloot te geven. Ze kijkt zichzelf en haar leeftijd recht in de ogen : dat is waarom ze zo straalt, en dat is waarom ik er zoveel plezier in had om haar te filmen», besluit hij met een timbre van bewondering in zijn stem.
In gesprek met Juliette Binoche
Wat trok je het meest aan in het scenario ?
Juliette Binoche: “Het onbekende maakt nieuwsgierig. Ik dook onder in een wereld die ik niet echt ken, de wereld van Facebook en al zijn mogelijkheden. Door de structuur van het scenario kon ik beetje bij beetje in de emotionele en psychologische staat van Claires avontuur komen, doorheen verschillende episodes : haar tijd met de psycholoog, de tijd van de roman, en haar leven dat we stap voor stap volgen, en dat zich doorheen de film verder ontwikkelt.
Deze vrouw heeft geen leeftijd, of dat is toch wat ze gelooft. Je vraagt je af hoe het mogelijk is dat een vrouw die al zoveel jaren aan literatuurstudie doet en professor aan de universiteit is, zich plots vastklampt aan haar iPhone als een puber. Ze lijkt tegenstrijdige levens te leiden. Ondanks haar eruditie en maturiteit is het het verlangen van het kind dat aanwezig blijft : het verlangen om gerustgesteld te worden en geliefd te zijn. Het is het gevoel van verlaten worden dat haar haar identiteit doet verliezen.
Het is fascinerend om te zien hoe mijn personage uit wrok of wraak een vals profiel aanmaakt en uiteindelijk haar leugen zelf vergeet door haar nieuwe leven uit te leven. Dankzij haar verschillende gezichten kon ik de complexiteit van ‘verlangen’ exploreren, de angst dat je jeugd je ontglipt, de kracht van verbeelding, … Het gaf me ook de kans om te begrijpen hoe we een wereld kunnen creëren die ons tegelijk zuurstof geeft en verstikt. Claire heeft de kracht om herboren te worden als alles verwoest is…”
Het thema van ‘seksisme’ wordt aangeboord als Claire een avatar op Facebook creëert die maar half zo oud is als zij : toeval ?
Juliette Binoche: “Ja natuurlijk, haar avatar is jong en mooi, en ze gebruikt dat beeld ook als magisch wapen. Haar avatar is haar vijand nummer 1, maar is tegelijk ook haar ultieme kracht waardoor ze mensen kan manipuleren, maar ook genieten en deel uitmaken van de maatschappij die haar heeft uitgesloten.
Er is ook een vorm van ironie als ze de foto op haar vals profiel post, een ironie die alleen is weggelegd voor vrouwen van haar leeftijd. Het gaat er haar niet alleen om dat ze zich weer jong voelt dankzij die foto, maar ook om gebruik te maken van die jeugdigheid om haar waardigheid en kracht weer terug te winnen. Om die terug te vinden moet ze weer kunnen duiken in een andere levensfase, die van de meest fundamentele onafhankelijkheid, bevrijd van angsten en verwachtingen van buitenaf. Accepteren dat je verliest, dat is de kracht van maturiteit. Zo komt er ruimte voor een nieuw plekje vanbinnen, waar geluk anders beleefd wordt.”
Ander belangrijk thema in de film : dat van de sociale netwerken en haar liaisons dangereuses…
Juliette Binoche: “Persoonlijk heb ik een Instagramaccount, een speelse manier om mijn zorgen, werk, foto’s en gedichten rechtstreeks te delen met de wereld. Die cosmopolitische band stelt me gerust. Communicatie is helemaal veranderd door de sociale netwerken, we zetten veel meer vraagtekens bij wat de klassieke media ons willen laten geloven. Informatie uit alle hoeken van de wereld is alomtegenwoordig, alles lijkt ontzettend snel te gaan. Het vraagt wijsheid en waakzaamheid om te blijven focussen op je eigen energie, want we worden langs allen kanten bezoedeld en in het oog gehouden.”
Je geeft de indruk dat iets in de rol van Claire je persoonlijk raakt…
Juliette Binoche: “Doorheen een personage kan je een nieuw stuk van jezelf exploreren. Elke keer opnieuw. Het idee om jezelf in gevaar te brengen, om uit je comfortzone te treden, is voor mij een onvermijdelijk deel van spelen en creëren. Maar het klopt dat Claire een van de rollen is waarbij ik mijn houvast het sterkste heb durven los te laten en het thema van ouder worden het meest in de ogen heb durven kijken. Op een gegeven moment is Claire verteerd door verdriet, ze laat zich gaan, geneert zich niet langer voor haar grijze haar. Op dat moment begrijp je welk parcours ze al achter de rug heeft, de fases die ze al heeft doorlopen. Het was boeiend om het contrast tussen de verschillende levens van Claire te laten zien, ook al waren de scènes met de psycholoog voor mij een ware beproeving.
Het personage heeft vele facetten: eerst heb je Claire, de verlaten, verouderde vijftiger, dan wordt Clara wakker, de vrouw die begeert en begeerd wordt, en ontstaat de mooie Claire uit de roman. Aan de andere kant is er de Claire van vijftig met het grijze haar die zich laat gaan. En tenslotte, aan de eindmeet, herrezen, ontsnapt aan de chaos, de Claire die bevrijd is van haar oude angsten. Het was fantastisch om zoveel gezichten van dezelfde leeftijd te kunnen tonen en beleven !
“Celle que vous croyez” van Safy Nebbou, vanaf 6 maart in de bioscoop.
