Met al die dating-sites, -programma’s en -tools lijkt het wel of we met zijn alleen maar weinig terechtbrengen van de liefde en relaties dus maar beter rationeel aanpakken. Relatietherapeute Rika Ponnet wil in haar nieuwe boek Alleen met joueen ander signaal geven en voert een pleidooi voor de romantische liefde.
Tekst Sigyn Elst – Foto Carmen De Vos
Valentijnsdag. Rika Ponnet wordt door verschillende media gebeld om een reactie. Allemaal willen ze iets doen rond die dag, maar allemaal willen ze de romantische clichés vermijden, zo vertellen ze haar. Want is het in de liefde toch niet vooral moeilijk? Met al die singles vandaag, om nog maar te zwijgen over al die relatiebreuken. ‘Daar, op die dag, nam ik een besluit’, schrijft ze in Alleen met jou. ‘Ik wil een pleitbezorger zijn voor iets anders.’
‘De onderliggende boodschap die de laatste jaren het discours beheerst, is dat we niet competent zijn in de liefde’, zegt Rika Ponnet als ik haar opbel voor wat meer uitleg bij haar pleidooi. ‘In boeken worden tips gegeven, televisieprogramma’s halen er experts bij en datingssites werken met zogenaamde wetenschappelijke algoritmes. Het geeft ons het gevoel dat we zelf amateurs zijn. Blijkbaar voelt het veiliger aan om ons over te geven aan een blind huwelijk, dan aan de relaties die we zelf tot stand brengen.’
Zijn er dan niet veel liefdesbreuken vandaag, en is het relationele klimaat niet eerder onzeker?
Rika Ponnet: ‘Ja, dat is zo, maar ik betwijfel of het rationaliseren van de liefde een pasklaar antwoord op het probleem is. Het enige resultaat is eigenlijk dat we verzeild zijn geraakt in wat ik de zesjescultuur noem. We worden gestimuleerd om tevreden te zijn met een zes en niet te streven naar een tien. Het is maar wat het is, zegt men dan. Wel, ik vind dat een trieste mindset die blijk geeft van een totaal gebrek aan liefdesambitie. Hieruit spreekt vooral een diepe angst om niet te slagen, om te geven en niet te krijgen. Investeren in een relatie, het heilige vuur van de ambitie koesteren en brandend houden, wordt dan als iets onbereikbaars gezien. Wie onderneemt met als enig doel break-even te draaien, zal nooit slagen. Zo is het ook in onze relaties.’
‘Ons vermogen om ons intiem te verbinden is wat ons het meest tot mens maakt. Volgens mij heeft het huidige dating- en relatieklimaat ons daar van weggeleid’
In je boek herinner je ons eraan wat onze ultieme drijfveer is: graag zien en graag gezien worden, houden van, liefde geven en ervaren.
RP: ‘Dat is de essentie van alles. Ons vermogen om ons intiem te verbinden is wat ons het meest tot mens maakt. Volgens mij heeft het huidige dating- en relatieklimaat ons daar van weggeleid. Omdat het ons angstig maakt. We zijn al te vaak bang voor de liefde, bang voor onze natuur, bang voor pijn, voor verlies zonder dat we die zelfs ooit gekend of doorgemaakt hebben. Juist omdat we de liefde en haar moeilijke kanten vrezen, lijden we.’
En dat proberen we op te lossen door te rationaliseren?
RP: ‘Ja, door eisenlijsten af te vinken en ons zodanig aan te passen dat we niet meer beseffen dat we eigenlijk onze diepste, niet-ingevulde verlangens negeren. Als een datingapp of -site kant-en-klare kandidaten aflevert die beantwoorden aan je eisenlijstje, van haarkleur en diploma tot woonplaats, is er van toeval geen sprake meer. En verliefd worden zit hem juist altijd in dat toeval. We stellen ons niet meer ontvankelijk op voor die toevalligheden, die net de jus van het leven zijn en kansen op liefde brengen.’
Blijkbaar voelen steeds meer mensen angst om zich met volle overgave in een relatie te storten. Wat als het eindigt?
RP: ‘Natuurlijk willen we dat zo’n relatie blijft duren, maar dat duurzaamheidsdenken is net de moeilijkheid die ons verhindert om ons volledig te geven. We durven de kritische stem in ons niet uit te zetten en ons gevoel te volgen. Het duurzaamheidsdenken dateert echter uit een tijd dat een huwelijk op een heel andere leest geschoeid was. Huwelijken duurden vroeger langer omdat vrouwen economisch vaker afhankelijk waren van hun man en mannen waren aangewezen op hun vrouw omdat ze zelf hulpeloos waren in het huishouden. Dan was er ook nog de druk van de kerk. Koppels waren dus als het ware tot elkaar veroordeeld.
Vandaag zitten we in een heel ander verhaal, maar toch blijven we sterk kijken naar die duurzaamheid om relaties te valideren. Scheiden voelt voor heel veel mensen nog altijd aan als falen, het is ook het beeld dat de maatschappij daarvan ophangt. Wel, ik doe een oproep om niet langer de helft van de samenleving als gefaald te aanschouwen. Mensen gaan uit elkaar omdat ze verbondenheid willen en dat vaak missen in hun relatie. Het is juist een blijk van meer liefdesambitie. Uiteraard wil ik de impact van een scheiding op kinderen niet minimaliseren of het feit dat vrouwen het daarna op financieel vlak soms moeilijker hebben, maar alleen die kant van een scheiding belichten, vind ik fout. Een keuze voor meer romantische liefde wordt vanuit deze invulling lager gevalideerd. We willen allemaal die diepere hechtingsbehoeften ingevuld krijgen – en dan is de romantische liefde de juiste leidraad in ons leven.’
Het boek
Alleen met jou, de terugkeer van de romantische liefde vanRika Ponnet geeft een rijke inkijk op wat er in relaties speelt, wat de dynamiek is in relaties, hoe die tot stand komt en hoe we daarnaar kunnen kijken door de bril van hechting (Lannoo, 2018).
