Alle tinten X
Steeds meer Belgen outen zich als non-binair. In Gent vierde de steunorganisatie Genderspectrum haar eenjarig bestaan. ‘We willen gewoon onszelf kunnen zijn’.
Tekst: Tanja Dierckx – Foto’s Franky Verdickt
Anderhalf jaar geleden interviewde ik Brecht-Leticia naar aanleiding van het eerste genderneutrale paspoort dat in Nederland werd uitgereikt aan ene Leonne Zeegers, een X-persoon uit Breda. Brecht-Leticia was toen net 40 en bereid om met zijn non-binaire identiteit uit de kast te komen in het weekblad Knack. (*) Gehuld in vrouwenkleren, af en toe strijkend langs zijn fijn gebaarde kaaklijn, vertelde hij me dat hij zich vanaf zijn kleutertijd als zachtmoedig, totaal niet stoer jongetje had geforceerd in een mannelijk hokje, en zich de laatste jaren schoorvoetend naar de buitenwereld was beginnen te tonen als vrouw: ‘Ik heb langzaam maar zeker de vrouw in mezelf bevrijd, maar ik blijf ook mijn mannelijke kant koesteren. Ik zoek de balans tussen het mannelijke en vrouwelijke in mezelf, ik wil de synthese van beide zijn. Nooit zal ik mezelf voorstellen als man of vrouw, want dat klopt gewoon niet’.
Dat laatste is meteen de essentie van een non-binaire genderidentiteit: die bevindt zich ergens op het continuüm van zich 100% man of vrouw voelen. Een non-binair persoon laat graag naar zichzelf verwijzen met ‘die’ of ‘hun’ en voelt zich soms man en soms vrouw, ofwel man en vrouw tegelijk, ofwel geen van beide. Een non-binair persoon is dus niet in de binaire hokjes ‘M’ of ‘V’ te vatten.
Actief uit de kast
Inmiddels heeft Leticia – dit is inmiddels de naam van zijn voorkeur geworden – niet stilgezeten. Samen met de gelijkgestemde Fleur en Arlo zette hij de eerste Belgische vereniging voor non-binaire mensen op poten. Leticia ontmoette Fleur op een infoavond voor transgenders, waar geen van beide zich echt thuis voelde. Fleur, geboren als biologische man en getrouwd met een vrouw, was ook op zoek naar zichzelf en dan vooral naar zijn vrouwelijke kant. Ze begonnen hun zielenroerselen te delen en steunden elkaar in hun voortschrijdend proces van outing. In Arlo, een universiteitsstudent die op dat moment een thesis over non-binariteit maakte, vonden ze een derde partner met wie ze samen ‘Genderspectrum’ oprichtten. Sinds februari van vorig jaar organiseren ze onder die naam Chit-Chatcafés en themazondagen in Casa Rosa te Gent. Op de dag van hun eenjarig bestaan mag ik hen interviewen.
‘Genderspectrum is er gekomen vanuit ons eigen gemis’, zegt Leticia. Uit de kast komen als non-binair was een echte zoektocht, zeker om gelijkgestemden te ontmoeten. Daar wilden we iets aan doen.’ Fleur, een ranke figuur in wit hemd en broek: ‘Tot een jaar of twee geleden speelde ik een toneeltje omdat ik wist hoe een man zich hoort te gedragen, maar dat was niet hoe ik me voelde. Ik voel me tussen man en vrouw, alleen als ik me zo kan uitdrukken ben ik mezelf’. Ook Arlo, eveneens gekend als singer-songwriter Eyemèr, volledig in het zwart en met een pet op het hoofd, weet precies hoe het zit: ‘Ik voel mij vooral mannelijk, maar ik ben geen man. Ik ben van het vrouwelijk geslacht, maar ik voel me niet vrouw, zeker niet fysiek. Ik sta trouwens op de wachtlijst van het UZ voor een top surgery, want ik voel me niet comfortabel bij dit gedeelte van mijn lichaam (wijst naar het bovenlichaam). Al sinds de middelbare school haat ik het dragen van een beha. Ik wil mijn borsten liefst verbergen, maar waarom zou ik dat mijn hele leven blijven doen als het ook anders kan? Ik wil zorgeloos in mijn bloot bovenlichaam lopen, dat lijkt me zalig.’
Alle drie zochten ze naar een groep waar ze zich als non-binaire persoon bij konden aansluiten, maar uiteindelijk moesten ze zelf ‘het warm water uitvinden’. Fleur: ‘Onze eerste missie was een ontmoetingsplaats in een veilige ruimte te bieden. We willen dat mensen niet in een bodemloze put terechtkomen zonder te weten dat ze niet alleen zijn’.
De drie kregen steun van genderexperten als Joz Motmans en John Humblet van het UZ Gent, de koepel van LGTBTI+-organisaties Çavaria en van de Stad Gent. Naast het bieden van die community voor non-binairen, willen ze sensibiliseren, het kritisch reflecteren rond gender stimuleren en een positieve impact hebben op de beeldvorming.
